大学(带拼音断句)

大dà學xuédàxuézhīdàozàimínɡmínɡdézàiqīnmínzàizhǐyúzhìshànzhīzhǐérhòuyǒu①大學之道。在明明德。在親民。在止於至善。知止而后有dìnɡdìnɡérhòunénɡjìnɡjìnɡérhòunénɡānānérhòunénɡlǜlǜérhòunénɡdéwù定。定而后能靜。靜而后能安。安而后能慮。慮而后能得。物yǒuběnmòshìyǒuzhōnɡshǐzhīsuǒxiānhòuzéjìndàoyǐgǔzhīyùmínɡmínɡdéyútiān有本末。事有終始。知所先後。則近道矣。古之欲明明德於天xiàzhěxiānzhìqíguóyùzhìqíguózhěxiānqíqíjiāyùqíqíjiāzhěxiānxiūqí下者。先治其國。欲治其國者。先齊其家。欲齊其家者。先脩其shēnyùxiūqíshēnzhěxiānzhènɡqíxīnyùzhènɡqíxīnzhěxiānchénɡqíyìyùchénɡ身。欲脩其身者。先正其心。欲正其心者。先誠其意。欲誠qíyìzhěxiānzhìqízhīzhìzhīzàigéwùwùgéérhòuzhīzhìzhīzhìérhòuyìchénɡ其意者。先致其知。致知在格物。物格而后知至。知至而后意誠。yìchénɡérhòuxīnzhènɡxīnzhènɡérhòushēnxiūshēnxiūérhòujiāqíjiāqíérhòuguó意誠而后心正。心正而后身脩。身脩而后家齊。家齊而后國zhìguózhìérhòutiānxiàpínɡzìtiānzǐyǐzhìyúshùrényīshìjiēyǐxiūshēnwéiběn治。國治而后天下平。自天子以至於庶人。壹是皆以脩身為本。qíběnluànérmòzhìzhěfǒuyǐqísuǒhòuzhěbóérqísuǒbózhěhòuwèizhīyǒuyě其本亂而末治者。否矣。其所厚者薄。而其所薄者厚。未之有也。cǐwèizhīběncǐwèizhīzhīzhìyě此謂知本。此謂知之至也。suǒwèichénɡqíyìzhěwúzìqīyěrúwùèxiùrúhàohǎosècǐzhīwèi②所謂誠其意者。毋自欺也。如惡惡臭。如好好色。此之謂zìqièɡùjūnzǐbìshènqídúyěxiǎorénxiánjūwéibúshànwúsuǒbúzhìjiànjūn自謙。故君子必慎其獨也。小人閒居為不善。無所不至。見君zǐérhòuyǎnrányǎnqíbúshànérzhùqíshànrénzhīshìjǐrújiànqífèigānránzé子而后厭然。揜其不善而著其善。人之視己。如見其肺肝然。則héyìyǐcǐwèichénɡyúzhōnɡxínɡyúwàiɡùjūnzǐbìshènqídúyězēnɡzǐyuē何益矣。此謂誠於中。形於外。故君子必慎其獨也。曾子曰。shímùsuǒshìshíshǒusuǒzhǐqíyánhūfùrùnwūdérùnshēnxīnguǎnɡtǐpán十目所視。十手所指。其嚴乎。富潤屋。德潤身。心廣體胖。ɡùjūnzǐbìchénɡqíyì故君子必誠其意。shīyúnzhānbǐqíyùlùzhúēēyǒufěijūnzǐrúqiērúcuōrú③《詩云》：瞻彼淇澳。菉竹猗猗。有斐君子。如切如磋。如zhuórúmósèxīxiànxīhèxīxuānxīyǒufěijūnzǐzhōnɡbùkěxuānxīrúqiē琢如磨。瑟兮僴兮。赫兮喧兮。有斐君子。終不可諠兮。如切rúcuōzhědàoxuéyěrúzhuórúmózhězìxiūyěsèxīxiànxīzhěxúnlìyě如磋者。道學也。如琢如磨者。自脩也。瑟兮僴兮者。恂慄也。hèxīxuānxīzhěwēiyíyěyǒufěijūnzǐzhōnɡbùkěxuānxīzhědàoshènɡdézhìshàn赫兮喧兮者。威儀也。有斐君子。終不可諠兮者。道盛德至善。mínzhībùnénɡwànɡyě民之不能忘也。shīyúnwūhūqiánwánɡbúwànɡjūnzǐxiánqíxiánérqīnqíqīnxiǎo④《詩云》：於戲前王不忘。君子賢其賢而親其親。小呜呼rénlèqílèérlìqílìcǐyǐmòshìbúwànɡyěkānɡgàoyuēkèmínɡdétàijiǎyuē人樂其樂而利其利。此以沒世不忘也。康誥曰。克明德。太甲曰。ɡùshìtiānzhīmínɡmìnɡdìdiǎnyuēkèmínɡjùndéjiēzìmínɡyě顧諟天之明命。帝典曰。克明峻德。皆自明也。tānɡzhīpánmínɡyuēgǒurìxīnrìrìxīnyòurìxīnkānɡgàoyuēzuòxīnmín湯之盤銘曰。苟日新。日日新。又日新。康誥曰。作新民。shīyuēzhōusuījiùbānɡqímìnɡwéixīnshìɡùjūnzǐwúsuǒbúyònɡqíjí詩曰。周雖舊邦。其命惟新。是故君子無所不用其極。shīyúnbānɡjīqiānlǐwéimínsuǒzhǐshīyúnmiánmánhuánɡniǎozhǐyú⑤《詩云》：邦畿千里。惟民所止。詩云。緡蠻黃鳥。止于qiūyúzǐyuēyúzhǐzhīqísuǒzhǐkěyǐrénérbùrúniǎohūshīyúnmùmùwén丘隅。子曰。於止。知其所止。可以人而不如鳥乎。詩云。穆穆文wánɡwūqīxījìnɡzhǐwéirénjūnzhǐyúrénwéirénchénzhǐyújìnɡwéirénzǐ王。於緝熙敬止。為人君。止於仁。為人臣。止於敬。為人子。zhǐyúxiàowéirénfùzhǐyúcíyǔguórénjiāozhǐyúxìnzǐyuētīnɡsònɡ止於孝。為人父。止於慈。與國人交。止於信。子曰。聽訟。wúyóurényěbìyěshǐwúsònɡhūwúqínɡzhěbùdéjìnqícídàwèimínzhìcǐwéi吾猶人也。必也使無訟乎。無情者不得盡其辭。大畏民志。此謂zhīběn知本suǒwèixiūshēnzàizhènɡqíxīnzhěshēnyǒusuǒfènzhìzébùdéqízhènɡyǒusuǒ⑥所謂脩身在正其心者。身有所忿懥。則不得其正。有所kǒnɡjùzébúdéqízhènɡyǒusuǒhàoyàozébùdéqízhènɡyǒusuǒyōuhuànzébù恐懼。則不得其正。有所好樂。則不得其正。有所憂患。則不déqízhènɡxīnbúzàiyānshìérbújiàntīnɡérbùwénshíérbùzhīqíwèicǐwèi得其正。心不在焉。視而不見。聽而不聞。食而不知其味。此謂xiūshēnzàizhènɡqíxīn脩身在正其心suǒwèiqíqíjiāzàixiūqíshēnzhěrénzhīqísuǒqīnàiérpìyānzhīqísuǒjiàn⑦所謂齊其家在脩其身者：人之其所親愛而辟焉。之其所賤wùérpìyānzhīqísuǒwèijìnɡérpìyānzhīqísuǒāijīnérpìyānzhīqísuǒàoduò惡而辟焉。之其所畏敬而辟焉。之其所哀矜而辟焉。之其所敖惰érpìyānɡùhàoérzhīqíèwùérzhīqíměizhětiānxiàxiǎnyǐɡùyànyǒuzhīyuē而辟焉。故好而知其惡。惡而知其美者。天下鮮矣。故諺有之曰。rénmòzhīqízǐzhīèmòzhīqímiáozhīshuòcǐwèishēnbùxiūbùkěyǐqíqíjiā人莫知其子之惡。莫知其苗之碩。此謂身不脩不可以齊其家suǒwèizhìguóbìxiānqíqíjiāzhěqíjiābùkějiāoérnénɡjiāorénzhěwúzhī⑧所謂治國必先齊其家者。其家不可教而能教人者。無之。ɡùjūnzǐbùchūjiāérchénɡjiàoyúguóxiàozhěsuǒyǐshìjūnyětìzhěsuǒyǐshì故君子不出家而成教於國。孝者。所以事君也。弟者。所以事zhǎnɡyěcízhěsuǒyǐshǐzhònɡyěkānɡgàoyuērúbǎochìzǐxīnchénɡqiúzhīsuī長也。慈者。所以使眾也。康誥曰。如保赤子。心誠求之。雖búzhònɡbùyuǎnyǐwèiyǒuxuéyǎnɡzǐérhòujiàzhěyěyìjiārényìguóxīnɡrényì不中不遠矣。未有學養子而後嫁者也。一家仁。一國興仁。一jiārànɡyìguóxīnɡrànɡyìréntānlìyìguózuòluànqíjīrúcǐcǐwèiyìyánfèn家讓。一國興讓。一人貪戾。一國作亂。其機如此。此謂一言僨shìyìréndìnɡguóyáoshùnshuàitiānxiàyǐrénérmíncónɡzhījiézhòushuàitiānxiàyǐ事。一人定國。堯舜率天下以仁。而民從之。桀紂率天下以bàoérmíncónɡzhīqísuǒlìnɡfǎnqísuǒhàoérmínbùcónɡshìɡùjūnzǐyǒuzhūjǐér暴。而民從之。其所令反其所好。而民不從。是故君子有諸己而hòuqiúzhūrénwúzhūjǐérhòufēizhūrénsuǒcánɡhūshēnbúshùérnénɡyùzhūrénzhě后求諸人。無諸己而后非諸人。所藏乎身不恕。而能喻諸人者。wèizhīyǒuyěɡùzhìguózàiqíqíjiā未之有也。故治國在齊其家。shīyúntāozhīyāoyāoqíyèzhēnzhēnzhīzǐyúguīyíqíjiārényíqí《詩云》：桃之夭夭。其葉蓁蓁。之子于歸。宜其家人。宜其jiārénérhòukěyǐjiāoguórénshīyúnyíxiōnɡyídìyíxiōnɡyídìérhòukě家人。而后可以教國人。詩云。宜兄宜弟。宜兄宜弟。而后可yǐjiāoguórénshīyúnqíyíbútèzhènɡshìsìguóqíwéifùzǐxiōnɡdìzúfǎ以教國人。詩云。其儀不忒。正是四國。其為父子兄弟足法。érhòumínfǎzhīyěcǐwèizhìguózàiqíqíjiā而后民法之也。此謂治國在齊其家suǒwèipínɡtiānxiàzàizhìqíguózhěshànɡlǎolǎoérmínxīnɡxiàoshànɡzhǎnɡzhǎnɡ⑨所謂平天下在治其國者。上老老而民興孝。上長長érmínxīnɡtìshànɡxùgūérmínbúbèishìyǐjūnzǐyǒuxiéjǔzhīdàoyěsuǒwùyú而民興弟。上恤孤而民不倍。是以君子有絜矩之道也。所惡於shànɡwúyǐshǐxiàsuǒwùyúxiàwúyǐshìshànɡsuǒwùyúqiánwúyǐxiānhòu上。毋以使下。所惡於下。毋以事上。所惡於前。毋以先後。suǒwùyúhòuwúyǐcónɡqiánsuǒwùyúyòuwúyǐjiāoyúzuǒsuǒwùyúzuǒwúyǐ所惡於後。毋以從前。所惡於右。毋以交於左。所惡於左。毋以jiāoyúyòucǐzhīwèixiéjǔzhīdào交於右。此之謂絜矩之道。shīyúnlèzhǐjūnzǐmínzhīfùmǔmínzhīsuǒhàohàozhīmínzhīsuǒwù⑩《詩云》：樂只君子。民之父母。民之所好好之。民之所惡wùzhīcǐzhīwèimínzhīfùmǔshīyúnjiébǐnánshānwéishíyányánhèhèshīyǐn惡之。此之謂民之父母。詩云。節彼南山。維石巖巖。赫赫師尹。mínjùěrzhānyǒuguózhěbùkěyǐbúshènpìzéwéitiānxiàlùyǐ民具爾瞻。有國者不可以不慎。辟。則為天下僇矣。shīyúnyīnzhīwèisànɡshīkèpèishànɡdìyíjiànyúyīnjùnmìnɡbúyì《詩云》：殷之未喪師。克配上帝。儀監于殷。峻命不易。dàodézhònɡzédéguóshīzhònɡzéshīguóshìɡùjūnzǐxiānshènhūdéyǒudécǐyǒurén道得眾則得國。失眾則失國。是故君子先慎乎德。有德此有人。yǒuréncǐyǒutǔyǒutǔcǐyǒucáiyǒucáicǐyǒuyònɡdézhěběnyěcáizhěmòyě有人此有土。有土此有財。有財此有用。德者本也。財者末也。wàiběnnèimòzhēnɡmínshīduóshìɡùcáijùzémínsàncáisànzémínjùshìɡùyánbèi外本內末。爭民施奪。是故財聚則民散。財散則民聚。是故言悖érchūzhěyìbèiérrùhuòbèiérrùzhěyìbèiérchū而出者。亦悖而入。貨悖而入者。亦悖而出。kānɡgàoyuēwéimìnɡbùyúchánɡdàoshànzédézhībúshànzéshīzhīyǐ（11）康誥曰。惟命不于常。道善則得之。不善則失之矣。chǔshūyuēchǔguówúyǐwéibǎowéishànyǐwéibǎojiùfànyuēwánɡrénwúyǐwéibǎo楚書曰。楚國無以為寶。惟善以為寶。舅犯曰。亡人無以為寶。rénqīnyǐwéibǎoqínshìyuēruòyǒuyíjièchénduànduànxīwútājìqíxīnxiūxiū仁親以為寶。秦誓曰。若有一个臣。斷斷兮無他技。其心休休yānqírúyǒurónɡyānrénzhīyǒujìruòjǐyǒuzhīrénzhīyànshènɡqíxīnhàozhī焉。其如有容焉。人之有技。若己有之。人之彥聖。其心好之。búchìruòzìqíkǒuchūshínénɡrónɡzhīyǐnénɡbǎowǒzǐsūnlímínshànɡyìyǒulìzāi不啻若自其口出。寔能容之。以能保我子孫黎民。尚亦有利哉。rénzhīyǒujìmàojíyǐwùzhīrénzhīyànshènɡérwéizhībǐbùtōnɡshíbùnénɡrónɡ人之有技。媢疾以惡之。人之彥聖。而違之俾不通。寔不能容。yǐbùnénɡbǎowǒzǐsūnlímínyìyuēdàizāiwéirénrénfànɡliúzhībǐnɡzhūsìyíbù以不能保我子孫黎民。亦曰殆哉。唯仁人放流之。迸諸四夷。不yǔtónɡzhōnɡguócǐwèiwéirénrénwéinénɡàirénnénɡwùrénjiànxiánérbùnénɡjǔ與同中國。此謂唯仁人為能愛人。能惡人。見賢而不能舉。jǔérbùnénɡxiānmìnɡyějiànbúshànérbùnénɡtuìtuìérbùnénɡyuǎnguòyěhào舉而不能先。命也。見不善而不能退。退而不能遠。過也。好rénzhīsuǒwùwùrénzhīsuǒhàoshìwèifúrénzhīxìnɡzāibìdàifúshēnshìɡùjūnzǐ人之所惡。惡人之所好。是謂拂人之性。菑必逮夫身。是故君子yǒudàdàobìzhōnɡxìnyǐdézhījiāotàiyǐshīzhī有大道。必忠信以得之。驕泰以失之。shēnɡcáiyǒudàdàoshēnɡzhīzhězhònɡshízhīzhěguǎwéizhīzhějíyònɡ（12）生財有大道。生之者眾。食之者寡。為之者疾。用zhīzhěshūzécáihénɡzúyǐrénzhěyǐcáifāshēnbùrénzhěyǐshēnfācáiwèiyǒushànɡ之者舒。則財恆足矣。仁者以財發身。不仁者以身發財。未有上hàorénérxiàbúhàoyìzhěyěwèiyǒuhàoyìqíshìbùzhōnɡzhěyěwèiyǒufǔkùcáifēiqí好仁而下不好義者也。未有好義其事不終者也。未有府庫財非其cáizhěyěmènɡxiànzǐyuēxùmǎshènɡbùcháyújītúnfábīnɡzhījiābúxùniúyánɡ財者也。孟獻子曰。畜馬乘不察於雞豚。伐冰之家不畜牛羊。bǎishènɡzhījiābúxùjùliǎnzhīchényǔqíyǒujùliǎnzhīchénnìnɡyǒudàochéncǐwèi百乘之家不畜聚斂之臣。與其有聚斂之臣。寧有盜臣。此謂guóbùyǐlìwéilìyǐyìwéilìyězhǎnɡguójiāérwùcáiyònɡzhěbìzìxiǎorényǐ國不以利為利。以義為利也。長國家而務財用者。必自小人矣。bǐwéishànzhīxiǎorénzhīshǐwéiguójiāzāihàibìnɡzhìsuīyǒushànzhěyìwúrú彼為善之。小人之使為國家。菑害並至。雖有善者。亦無如zhīhéyǐcǐwèiguóbùyǐlìwéilìyǐyìwéilìyě之何矣。此謂國不以利為利。以義為利也