《大学》拼音版

dàxué大学《大学》是儒家经典之一，原为《礼记》中的一篇。作者不详（相传为孔子弟子曾参所作，近代学者认为是秦汉之际儒家作品）。《大学》全面 总结 初级经济法重点总结下载党员个人总结TXt高中句型全总结.doc高中句型全总结.doc理论力学知识点总结pdf 了先秦儒家关于道德修养道德作用及其与治国平天下的关系。“大学”是对“小学”而言，是说它不是讲“详训诂，明句读”的“小学”，而是讲治国安邦的“大学”。“大学”是大人之学。《大学》为“初学入德之门也”。文中提出了明明德、亲民、止于至善三条纲领，又提出了格物、致知、诚意、正心、修身、齐家、治国、平天下八个条目。经北宋程颢、程颐竭力尊重，南宋朱熹又作《大学章句》，最终和《中庸》、《论语》、《孟子》并称“四书”。宋、元以后，《大学》成为学校官定的教科书和科举考试的必读书，对古代教育产生了极大的影响。dàxuézhīdàozàimíngmíngdézàiqīnmínzàizhǐyúzhìshànzhī⑥-1大学之道，在明明德，在亲民，在止于至善。知zhǐérhòuyǒudìngdìngérhòunéngjìngjìngérhòunéngānānérhòunénglǜlǜ止而后有定，定而后能静，静而后能安，安而后能虑，虑érhòunéngdéwùyǒuběnmòshìyǒuzhōngshǐzhīsuǒxiānhòuzéjìndào而后能得。物有本末，事有终始，知所先后，则近道ǐ矣。gǔzhīyùmíngmíngdéyútiānxiàzhěxiānzhìqíguóyùzhìqíguózhěxiānqí古之欲明明德于天下者，先治其国；欲治其国者，先齐qíjiāyùqíqíjiāzhěxiānxiūqíshēnyùxiūqíshēnzhěxiānzhèngqíxīnyù其家；欲齐其家者，先修其身；欲修其身者，先正其心；欲zhèngqíxīnzhěxiānchéngqíyìyùchéngqíyìzhěxiānzhìqízhīzhìzhīzàigé正其心者，先诚其意；欲诚其意者，先致其知；致知在格1wù物。wùgéérhòuzhīzhìzhīzhìérhòuyìchéngyìchéngérhòuxīnzhèngxīn物格而后知至，知至而后意诚，意诚而后心正，心zhèngérhòushēnxiūshēnxiūérhòujiāqíjiāqíérhòuguózhìguózhìérhòu正而后身修，身修而后家齐，家齐而后国治，国治而后tiānxiàpíng天下平。zìtiānzǐyǐzhìyúshùrényīshìjiēyǐxiūshēnwéiběnqíběnluànérmòzhì自天子以至于庶人，一是皆以修身为本，其本乱而末治zhěfǒuyǐqísuǒhòuzhěbóérqísuǒbózhěhòuwèizhīyǒuyěcǐwèizhīběn者，否矣；其所厚者薄，而其所薄者厚，未之有也。此谓知本，cǐwèizhīzhīzhìyě此谓知之至也。suǒwèichéngqíyìzhěwúzìqīyěrúwùèchòurúhàohǎosè⑥-2所谓诚其意者，毋自欺也。如恶恶臭，如好好色，cǐzhīwèizìqiègùjūnzǐbìshènqídúyěxiǎorénxiánjūwéibúshànwú此之谓自谦（慊）。故君子必慎其独也。小人闲居为不善，无suǒbùzhìjiànjūnzǐérhòuyànrányǎnqíbúshànérzhùqíshànrénzhīshìjǐ所不至，见君子而后厌然，掩其不善，而著其善。人之视己，rújiànqífèigānránzéhéyìyǐcǐwèichéngyúzhōngxíngyúwàigùjūnzǐ如见其肺肝然，则何益矣？此谓诚于中，形于外。故君子2bìshènqídúyězēngzǐyuēshímùsuǒshshìíshǒusuǒzhqíǐyánhūfù必慎其独也。曾子曰：“十目所视，十手所指，其严乎！”富rùnwūdérùnshēnxīnguǎngtǐpángùjūnzǐbìchéngqíyì润屋，德润身，心广体胖，故君子必诚其意。shīyúnzhānbǐqíyùlùzhúyīyīyǒufěijūnzǐrúqiērú⑥-3《诗》云：“瞻彼淇澳，菉竹猗猗；有斐君子，如切如cuōrúzhuórúmósèxīxiànxīhèxīxuānxīyǒufěijūnzǐzhōngbùkěxuān磋，如琢如磨；瑟兮僴兮，赫兮暄兮；有斐君子，终不可諠xīrúqiērúcuōzhědàoxuéyěrúzhuórúmózhězìxiūyěsèxīxiàn兮！”如切如磋者，道学也；如琢如磨者，自修也；瑟兮僴xīzhěxúnlìyěhèxīxuānxīzhěwēiyyíěyǒufěijūnzǐzhōngbùkěxuān兮者，恂慄也；赫兮喧兮者，威仪也；有斐君子，终不可諠xīzhědàoshèngdézhìshànmínzhībùnéngwàngyě兮者，道盛德至善，民之不能忘也。shīyúnwūhūqiánwángbùwàngjūnzǐxián⑥-4《诗》云：“於（呜）戏（呼）前王不忘！”君子贤qíxiánérqīnqíqīnxiǎorénlèqílèérlìqílìcǐyǐmòshìbùwàngyě其贤而亲其亲，小人乐其乐而利其利，此以没世不忘也。kāngàoyuēkèmíngdétàijiǎyuēgùshìtiān《康诰》曰：“克明德。”《大（太）甲》曰：“顾諟天zhīmíngmìngdìdiǎnyuēkèmíngjùndéjiēzìmíngyě之明命。”《帝典》曰：“克明峻德。”皆自明也。3tāngzhīpánmíngyuēgǒurìxīnrìrìxīnyòurìxīnkāng汤之《盘铭》曰：“苟日新，日日新，又日新。”《康gàoyuēzuòxīnmínshīyuēzhōusuījiùbāngqímìngwéixīn诰》曰：“作新民。”《诗》曰：“周虽旧邦，其命惟新。”shìgùjūnzwǐúsuǒbùyòngqíjí是故君子无所不用其极。shīyúnbāngjīqiānliwéimínsuǒzhǐshīyún⑥-5《诗》云：“邦畿千里，惟民所止。”《诗》云：mínmánhuángniǎozhǐyúqiūyúzǐyuēyúzhǐzhīqísuǒzhǐkěyǐ“缗蛮黄鸟，止于丘隅。”子曰：“于止，知其所止。可以rénérbùrúniǎohūshīyúnmùmùwénwángwūjīxījìngzhǐ人而不如鸟乎？”《诗》云：“穆穆文王，於（乌）缉熙敬止！”wéirénjūnzhǐyúrénwéirénchénzhǐyújìngwéirénzǐzhǐyúxiàowéirénfù为人君，止于仁；为人臣，止于敬；为人子，止于孝；为人父，zhǐyúcíyǔguórénjiāozhǐyúxìn止于慈；与国人交，止于信。zǐyuētīngsòngwúyóurényěbìyěshǐwúsònghūwúqíngzhě子曰：“听讼，吾犹人也；必也使无讼乎！”无情者，bùdéjìnqícídàwèimínzhìcǐwèizhīběn不得尽其辞，大畏民志。此谓知本。suǒwèixiūshēnzàizhèngqíxīnzhěshēnyǒusuǒfènzhìzébùdéqí⑥-6所谓修身在正其心者：身有所忿懥，则不得其4zhèngyǒusuǒkǒngjùzébùdéqízhèngyǒusuǒhàolèzébùdéqízhèng正；有所恐惧，则不得其正；有所好乐，则不得其正；yǒusuǒyōuhuànzébùdéqízhèngxīnbúzàiyānshìérbújiàntīngérbùwén有所忧患，则不得其正。心不在焉，视而不见，听而不闻，shíérbùzhīqíwèicǐwèixiūshēnzàizhèngqíxīn食而不知其味。此谓修身在正其心。suǒwèiqíqíjiāzàixiūqíshēnzhěrénzhīqísuǒqīnàiérpìyān⑥-7所谓齐其家在修其身者：人之其所亲爱而辟（僻）焉，zhīqísuǒjiànwùérpìyānzhīqísuǒwèijìngérpìyānzhīqísuǒ之其所贱恶而辟（僻）焉，之其所畏敬而辟（僻）焉，之其所āijīnérpìyānzhīqísuǒàoduòérpìyāngùhàoérzhīqí哀矜而辟（僻）焉，之其所敖（傲）惰而辟（僻）焉。故好而知其èwùérzhīqíměizhětiānxiàxiǎnyǐgùyànyǒuzhīyuērénmòzhīqízǐzhī恶，恶而知其美者，天下鲜矣。故谚有之曰：“人莫知其子之mòzhīqímiáozhīshuòcǐwèishēnbùxiūbùkěyǐqíqíjiā恶，莫知其苗之硕。”此谓身不修，不可以齐其家。suǒwèizhìguóbìxiānqíqíjiāzhěqíjiābùkějiàoérnéngjiàorénzhě⑥-8所谓治国必先齐其家者，其家不可教，而能教人者，wúzhīgùjūnzǐbùchūjiāérchéngjiàoyúguó无之。故君子不出家，而成教于国。xiàozhěsuǒyshǐìjūnyětìzhěsuǒyshǐìzhángyěcízhěsuǒyǐ孝者，所以事君也；弟（悌）者，所以事长也；慈者，所以5shǐzhòngyěkānggàoyuērúbǎochìzǐxīnchéngqiúzhīsuībùzhōng使众也。《康诰》曰：“如保赤子。”心诚求之，虽不中，bùyuǎnyǐwèiyǒuxuéyǎngzǐérhòujiàzhěyě不远矣。未有学养子而后嫁者也。yìjirénāyīguóxīngrényìjiràāngyīguóxīngràngyīréntānlìyī一家仁，一国兴仁；一家让，一国兴让；一人贪戾，一guózuòluànqíjīrúcǐcǐwèiyīyánfènshìyīréndìngguóyáoshùnshuàitiān国作乱。其机如此，此谓一言偾事，一人定国。尧舜率天xiàyǐrénérmíncóngzhījiézhòushuàitiānxiyǐàbàoérmíncóngzhīqísuǒlìng下以仁，而民从之。桀纣率天下以暴，而民从之。其所令fǎnqísuǒhāoérmínbùcóngshìgùjūnzyǐǒuzhūjǐérhòuqiúzhūrénwúzhūjǐ反其所好，而民不从。是故君子有诸己,而后求诸人;无诸己,érhòufēizhūrénsuǒcánghūshēnbùshùérnéngyùzhūrénzhěwèizhīyǒuyěgù而后非诸人。所藏乎身不恕，而能喻诸人者，未之有也。故zhìguózàiqíqíjiā治国在齐其家。shīyúntáozhīyāoyāoqíyèzhēnzhēnzhīzǐyúguīyíqíjiārén《诗》云：“桃之夭夭，其叶蓁蓁。之子于归，宜其家人。”yíqíjiārénrhòukěyǐjiàoguórénshīyúnyíxiōngyídìyíxiōng宜其家人，而后可以教国人。《诗》云：“宜兄宜弟。”宜兄yídìérhòukěyjiǐàoguórénshīyúnqíyíbùtèzhèngshsìguó宜弟，而后可以教国人。《诗》云：“其仪不忒，正是四国。”6qíwéifùzxiǐōngdzúìfǎérhòumínfzhǎīyěcǐwèizhìguózàiqíqíjiā其为父子兄弟足法，而后民法之也。此谓治国在齐其家。suǒwèipíngtiānxiàzàizhìqíguózhěshànglǎolǎoérmínxīngxiàoshàng⑥-9所谓平天下在治其国者，上老老，而民兴孝；上zhángzhángérmínxīngtìshàngxùgūérmínbùbèishìyǐjūn长长，而民兴弟（悌）；上恤孤，而民不倍（背）。是以君zǐyǒuxiéjǔzhīdàoyěsuǒwùyúshàngwúyǐshǐxiàsuǒwùyúxiàwúyǐshì子有絜矩之道也。所恶于上，毋以使下；所恶于下，毋以事shàngsuǒwùyúqiánwúyǐxiānhòusuǒwùyúhòuwúyǐcóngqiánsuǒwùyú上；所恶于前，毋以先后；所恶于后，毋以从前；所恶于yòuwúyǐjiāoyúzuǒsuǒwùyúzuǒwúyǐjiāoyúyòucǐzhīwèixiéjǔzhīdào右，毋以交于左；所恶于左，毋以交于右。此之谓絜矩之道。shīyúnlèzhǐjūnzǐmínzhǐfùmǔmínzhīsuǒhàohàozhī⑥-10《诗》云：“乐只君子，民之父母。”民之所好好之，mínzhīsuǒwùwùzhīcǐzhīwèimínzhīfùmǔshīyúnjiébǐnánshānwéi民之所恶恶之，此之谓民之父母。《诗》云：“节彼南山，维shíyányánhèhèshīyǐnmínjùěrzhānyǒuguózhěbùkěyǐbúshènpì石岩岩。赫赫师尹，民具尔瞻。”有国者不可以不慎，辟（僻）zéwéiwúxiàlùyǐ则为无下僇（戮）矣。shīyúnyǐnzhīwèisàngshīkèpèishàngdìyíjiànyúyīnjùn《诗》云：“殷之未丧师，克配上帝。仪监(鉴)于殷，峻7mìngbúyìdàodézhòngzédéguóshīzhòngzéshīguóshìgùjūnzxiǐānshèn命不易。”道得众则得国，失众则失国。是故君子先慎hūdéyǒudécǐyǒurényǒuréncǐyǒutǔyǒutǔcǐyǒucáiyǒucáicǐyǒuyòng乎德。有德此有人，有人此有土，有土此有财，有财此有用。dézhěběnyěcáizhěmòyěwàiběnèimòzhēngmínshīduóshìgùcáijùzémín德者本也，财者末也。外本内末，争民施夺。是故财聚则民sàncáisànzémínjùshìgùyánbèiérchūzhěyìbèiérùhuòbèiérùzhě散，财散则民聚。是故言悖而出者，亦悖而入；货悖而入者，yìbèiérchū亦悖而出。kānggàoyuēwéimìngbùyúchángdàoshànzédézhī⑥-11《康诰》曰：“惟命不于常。”道善则得之，búshànzéshīzhīyǐchǔshūyuēchǔguwóúyǐwéibǎowéishànyǐwéibǎo不善则失之矣。《楚书》曰：“楚国无以为宝，惟善以为宝。”jiùfànyuēwángrénwúyǐwéibǎorénqīnyǐwéibǎoqínshìyuē舅犯曰：“亡人无以为宝，仁亲以为宝。”《秦誓》曰：ruòyǒuyījièchénduànduànxīwútājìqíxīnxiūxiūyānqírúyǒuróngyān“若有一介臣，断断兮无他技，其心休休焉，其如有容焉。rénzhīyǒujìruòjǐyǒuzhīrénzhīyànshèngqíxīnhàozhībùchìruòzìqíkǒu人之有技，若己有之；人之彦圣，其心好之；不啻若自其口chūshínéngrózhngīǐéūníìāiynngbǎowǒzǐslmínshàngyìyǒulz出，寔（实）能容之，以能保我子孙黎民，尚亦有利哉！8rénzhīyǒujìmàojíyǐwùzhīrénzhīyànshèngérwéizhībǐbùtōngshí人之有技，媢疾以恶之；人之彦圣，而违之俾不通。寔（实）bùnéngróngyǐbùnéngbǎowǒzǐsūnlímínyìyuēdàizāi不能容，以不能保我子孙黎民，亦曰殆哉！”wéirénrénfàngliúzhībǐngzhūsìyíbùyǔtóngzhōngguócǐwèiwéi唯仁人放流之，迸（屏）诸四夷，不与同中国。此谓唯rénrwénéinéngàirénéngwùrénjiànxiánérbùnéngjǔjǔérbùnéngxiānmìng仁人为能爱人，能恶人。见贤而不能举，举而不能先，命yějiànbúshànérbùnéngtuìtuìérbùnéyungǎnguòyěhàorénzhīsuǒèwǔ也；见不善而不能退，退而不能远，过也。好人之所恶，恶rénzhīsuǒhǎoshìwèifúrénzhīxìngzībìdǎifúshēnshìgùjūnzyǐǒudàdào人之所好，是谓拂人之性，菑（灾）必逮夫身。是故君子有大道，bìzhōngxìnyǐdézhījiāotàiyǐshīzhī必忠信以得之，骄泰以失之。shēngcyáiǒudàdàoshēngzhīzhězhòngshízhīzhěguǎwéizhīzhějí⑥-12生财有大道。生之者众，食之者寡，为之者疾，yòngzhīzhěshūzécáihéngzúyǐrénzhěyǐcáifāshēnbùrénzhěyǐshēnfācái用之者舒，则财恒足矣。仁者以财发身，不仁者以身发财。wèiyǒushànghàorénérxiàbùhàoyìzhěyěwèiyǒuhàoyìqíshìbùzhōngzhěyě未有上好仁，而下不好义者也；未有好义，其事不终者也；wèiyǒufǔkùcáifēiqícáizhěyěmèngxiànzǐyuēxùmǎshèngbùcháyújī未有府库财，非其财者也。孟献子曰：“畜马乘，不察于鸡9túnfábīngzhījiābùxùniúyángbǎishèngzhījiābùxùjùlizhǎnīchényǔqí豚；伐冰之家，不畜牛羊；百乘之家，不畜聚敛之臣。与其yǒujùlizhǎnīchénníngyǒudàochéncǐwèiguóbùyǐlìwéilìyǐyìwéilìyě有聚敛之臣，宁有盗臣。”此谓国不以利为利，以义为利也。zhǎnguójiāérwùcáiyòngzhěbìzìxirǎoényǐbǐwéishànzhīxiǎorénzhīshǐwéi长国家而务财用者，必自小人矣。彼为善之，小人之使为guójiāzīhàibìngzhìsuīyǒushànzhěyìwúrúzhīhéyǐcǐwèiguóbù国家，菑（灾）害并至；虽有善者，亦无如之何矣！此谓国不yǐlìwéilìyǐyìwéilìyě以利为利，以义为利也。10