首页 初高中文言文全集注音大全

初高中文言文全集注音大全

举报
开通vip

初高中文言文全集注音大全初高中文言文全集注音大全 烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 退(tuì) 秦(qín) 师(shÿ) 《左(zuǒ) 传(zhuàn) 》原(yuán) 文(wãn) :晋(jìn) 侯(hîu) 、秦(qín) 伯(bï) 围(wãi) 郑(zhâng) ,以(yǐ) 其(qí) 无(wú) 礼(lǐ) 于(yú) 晋(jìn) ,且(qiþ) 贰(âr) 于(yú) 楚(chǔ) 也(yþ) 。晋(jìn) 军(jūn) 函(hán) 陵(líng) ,秦(qín) 军(jūn) 氾(fán) 南(ná...

初高中文言文全集注音大全
高中 高中语文新课程标准高中物理选修31全套教案高中英语研修观课报告高中物理学习方法和技巧高中数学说课稿范文 文言文全集注音大全 烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 退(tuì) 秦(qín) 师(shÿ) 《左(zuǒ) 传(zhuàn) 》原(yuán) 文(wãn) :晋(jìn) 侯(hîu) 、秦(qín) 伯(bï) 围(wãi) 郑(zhâng) ,以(yǐ) 其(qí) 无(wú) 礼(lǐ) 于(yú) 晋(jìn) ,且(qiþ) 贰(âr) 于(yú) 楚(chǔ) 也(yþ) 。晋(jìn) 军(jūn) 函(hán) 陵(líng) ,秦(qín) 军(jūn) 氾(fán) 南(nán) 。佚(yì) 之(zhÿ) 狐(hú) 言(yán) 于(yú) 郑(zhâng) 伯(bï) 曰(yuý) : “国(guï) 危(wýi) 矣(yǐ) ,若(ruî) 使(shǐ) 烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 见(jiàn) 秦(qín) 君(jūn) ,师(shÿ) 必(bì) 退(tuì) 。 ”公(gōng) 从(cïng) 之(zhÿ) 。辞(cí) 曰(yuý) : “臣(chãn) 之(zhÿ) 壮(zhuàng) 也(yþ) ,犹(yïu) 不(bù) 如(rú) 人(rãn) ;今(jÿn) 老(lǎo) 矣(yǐ) ,无(wú) 能(nãng) 为(wãi) 也(yþ) 已(yǐ) 。 ”公(gōng) 曰(yuý) : “吾(wú) 不(bù) 能(nãng) 早(zǎo) 用(yîng) 子(zǐ) ,今(jÿn) 急(jí) 而(ãr) 求(qiú) 子(zǐ) ,是(shì) 寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 过(guî) 也(yþ) 。然(rán) 郑(zhâng) 亡(wáng) ,子(zǐ) 亦(yì) 有(yǒu) 不(bù) 利(lì) 焉(yün) ~ ”许(xǔ) 之(zhÿ) 。 夜(yâ) 缒(zhuì) 而(ãr) 出(chū) 。见(jiàn) 秦(qín) 伯(bï) 曰(yuý) : “秦(qín) 、晋(jìn) 围(wãi) 郑(zhâng) ,郑(zhâng) 既(jì) 知(zhÿ) 亡(wáng) 矣(yǐ) 。若(ruî) 亡(wáng) 郑(zhâng) 而(ãr) 有(yǒu) 益(yì) 于(yú) 君(jūn) ,敢(gǎn) 以(yǐ) 烦(fán) 执(zhí) 事(shì) 。越(yuâ) 国(guï) 以(yǐ) 鄙(bǐ) 远(yuǎn) ,君(jūn) 知(zhÿ) 其(qí) 难(nán) 也(yþ) 。焉(yün) 用(yîng) 亡(wáng) 郑(zhâng) 以(yǐ) 陪(pãi) 邻(lín) ,邻(lín) 之(zhÿ) 厚(hîu) ,君(jūn) 之(zhÿ) 薄(báo) 也(yþ) 。若(ruî) 余(yú) 郑(zhâng) 以(yǐ) 为(wãi) 东(dōng) 道(dào) 主(zhǔ) ,行(xíng) 李(lǐ) 之(zhÿ) 往(wǎng) 来(lái) ,共(gîng) 其(qí) 乏(fá) 困(kùn) ,君(jūn) 亦(yì) 无(wú) 所(suǒ) 害(hài) 。 且(qiþ) 君(jūn) 尝(cháng) 为(wãi) 晋(jìn) 君(jūn) 赐(cì) 矣(yǐ) ;许(xǔ) 君(jūn) 焦(jiüo) 、瑕(xiá) ,朝(cháo) 济(jì) 而(ãr) 夕(xÿ) 设(shâ) 版(bǎn) 焉(yün) , 君(jūn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 知(zhì) 也(yþ) 。夫(fū) 晋(jìn) ,何(hã) 厌(yàn) 之(zhÿ) 有(yǒu) ,既(jì) 东(dōng) 封(fýng) 郑(zhâng) 、又(yîu) 欲(yù) 肆(sì) 其(qí) 西(xÿ) 封(fýng) ,若(ruî) 不(bù) 阙(quý) 秦(qín) ,将(jiüng) 焉(yün) 取(qǔ) 之(zhÿ) ,阙(quý) 秦(qín) 以(yǐ) 利(lì) 晋(jìn) , 唯(wãi) 君(jūn) 图(tú) 之(zhÿ) 。 ” 秦(qín) 伯(bï) 说(shuō) ,与(yǔ) 郑(zhâng) 人(rãn) 盟(mãng) 。使(shǐ) 杞(qǐ) 子(zǐ) 、逢(fãng) 孙(sūn) 、杨(yáng) 孙(sūn) 戍(shù) 之(zhÿ) ,乃(nǎi) 还(hái) 。 子(zǐ) 犯(fàn) 请(qǐng) 击(jÿ) 之(zhÿ) 。公(gōng) 曰(yuý) : “不(bù) 可(kþ) 。微(wýi) 夫(fū) 人(rãn) 之(zhÿ) 力(lì) 不(bù) 及(jí) 此(cǐ) 。因(yÿn) 人(rãn) 之(zhÿ) 力(lì) 而(ãr) 敝(bì) 之(zhÿ) ,不(bù) 仁(rãn) ;失(shÿ) 其(qí) 所(suǒ) 与(yǔ) ,不(bù) 知(zhÿ) ;以(yǐ) 乱(luàn) 易(yì) 整(zhþng) 不(bù) 武(wǔ) 。 吾(wú) 其(qí) 还(hái) 也(yþ) 。 ”亦(yì) 去(qù) 之(zhÿ) 。 译(yì) 文(wãn) :晋(jìn) 文(wãn) 公(gōng) 联(lián) 合(hã) 秦(qín) 穆(mù) 公(gōng) 围(wãi) 攻(gōng) 郑(zhâng) 国(guï) ,这(zhâ) 是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 郑(zhâng) 文(wãn) 公(gōng) 曾(zýng) 对(duì) 晋(jìn) 文(wãn) 公(gōng) 无(wú) 礼(lǐ) ,而(ãr) 且(qiþ) 还(hái) 依(yÿ) 附(fù) 楚(chǔ) 国(guï) 。这(zhâ) 时(shí) 晋(jìn) 军(jūn) 驻(zhù) 扎(zhü) 函(hán) 陵(líng) ,秦(qín) 军(jūn) 驻(zhù) 扎(zhü) 氾(fán) 水(shuǐ) 之 (zhÿ) 南(nán) 。佚(yì) 之(zhÿ) 狐(hú) 向(xiàng) 郑(zhâng) 文(wãn) 公(gōng) 说(shuō) : “国(guï) 家(jiü) 危(wýi) 险(xiǎn) 了(le) ,如(rú) 果(guǒ) 派(pài) 烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 去(qù) 见(jiàn) 秦(qín) 君(jūn) ,秦(qín) 国(guï) 军(jūn) 队(duì) 一(yí) 定(dìng) 会(huì) 撤(châ) 退(tuì) 。 ”郑(zhâng) 文(wãn) 公(gōng) 听(tÿng) 了(le) 他(tü) 的(de) 意(yì) 见(jiàn) 。烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 推(tuÿ) 辞(cí) 说(shuō) : “臣(chãn) 在(zài) 壮(zhuàng) 年(nián) 的(de) 时(shí) 候(hîu) ,尚(shàng) 且(qiþ) 不(bù) 如(rú) 别(biã) 人(rãn) ,现(xiàn) 在(zài) 老(lǎo) 了(le) ,做(zuî) 不(bù) 了(liǎo) 什(shãn) 么(me) 事(shì) 了(le) 。 ”郑(zhâng) 文(wãn) 公(gōng) 说(shuō) : “我(wǒ) 没(mãi) 有(yǒu) 及(jí) 早(zǎo) 重(zhîng) 用(yîng) 您(nín) ,现(xiàn) 在(zài) 危(wýi) 急(jí) 时(shí) 才(cái) 来(lái) 求(qiú) 您(nín) ,这(zhâ) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 过(guî) 错(cuî) 。然(rán) 而(ãr) 郑(zhâng) 国(guï) 灭(miâ) 亡(wáng) 了(le) ,对(duì) 您(nín) 也(yþ) 不(bù) 利(lì) 啊(ɑ) ~ ”烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 答(dü) 应(yìng) 了(le) 。 当(dàng) 夜(yâ) 把(bǎ) 烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 用(yîng) 绳(shãng) 子(zi) 从(cïng) 城(chãng) 墙(qiáng) 上(shàng) 坠(zhuì) 下(xià) 去(qù) 。见(jiàn) 到(dào) 秦(qín) 穆(mù) 公(gōng) ,烛(zhú) 之(zhÿ) 武(wǔ) 说(shuō) : “秦(qín) 、晋(jìn) 两(liǎng) 国(guï) 围(wãi) 攻(gōng) 郑(zhâng) 国(guï) ,郑(zhâng) 国(guï) 已(yǐ) 经(jÿng) 知(zhÿ) 道(dào) 就(jiù) 要(yào) 灭(miâ) 亡(wáng) 了(le) ~如(rú) 果(guǒ) 郑(zhâng) 国(guï) 灭(miâ) 亡(wáng) 对(duì) 您(nín) 有(yǒu) 好(hǎo) 处(chù) ,那(nà) 就(jiù) 值(zhí) 得(de) 烦(fán) 劳(láo) 您(nín) 的(de) 左(zuǒ) 右(yîu) 。 越(yuâ) 过(guî) 其(qí) 他(tü) 国(guï) 家(jiü) 而(ãr) 在(zài) 远(yuǎn) 方(füng) 设(shâ) 置(zhì) 边(biün) 邑(yì) ,您(nín) 知(zhÿ) 道(dào) 这(zhâ) 是(shì) 很(hþn) 困(kùn) 难(nán) 的(de) 。哪(nǎ) 能(nãng) 用(yîng) 灭(miâ) 郑(zhâng) 来(lái) 加(jiü) 强(qiáng) 邻(lín) 国(guï) 呢(ne) ,邻(lín) 国(guï) 实(shí) 力(lì) 雄(xiïng) 厚(hîu) ,就(jiù) 等(dþng) 于(yú) 您(nín) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 薄(bï) 弱(ruî) 啊(ü) 。如(rú) 果(guǒ) 不(bù) 灭(miâ) 郑(zhâng) 国(guï) 而(ãr) 使(shǐ) 它(tü) 成(chãng) 为(wãi) 您(nín) 东(dōng) 方(füng) 道(dào) 路(lù) 上(shàng) 的(de) 主(zhǔ) 人(rãn) , 贵(guì) 国(guï) 使(shǐ) 臣(chãn) 来(lái) 往(wǎng) 经(jÿng) 过(guî) ,供(gōng) 应(yìng) 他(tü) 们(men) 的(de) 食(shí) 宿(sù) 给(jǐ) 养(yǎng) ,这(zhâ) 对(duì) 您(nín) 也(yþ) 没(mãi) 有(yǒu) 坏(huài) 处(chù) 。 再(zài) 说(shuō) 您(nín) 也(yþ) 曾(cãng) 经(jÿng) 施(shÿ) 恩(ýn) 于(yú) 晋(jìn) 惠(huì) 公(gōng) ,他(tü) 答(dü) 应(yìng) 给(gþi) 您(nín) 焦(jiüo) 、瑕(xiá) 两(liǎng) 地(dì) ,可(kþ) 是(shì) 他(tü) 早(zǎo) 晨(chãn) 刚(güng) 刚(güng) 渡(dù) 河(hã) 回(huí) 国(guï) ,晚(wǎn) 上(shàng) 就(jiù) 在(zài) 那(nà) 里(lǐ) 筑(zhù) 城(chãng) 防(fáng) 御(yù) ,这(zhâ) 是(shì) 您(nín) 所(suǒ) 知(zhÿ) 道(dào) 的(de) 。那(nà) 个(gâ) 晋(jìn) 国(guï) ,哪(nǎ) 里(lǐ) 有(yǒu) 满(mǎn) 足(zú) 的(de) 时(shí) 候(hîu) ,它(tü) 既(jì) 以(yǐ) 郑(zhâng) 国(guï) 作(zuî) 为(wãi) 东(dōng) 边(biün) 的(de) 疆(jiüng) 界(jiâ) ,又(yîu) 要(yào) 扩(kuî) 张(zhüng) 它(tü) 西(xÿ) 边(biün) 的(de) 疆(jiüng) 界(jiâ) ,如(rú) 果(guǒ) 不(bù) 损(sǔn) 害(hài) 秦(qín) 国(guï) ,它(tü) 到(dào) 哪(nǎ) 里(lǐ) 去(qù) 夺(duï) 取(qǔ) 土(tǔ) 地(dì) 呢(ne) ,损(sǔn) 害(hài) 秦(qín) 国(guï) 而(ãr) 有(yǒu) 利(lì) 于(yú) 晋(jìn) 国(guï) ,希(xÿ) 望(wàng) 您(nín) 还(hái) 是(shì) 多 (duō) 多(duō) 考(kǎo) 虑(lǜ) 这(zhâ) 件(jiàn) 事(shì) 。 ”秦(qín) 伯(bï) 很(hþn) 高(güo) 兴(xìng) ,与(yǔ) 郑(zhâng) 国(guï) 订(dìng) 立(lì) 盟(mãng) 约(yuý) , 委(wþi) 派(pài) 杞(qǐ) 子(zǐ) 、逢(fãng) 孙(sūn) 、杨(yáng) 孙(sūn) 戍(shù) 守(shǒu) 郑(zhâng) 国(guï) ,自(zì) 己(jǐ) 就(jiù) 率(lǜ) 军(jūn) 回(huí) 国(guï) 。 晋(jìn) 国(guï) 大(dài) 夫(fū) 子(zǐ) 犯(fàn) 请(qǐng) 求(qiú) 袭(xí) 击(jÿ) 秦(qín) 军(jūn) 。晋(jìn) 文(wãn) 公(gōng) 说(shuō) : “不(bù) 可(kþ) ,如(rú) 不(bú) 是(shì) 秦(qín) 国(guï) 国(guï) 君(jūn) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 我(wǒ) 到(dào) 不(bù) 了(liǎo) 今(jÿn) 天(tiün) 这(zhâ) 个(gâ) 地(dì) 步(bù) 。依(yÿ) 靠(kào) 过(guî) 别(biã) 人(rãn) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 而(ãr) 去(qù) 损(sǔn) 害(hài) 别(biã) 人(rãn) , 是(shì) 不(bù) 仁(rãn) ; 失(shÿ) 去(qù) 同(tïng) 盟(mãng) 国(guï) ,是(shì) 不(bù) 智(zhì) ;用(yîng) 冲(chōng) 突(tū) 来(lái) 代(dài) 替(tì) 联(lián) 合(hã) ,是(shì) 不(bù) 武(wǔ) 。我(wǒ) 们(men) 还(hái) 是(shì) 回(huí) 去(qù) 吧(bɑ) 。 ”于(yú) 是(shì) 晋(jìn) 国(guï) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 也(yþ) 撤(châ) 离(lí) 郑(zhâng) 国(guï) 。 (节(jiã) 选(xuǎn) ) 《国(guï) 语(yǔ) 》原(yuán) 文(wãn) : 勾(gōu) 践(jiàn) 灭(miâ) 吴(wú) 越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jiàn) 栖(qÿ) 于(yú) 会(huì) 稽(jÿ) 之(zhÿ) 上(shàng) ,乃(nǎi) 号(hào) 令(lìng) 于(yú) 三(sün) 军(jūn) 曰(yuý) : “凡(fán) 我(wǒ) 父(fù) 兄(xiōng) 昆(kūn) 弟(dì) 及(jí) 国(guï) 子(zǐ) 姓(xìng) ,有(yǒu) 能(nãng) 助(zhù) 寡(guǎ) 人(rãn) 谋(mïu) 而(ãr) 退(tuì) 吴(wú) 者(zhþ) ,吾(wú) 与(yǔ) 之(zhÿ) 共(gîng) 知(zhÿ) 越(yuâ) 国(guï) 之(zhÿ) 政(zhâng) 。 ”大(dài) 夫(fū) 种(zhǒng) 进(jìn) 对(duì) 曰(yuý) : “臣(chãn) 闻(wãn) 之(zhÿ) :贾(gǔ) 人(rãn) 夏(xià) 则(zã) 资(zÿ) 皮(pí) ,冬(dōng) 则(zã) 资(zÿ) 絺(chÿ) ,旱(hàn) 则(zã) 资(zÿ) 舟(zhōu) ,水(shuǐ) 则(zã) 资(zÿ) 车(chý) ,以(yǐ) 待(dài) 乏(fá) 也(yþ) 。夫(fū) 虽(suÿ) 无(wú) 四(sì) 方(füng) 之(zhÿ) 忧(yōu) ,然(rán) 谋(mïu) 臣(chãn) 与(yǔ) 爪(zhǎo) 牙(yá) 之(zhÿ) 士(shì) ,不(bù) 可(kþ) 不(bù) 养(yǎng) 而(ãr) 择(zã) 也(yþ) 。譬(pì) 如(rú) 蓑(suō) 笠(lì) ,时(shí) 雨(yǔ) 既(jì) 至(zhì) , 必(bì) 求(qiú) 之(zhÿ) 。今(jÿn) 君(jūn) 王(wáng) 既(jì) 栖(qÿ) 于(yú) 会(huì) 稽(jÿ) 之(zhÿ) 上(shàng) ,然(rán) 后(hîu) 乃(nǎi) 求(qiú) 谋(mïu) 臣(chãn) , 无(wú) 乃(nǎi) 后(hîu) 乎(hū) ,”勾(gōu) 践(jiàn) 曰(yuý) : “苟(gǒu) 得(de) 闻(wãn) 子(zǐ) 大(dài) 夫(fū) 之(zhÿ) 言(yán) ,何(hã) 后(hîu) 之(zhÿ) 有(yǒu) ,”执(zhí) 其(qí) 手(shǒu) 而(ãr) 与(yǔ) 之(zhÿ) 谋(mïu) 。遂(suì) 使(shǐ) 之(zhÿ) 行(xíng) 成(chãng) 于(yú) 吴(wú) 。 夫(fū) 差(chüi) 将(jiüng) 欲(yù) 听(tÿng) 与(yǔ) 之(zhÿ) 成(chãng) 。子(zǐ) 胥(xū) 谏(jiàn) 曰(yuý) : “不(bù) 可(kþ) ~夫(fū) 吴(wú) 之(zhÿ) 与(yǔ) 越(yuâ) 也(yþ) ,仇(chïu) 讎(chïu) 敌(dí) 战(zhàn) 之(zhÿ) 国(guï) 也(yþ) ;三(sün) 江(jiüng) 环(huán) 之(zhÿ) ,民(mín) 无(wú) 所(suǒ) 移(yí) 。有(yǒu) 吴(wú) 则(zã) 无(wú) 越(yuâ) , 有(yǒu) 越(yuâ) 则(zã) 无(wú) 吴(wú) 。将(jiüng) 不(bù) 可(kþ) 改(gǎi) 于(yú) 是(shì) 矣(yǐ) ~员(yuán) 闻(wãn) 之(zhÿ) :陆(lù) 人(rãn) 居(jū) 陆(lù) , 水(shuǐ) 人(rãn) 居(jū) 水(shuǐ) ,夫(fū) 上(shàng) 党(dǎng) 之(zhÿ) 国(guï) ,我(wǒ) 攻(gōng) 而(ãr) 胜(shâng) 之(zhÿ) ,吾(wú) 不(bù) 能(nãng) 居(jū) 其(qí) 地(dì) ,不(bù) 能(nãng) 乘(chãng) 其(qí) 车(chý) ;夫(fū) 越(yuâ) 国(guï) ,吾(wú) 攻(gōng) 而(ãr) 胜(shâng) 之(zhÿ) ,吾(w ú) 能(nãng) 居(jū) 其(qí) 地(dì) ,吾(wú) 能(nãng) 乘(chãng) 其(qí) 舟(zhōu) 。此(cǐ) 其(qí) 利(lì) 也(yþ) ,不(bù) 可(kþ) 失(shÿ) 也(yþ) 已(yǐ) 。君(jūn) 必(bì) 灭(miâ) 之(zhÿ) ~ 失(shÿ) 此(cǐ) 利(lì) 也(yþ) ,虽(suÿ) 悔(huǐ) 之(zhÿ) ,必(bì) 无(wú) 及(jí) 已(yǐ) 。 越(yuâ) 人(rãn) 饰(shì) 美(mþi) 女(nǚ) 八(bü) 人(rãn) ,纳(nà) ” 之(zhÿ) 太(tài) 宰(zǎi) 嚭(pǐ) ,曰(yuý) : “子(zǐ) 苟(gǒu) 赦(shâ) 越(yuâ) 国(guï) 之(zhÿ) 罪(zuì) ,又(yîu) 有(yǒu) 美(mþi) 于(yú) 此(cǐ) 者(zhþ) 将(qiüng) 进(jìn) 之(zhÿ) 。 ”太(tài) 宰(zǎi) 嚭(pǐ) 谏(jiàn) 曰(yuý) : “嚭(pǐ) 闻(wãn) 古(gǔ) 之(zhÿ) 伐(fá) 国(guï) 者(zhþ) ,服(fú) 之(zhÿ) 而(ãr) 已(yǐ) ;今(jÿn) 已(yǐ) 服(fú) 矣(yǐ) ,又(yîu) 何(hã) 求(qiú) 焉(yün) ,”夫(fū) 差(chüi) 与(yǔ) 之(zhÿ) 成(chãng) 而(ãr) 去(qù) 之(zhÿ) 。 勾(gōu) 践(jiàn) 说(shuō) 于(yú) 国(guï) 人(rãn) 曰(yuý) : “寡(guǎ) 人(rãn) 不(bù) 知(zhÿ) 其(qí) 力(lì) 之(zhÿ) 不(bù) 足(zú) 也(yþ) , 而(ãr) 又(yîu) 与(yǔ) 大(dà) 国(guï) 执(zhí) 仇(chïu) , 以(yǐ) 暴(bào) 露(lîu) 百(bǎi) 姓(xìng) 之(zhÿ) 骨(gǔ) 于(yú) 中(zhōng) 原(yuán) ,此(cǐ) 则(zã) 寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 罪(zuì) 也(yþ) 。寡(guǎ) 人(rãn) 请(qǐng) 更(gýng) ~ ”于(yú) 是(shì) 葬(zàng) 死(sǐ) 者(zhþ) ,问(wân) 伤(shüng) 者(zhþ) ,养(yǎng) 生(shýng) 者(zhþ) ;吊(diào) 有(yǒu) 忧(yōu) ,贺(hâ) 有(yǒu) 喜(xǐ) ;送(sîng) 行(xíng) 者(zhþ) ,迎(yíng) 来(lái) 者(zhþ) ;去(qù) 民(mín) 之(zhÿ) 所(suǒ) 恶(â) ,补(bǔ) 民(mín) 之(zhÿ) 不(bù) 足(zú) 。 然(rán) 后(hîu) 卑(býi) 事(shì) 夫(fū) 差(chüi) ,宦(huàn) 士(shì) 三(sün) 百(bǎi) 人(rãn) 于(yú) 吴(wú) ,其(qí) 身(shýn) 亲(qÿn) 为(wãi) 夫(fū) 差(chüi) 前(qián) 马(mǎ) 。 勾(gōu) 践(jiàn) 之(zhÿ) 地(dì) ,南(nán) 至(zhì) 于 (yú) 句(jù) 无(wú) ,北(bþi) 至(zhì) 于(yú) 御(yù) 儿(ãr) ,东(dōng) 至(zhì) 于(yú) 鄞(yín) ,西(xÿ) 至(zhì) 于(yú) 姑(gū) 蔑(miâ) ,广(guǎng) 运(yùn) 百(bǎi) 里(lǐ) ,乃(nǎi) 致(zhì) 其(qí) 父(fǔ) 兄(xiōng) 、昆(kūn) 弟(dì) 而(ãr) 誓(shì) 之(zhÿ) : 寡(guǎ) 人(rãn) 闻(wãn) 古(gǔ) 之(zhÿ) 贤(xián) 君(jūn) , 四(sì) 方(füng) 之(zhÿ) 民(mín) 归(guÿ) 之(zhÿ) , 若(ruî) 水(shuǐ) 归(guÿ) 下(xià) 也(yþ) 。 今(jÿn) 寡(guǎ) 人(rãn) 不(bù) 能(nãng) ,将(jiüng) 帅(shuài) 二(âr) 三(sün) 子(zǐ) 夫(fū) 妇(fù) 以(yǐ) 蕃(fün) 。令(lìng) 壮(zhuàng) 者(zhþ) 无(wú) 取(qǔ) 老(lǎo) 妇(fù) , 令(lìng) 老(lǎo) 者(zhþ) 无(wú) 取(qǔ) 壮(zhuàng) 妻(qÿ) ; 女(nǚ) 子(zǐ) 十(shí) 七(qÿ) 不(bù) 嫁(jià) , 其(qí) 父(fǔ) 母(mǔ) 有(yǒu) 罪(zuì) ; 丈(zhàng) 夫(fū) 二(âr) 十(shí) 不(bù) 取(qǔ) ,其(qí) 父(fǔ) 母(mǔ) 有(yǒu) 罪(zuì) 。将(jiüng) 免(miǎn) 者(zhþ) 以(yǐ) 告(gào) ,公(gōng) 令(lìng) 医(yÿ) 守(shǒu) 之(zhÿ) 。生(shýng) 丈(zhàng) 夫(fū) ,二(âr) 壶(hú) 酒(jiǔ) ,一(yÿ) 犬(quǎn) ;生(shýng) 女(nǚ) 子(zǐ) ,二(âr) 壶(hú) 酒(jiǔ) ,一(yÿ) 豚(tún) ; 生(shýng) 三(sün) 人(rãn) ,公(gōng) 与(yǔ) 之(zhÿ) 母(mǔ) ;生(shýng) 二(âr) 子(zǐ) ,公(gōng) 与(yǔ) 之(zhÿ) 饩(xì) 。当(düng) 室(shì) 者(zhþ) 死(sǐ) , 三(sün) 年(nián) 释(shì) 其(qí) 政(zhâng) ;支(zhÿ) 子(zǐ) 死(sǐ) ,三(sün) 月(yuâ) 释(shì) 其(qí) 政(zhâng) ;必(bì) 哭(kū) 泣(qì) 葬(zàng) 埋(mái) 之(zhÿ) 如(rú) 其(qí) 子(zǐ) 。令(lìng) 孤(gū) 子(zǐ) 、寡(guǎ) 妇(fù) 、疾(jí) 疹(zhþn) 、贫(pín) 病(bìng) 者(zhþ) ,纳(nà) 官(guün) 其(qí) 子(zǐ) ;其(qí) 达(dá) 士(shì) ,絜(jiã) 其(qí) 居(jū) ,美(mþi) 其(qí) 服(fú) ,饱(bǎo) 其(qí) 食(shí) ,而(ãr) 摩(mï) 厉(lì) 之(zhÿ) 于(yú) 义(yì) 。四(sì) 方(füng) 之(zhÿ) 士(shì) 来(lái) 者(zhþ) ,必(bì) 庙(miào) 礼(lǐ) 之(zhÿ) 。勾(gōu) 践(jiàn) 载(zǎi) 稻(dào) 与(yǔ) 脂(zhÿ) 于(yú) 舟(zhōu) 以(yǐ) 行(xíng) 。国(guï) 之(zhÿ) 孺(rú) 子(zǐ) 之(zhÿ) 游(yïu) 者(zhþ) ,无(wú) 不(bù) 餔(bū) 也(yþ) ,无(wú) 不(bù) 歠(chuî) 也(yþ) ,必(bì) 问(wân) 其(qí) 名(míng) 。非(fýi) 其(qí) 身(shýn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 种(zhǒng) 则(zã) 不(bù) 食(shí) ,非(fýi) 其(qí) 夫(fū) 人(rãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 织(zhÿ) 不(bù) 衣(yÿ) 。十(shí) 年(nián) 不(bù) 收(shōu) 于(yú) 国(guï) ,民(mín) 俱(jù) 有(yǒu) 三(sün) 年(nián) 之(zhÿ) 食(shí) 。 国(guï) 之(zhÿ) 父(fǔ) 兄(xiōng) 请(qǐng) 曰(yuý) : “昔(xÿ) 者(zhþ) 夫(fū) 差(chüi) 耻(chǐ) 吾(wú) 君(jūn) 于(yú) 诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 国(guï) ,今(jÿn) 越(yuâ) 国(guï) 亦(yì) 节(jiã) 矣(yǐ) ,请(qǐng) 报(bào) 之(zhÿ) ~ ”勾(gōu) 践(jiàn) 辞(cí) 曰(yuý) : “昔(xÿ) 者(zhþ) 之(zhÿ) 战(zhàn) 也(yþ) ,非(fýi) 二(âr) 三(sün) 子(zǐ) 之(zhÿ) 罪(zuì) 也(yþ) ,寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 罪(zuì) 也(yþ) 。 如(rú) 寡(guǎ) 人(rãn) 者(zhþ) ,安(ün) 与(yǔ) 知(zhÿ) 耻(chǐ) ,请(qǐng) 姑(gū) 无(wú) 庸(yōng) 战(zhàn) ~ ”父(fù) 兄(xiōng) 又(yîu) 请(qǐng) 曰(yuý) : “越 (yuâ) 四(sì) 封(fýng) 之(zhÿ) 内(nâi) ,亲(qÿn) 吾(wú) 君(jūn) 也(yþ) ,犹(yïu) 父(fù) 母(mǔ) 也(yþ) 。子(zǐ) 而(ãr) 思(sÿ) 报(bào) 父(fù) 母(mǔ) 之(zhÿ) 仇 (chïu) ,臣(chãn) 而(ãr) 思(sÿ) 报(bào) 君(jūn) 之(zhÿ) 仇(chïu) ,其(qí) 有(yǒu) 敢(gǎn) 不(bù) 尽(jìn) 力(lì) 者(zhþ) 乎(hū) ,请(qǐng) 复(fù) 战(zhàn) ~ ” 勾(gōu) 践(jiàn) 既(jì) 许(xǔ) 之(zhÿ) , 乃(nǎi) 致(zhì) 其(qí) 众(zhîng) 而(ãr) 誓(shì) 之(zhÿ) , 曰(yuý) : 寡(guǎ) 人(rãn) 闻(wãn) 古(gǔ) 之(zhÿ) 贤(xián) 君 “ (jūn) ,不(bù) 患(huàn) 其(qí) 众(zhîng) 之(zhÿ) 不(bù) 足(zú) 也(yþ) ,而(ãr) 患(huàn) 其(qí) 志(zhì) 行(xíng) 之(zhÿ) 少(shǎo) 耻(chǐ) 也(yþ) 。今(jÿn) 夫 (fú) 差(chüi) 衣(yÿ) 水(shuǐ) 犀(xÿ) 之(zhÿ) 甲(jiǎ) 者(zhþ) 亿(yì) 有(yǒu) 三(sün) 千(qiün) , 不(bù) 患(huàn) 其(qí) 志(zhì) 行(xíng) 之(zhÿ) 少(shǎo) 耻(chǐ) 也(yþ) ,而(ãr) 患(huàn) 其(qí) 众(zhîng) 之(zhÿ) 不(bù) 足(zú) 也(yþ) 。今(jÿn) 寡(guǎ) 人(rãn) 将(jiüng) 助(zhù) 天(tiün) 灭(miâ) 之(zhÿ) 。吾(wú) 不(bù) 欲 (yù) 匹(pǐ) 夫(fū) 之(zhÿ) 勇(yǒng) 也(yþ) ,欲(yù) 其(qí) 旅(lǚ) 进(jìn) 旅(lǚ) 退(tuì) 也(yþ) 。进(jìn) 则(zã) 思(sÿ) 赏(shǎng) ,退(tuì) 则(zã) 思(sÿ) 刑(xí ng) ;如(rú) 此(cǐ) ,则(zã) 有(yǒu) 常(cháng) 赏(shǎng) 。进(jìn) 不(bù) 用(yîng) 命(mìng) ,退(tuì) 则(zã) 无(wú) 耻(chǐ) ;如(rú) 此(cǐ) ,则(zã) 有(yǒu) 常(cháng) 刑(xíng) 。 ” 果(guǒ) 行(xíng) ,国(guï) 人(rãn) 皆(jiý) 劝(quàn) 。父(fù) 勉(miǎn) 其(qí) 子(zǐ) ,兄(xiōng) 勉(miǎn) 其(qí) 弟(dì) ,妇(fù) 勉 (miǎn) 其(qí) 夫(fū) ,曰(yuý) : “孰(shú) 是(shì) 君(jūn) 也(yþ) ,而(ãr) 可(kþ) 无(wú) 死(sǐ) 乎(hū) ,”是(shì) 故(gù) 败(bài) 吴(wú) 于(yú) 囿(yîu) ,又(y îu) 败(bài) 之(zhÿ) 于(yú) 败(bài) ,又(yîu) 郊(jiüo) 败(bài) 之(zhÿ) 。遂(suì) 灭(miâ) 吴(wú) 。 译(yì) 文(wãn) : 越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jiàn) 退 (tuì) 守(shǒu) 会(huì) 稽(jÿ) 山(shün) 后(hîu) ,就(jiù) 向(xiàng) 全(quán) 军(jūn) 发(fü) 布(bù) 号(hào) 令(lìng) 说(shuō) : “凡(fán) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 父 (fù) 辈(bâi) 兄(xiōng) 弟(dì) 及(jí) 全(quán) 国(guï) 百(bǎi) 姓(xìng) ,哪(nþi) 个(gâ) 能(nãng) 够(gîu) 协(xiã) 助(zhù) 我(wǒ) 击(jÿ) 退(tuì) 吴(wú) 国(guï) 的(de) ,我(wǒ) 就(jiù) 同(tïng) 他(tü) 共(gîng) 同(tïng) 管(guǎn) 理(lǐ) 越(yuâ) 国(guï) 的(de) 政(zhâng) 事(shì) 。 ”大(dài) 夫(fū) 文(wãn) 种(zhǒng) 向(xià ng) 越(yuâ) 王(wáng) 进(jìn) 谏(jiàn) 说(shuō) : “我(wǒ) 听(tÿng) 说(shuō) 过(guî) , 商(shüng) 人(rãn) 在(zài) 夏(xià) 天(tiün) 就(jiù) 预(yù) 先(xiün) 积(jÿ) 蓄 (xù) 皮(pí) 货(huî) , 冬(dōng) 天(tiün) 就(jiù) 预(yù) 先(xiün) 积(jÿ) 蓄(xù) 夏(xià) 布(bù) , 行(xíng) 旱(hàn) 路(lù) 就(jiù) 预(yù) 先(xiün) 准(zhǔn) 备(bâi) 好 (hǎo) 船(chuán) 只(zhÿ) , 行(xíng) 水(shuǐ) 路(lù) 就(jiù) 预(yù) 先(xiün) 准(zhǔn) 备(bâi) 好(hǎo) 车(chý) 辆(liàng) , 以(yǐ) 备(bâi) 需(xū) 要(yào) 时(shí) 用 (yîng) 。一(yí) 个(gâ) 国(guï) 家(jiü) 即(jí) 使(shǐ) 没(mãi) 有(yǒu) 外(wài) 患(huàn) ,然(rán) 而(ãr) 有(yǒu) 谋(mïu) 略(lûâ) 的(de) 大(dà) 臣(chãn) 及(jí) 勇(yǒng) 敢(gǎn) 的(de) 将(jiàng) 士(shì) 不(bù) 能(nãng) 不(bù) 事(shì) 先(xiün) 培(pãi) 养(yǎng) 和(hã) 选(xuǎn) 择(zã) 。 就(jiù) 如(rú) 蓑(suō) 衣(yÿ) 斗(dǒ u) 笠(lì) 这(zhâ) 种(zhǒng) 雨(yǔ) 具(jù) ,到(dào) 下(xià) 雨(yǔ) 时(shí) ,是(shì) 一(yí) 定(dìng) 要(yào) 用(yîng) 上(shàng) 它(tü) 的(de) 。现(xiàn) 在(zà i) 您(nín) 大(dài) 王(wáng) 退(tuì) 守(shǒu) 到(dào) 会(huì) 稽(jÿ) 山(shün) 之(zhÿ) 后(hîu) ,才(cái) 来(lái) 寻(xún) 求(qiú) 有(yǒu) 谋(mïu) 略(lûâ) 的(de) 大(dà) 臣(chãn) ,未(wâi) 免(miǎn) 太(tài) 晚(wǎn) 了(le) 吧(bɑ) ,”勾(gōu) 践(jiàn) 回(huí) 答(dá) 说(shuō) : “能(nãng) 听(tÿng) 到(dào) 大(dài) 夫(fū) 您(n ín) 的(de) 这(zhâ) 番(fün) 话(huà) ,怎(zþn) 么(me) 能(nãng) 算(suàn) 晚(wǎn) 呢(ne) ,”说(shuō) 罢(bà) ,就(jiù) 握(wî) 着(zhe) 大(dài) 夫(fū) 文(wãn) 种 (zhǒng) 的(de) 手(shǒu) ,同(tïng) 他(tü) 一(yì) 起(qǐ) 商(shüng) 量(liáng) 灭(miâ) 吴(wú) 之(zhÿ) 事(shì) 。随(suí) 后(hîu) ,越(yuâ) 王(wáng) 就(jiù) 派(pà i) 文(wãn) 种(zhǒng) 到(dào) 吴(wú) 国(guï) 去(qù) 求(qiú) 和(hã) 。 吴(wú) 王(wáng) 夫(fū) 差(chüi) 准(zhǔn) 备(bâi) 接(jiý) 受(shîu) 文(wãn) 种(zhǒng) 的(de) 意(yì) 见(jiàn) ,同(tïng) 越(yuâ) 国(guï) 订(dìng) 立(lì) 和(hã) 约(yuý) 。吴(wú) 王(wáng) 的(de) 大(dài) 夫(fū) 伍(wǔ) 子(zǐ) 胥(xū) 劝(quàn) 阻(zǔ) 说(shuō) : “不(bù) 行(xíng) ~吴(wú) 国(guï) 同(tïng) 越(yuâ) 国(guï) ,是(shì) 世(shì) 代(dài) 互(hù) 相(xiüng) 仇(chïu) 视(shì) ,互(hù) 相(xiüng) 攻(gōng) 伐(fá) 的(de) 国(guï) 家(jiü) ,三(sün) 条(tiáo) 江(jiüng) 河(hã) 环(huán) 绕(rào) 着(zháo) 两(liǎng) 国(guï) 的(de) 国(guï) 土(tǔ) ,两(liǎng) 国(guï) 的(de) 人 (rãn) 民(mín) 都(dōu) 不(bù) 愿(yuàn) 迁(qiün) 移(yí) 到(dào) 别(biã) 的(de) 地(dì) 方(füng) 去(qù) ,因(yÿn) 此(cǐ) 有(yǒu) 吴(wú) 国(guï) 的(de) 存(cún) 在(zài) 就(jiù) 不(bù) 可(kþ) 能(nãng) 有(yǒu) 越(yuâ) 国(guï) 的(de) 存(cún) 在(zài) ,有(yǒu) 越(yuâ) 国(guï) 的(de) 存(cún) 在(zài) 就(jiù) 不(bù) 可(kþ) 能 (nãng) 有(yǒu) 吴(wú) 国(guï) 的(de) 存(cún) 在(zài) 。这(zhâ) 种(zhǒng) 势(shì) 不(bù) 两(liǎng) 立(lì) 的(de) 局(jú) 面(miàn) 是(shì) 无(wú) 法(fǎ) 改(gǎi) 变(biàn) 的(de) 。 我(wǒ) 还(hái) 听(tÿng) 说(shuō) , 旱(hàn) 地(dì) 的(de) 人(rãn) 习(xí) 惯(guàn) 于(yú) 旱(hàn) 地(dì) 的(de) 生(shýng) 活(huï) , 水(shuǐ) 乡 (xiüng) 的(de) 人(rãn) 习(xí) 惯(guàn) 于(yú) 水(shuǐ) 乡(xiüng) 的(de) 生(shýng) 活(huï) ,那(nâi) 些(xiý) 中(zhōng) 原(yuán) 的(de) 国(guï) 家(jiü) ,即(jí) 使(shǐ) 战(zhàn) 胜(shâng) 了(le) 它(tü) 们(men) ,我(wǒ) 国(guï) 百(bǎi) 姓(xìng) 也(yþ) 不(bù) 习(xí) 惯(guàn) 在(zài) 那(nà) 里(lǐ) 居(jū) 住(zhù) ,不(bù) 习(xí) 惯(guàn) 使(shǐ) 用(yîng) 他(tü) 们(men) 的(de) 车(chý) 辆(liàng) ; 那(nà) 越(yuâ) 国(guï) , 如(rú) 若(ruî) 战(zhàn) 胜(shâng) 了(le) 它(tü) , 我(wǒ) 国 (guï) 百(bǎi) 姓(xìng) 既(jì) 习(xí) 惯(guàn) 在(zài) 那(nà) 里(lǐ) 居(jū) 住(zhù) ,也(yþ) 习(xí) 惯(guàn) 使(shǐ) 用(yîng) 它(tü) 们(men) 的(de) 船(chuán) 只(zhÿ) ,这(zhâ) 种(zhǒng) 有(yǒu) 利(lì) 条(tiáo) 件(jiàn) 不(bù) 能(nãng) 错(cuî) 过(guî) 啊(ɑ) ~希(xÿ) 望(wàng) 君(jūn) 王(wáng) 一(yí) 定(dìng) 要(yào) 灭(miâ) 掉(diào) 越(yuâ) 国(guï) ;如(rú) 果(guǒ) 放(fàng) 弃(qì) 了(le) 这(zhâi) 些(xiý) 有(yǒu) 利(lì) 条(tiáo) 件(jiàn) ,一(yí) 定(dìng) 会(huì) 后(hîu) 悔 (huǐ) 莫(mî) 及(jí) 的(de) 。 越(yuâ) 国(guï) 打(dǎ) 扮(bàn) 了(le) 八(bü) 个(gâ) 美(mþi) 女(nǚ) ,送(sîng) 给(gþi) 吴(wú) 国(guï) 的(de) 太(tài) 宰(zǎi) 嚭 ” (pǐ) , 并(bìng) 对(duì) 他(tü) 说(shuō) : 您(nín) 如(rú) 果(guǒ) 能(nãng) 宽(kuün) 恕(shù) 越(yuâ) 国(guï) 的(de) 罪(zuì) 过(guî) , “ 同(tïng) 意(yì) 求(qiú) 和 (hã) ,还(hái) 有(yǒu) 比(bǐ) 这(zhâ) 更(gýng) 漂(piào) 亮(liàng) 的(de) 美(mþi) 女(nǚ) 送(sîng) 给(gþi) 您(nín) 。 ”于(yú) 是(shì) 太(tài) 宰(zǎi) 嚭(pǐ) 向(xi àng) 吴(wú) 王(wáng) 进(jìn) 谏(jiàn) 说(shuō) : “我(wǒ) 听(tÿng) 说(shuō) 古(gǔ) 时(shí) 攻(gōng) 打(dǎ) 别(biã) 国(guï) 的(de) , 对(duì) 方(füng) 屈(qū) 服 (fú) 了(le) 就(jiù) 算(suàn) 了(le) ; 现(xiàn) 在(zài) 越(yuâ) 国(guï) 已(yǐ) 向(xiàng) 我(wǒ) 们(men) 屈(qū) 服(fú) 了(le) , 还(hái) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 要 (yüo) 求(qiú) 呢(ne) ,”吴(wú) 王(wáng) 夫(fū) 差(chüi) 采(cǎi) 纳(nà) 了(le) 太(tài) 宰(zǎi) 嚭(pǐ) 的(de) 意(yì) 见(jiàn) ,同(tïng) 越(yuâ) 国(guï) 订(dìng) 立(lì) 了(le) 和(hã) 约(yuý) ,让(ràng) 文(wãn) 种(zhǒng) 回(huí) 越(yuâ) 国(guï) 去(qù) 了(le) 。 越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jiàn) 向(xiàng) 百(bǎi) 姓 (xìng) 解(xiâ) 释(shì) 说(shuō) : “我(wǒ) 没(mãi) 有(yǒu) 估(gū) 计(jì) 到(dào) 自(zì) 己(jǐ) 力(lì) 量(liàng) 的(de) 不(bù) 足(zú) ,去(qù) 同(tïng) 强(qiáng) 大(dà) 的(de) 吴(wú) 国(guï) 结(jiã) 仇(chïu) ,以(yǐ) 致(zhì) 使(shǐ) 得(de) 我(wǒ) 国(guï) 广(guǎng) 大(dà) 百(bǎi) 姓(xìng) 战(zhàn) 死(sǐ) 在(zài) 原(yu á n) 野(yþ) 上(shàng) , 这(zhâ) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 过(guî) 错(cuî) , 请(qǐng) 允(yǔn) 许(xǔ) 我(wǒ) 改(gǎi) 正(zhâng) ~ 然(rán) 后(hîu) 埋(mái) 葬(zàng) 好 ” (hào) 战(zhàn) 死(sǐ) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) 的(de) 尸(shÿ) 体(tǐ) ,慰(wâi) 问(wân) 负(fù) 伤(shüng) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) ;对(duì) 有(yǒu) 丧(süng) 事 (shì) 的(de) 人(rãn) 家(jiü) ,越(yuâ) 王(wáng) 就(jiù) 亲(qÿn) 自(zì) 前(qián) 去(qù) 吊(diào) 唁(yàn) ,有(yǒu) 喜(xǐ) 事(shì) 的(de) 人(rãn) 家(jiü) ,又(yî u) 亲(qÿn) 自(zì) 前(qián) 去(qù) 庆(qìng) 贺(hâ) ;百(bǎi) 姓(xìng) 有(yǒu) 远(yuǎn) 出(chū) 的(de) ,就(jiù) 亲(qÿn) 自(zì) 欢(huün) 送(sîng) ,有(yǒu) 还 (huán) 家(jiü) 的(de) ,就(jiù) 亲(qÿn) 自(zì) 迎(yíng) 接(jiý) ;凡(fán) 是(shì) 百(bǎi) 姓(xìng) 所(suǒ) 憎(zýng) 恶(wù) 的(de) 事(shì) ,就(jiù) 清(qÿng) 除 (chú) 它(tü) , 凡(fán) 是(shì) 百(bǎi) 姓(xìng) 急(jí) 需(xū) 的(de) 事(shì) , 就(jiù) 及(jí) 时(shí) 办(bàn) 好(hǎo) 它(tü) 。 然(rán) 后(hîu) 越(yuâ) 王(wáng) 勾 (gōu) 践(jiàn) 又(yîu) 自(zì) 居(jū) 于(yú) 卑(býi) 位(wâi) ,去(qù) 侍(shì) 奉(fâng) 夫(fū) 差(chüi) ,并(bìng) 派(pài) 了(le) 三(sün) 百(bǎi) 名(míng) 士(shì) 人(rãn) 去(qù) 吴(wú) 国(guï) 做(zuî) 臣(chãn) 仆(pú) 。 勾(gōu) 践(jiàn) 还(hái) 亲(qÿn) 自(zì) 给(jǐ) 吴(wú) 王(wáng) 充(chōng) 当(düng) 马(mǎ) 前(qián) 卒 (zú) 。 越(yuâ) 国(guï) 的(de) 地(dì) 盘(pán) ,南(nán) 面(miàn) 到(dào) 句(jù) 无(wú) ,北(bþi) 面(miàn) 到(dào) 御(yù) 儿(ãr) ,东(dōng) 面(miàn) 到 (dào) 鄞(yín) ,西(xÿ) 面(miàn) 到(dào) 姑(gū) 蔑(miâ) ,面(miàn) 积(jÿ) 总(zǒng) 共(gîng) 百(bǎi) 里(lǐ) 见(jiàn) 方(füng) 。越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jià n) 召(zhào) 集(jí) 父(fù) 老(lǎo) 兄(xiōng) 弟(dì) 宣(xuün) 誓(shì) 说(shuō) : “我(wǒ) 听(tÿng) 说(shuō) 古(gǔ) 代(dài) 的(de) 贤(xián) 明(míng) 君(jūn) 主(zh ǔ) ,四(sì) 面(miàn) 八(bü) 方(füng) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) 来(lái) 归(guÿ) 附(fù) 他(tü) 就(jiù) 象(xiàng) 水(shuǐ) 往(wǎng) 低(dÿ) 处(chǔ) 流(liú) 似(shì) 的 (de) 。如(rú) 今(jÿn) 我(wǒ) 无(wú) 能(nãng) ,只(zhǐ) 能(nãng) 带(dài) 领(lǐng) 男(nán) 女(nǚ) 百(bǎi) 姓(xìng) 繁(pï) 殖(zhí) 人(rãn) 口(kǒu) 。 ”然(rán) 后 (hîu) 就(jiù) 下(xià) 令(lìng) 年(nián) 轻(qÿng) 力(lì) 壮(zhuàng) 的(de) 男(nán) 子(zǐ) 不(bù) 许(xǔ) 娶(qǔ) 老(lǎo) 年(nián) 妇(fù) 女(nǚ) ,老(lǎo) 年(nián) 男(nán) 子(zǐ) 不(bù) 能(nãng) 娶(qǔ) 年(nián) 轻(qÿng) 的(de) 妻(qÿ) 子(zǐ) ;姑(gū) 娘(niáng) 到(dào) 了(le) 十(shí) 七(qÿ) 岁(suì) 还(hái) 不(bù) 出(chū) 嫁(jià) ,她(tü) 的(de) 父(fù) 母(mǔ) 就(jiù) 要(yào) 判(pàn) 罪(zuì) ,男(nán) 子(zǐ) 到(dào) 了(le) 二(âr) 十(shí) 岁(suì) 不(bù) 娶(qǔ) 妻(qÿ) 子(zǐ) ,他(t ü) 的(de) 父(fù) 母(mǔ) 也(yþ) 要(yào) 判(pàn) 刑(xíng) 。 孕(yùn) 妇(fù) 到(dào) 了(le) 临(lín) 产(chǎn) 时(shí) , 向(xiàng) 官(guün) 府(fǔ) 报(bào) 告(gào) , 官(guün) 府(fǔ) 就(jiù) 派(pài) 医(yÿ) 生(shýng) 去(qù) 看(kün) 护(hù) 。 如(rú) 果(guǒ) 生(shýng) 男(nán) 孩(hái) 就(jiù) 赏(shǎng) 两(liǎng) 壶(hú) 酒(jiǔ) , 一 (yÿ) 条(tiáo) 狗(gǒu) ; 生(shýng) 女(nǚ) 孩(hái) , 就(jiù) 赏(shǎng) 两(liǎng) 壶(hú) 酒(jiǔ) , 一(yÿ) 头(tïu) 猪(zhū) ; 一(yÿ) 胎(tüi) 生(shýng) 了(le) 三(sün) 个 (gâ) 孩(hái) 子(zi) , 由(yïu) 官(guün) 家(jiü) 派(pài) 给(gþi) 乳(rǔ) 母(mǔ) , 一(yÿ) 胎(tüi) 生(shýng) 了(le) 两(liǎng) 个(gâ) 孩(hái) 子(zi) , 由(yïu) 官(guün) 家 (jiü) 供(gōng) 给(jǐ) 口(kǒu) 粮(liáng) 。嫡(dí) 子(zǐ) 为(wâi) 国(guï) 事(shì) 死(sǐ) 了(le) ,免(miǎn) 去(qù) 他(tü) 家(jiü) 三(sün) 年(nián) 徭(yáo) 役(yì) ; 庶(shù) 子(zǐ) 死(sǐ) 了(le) ,免(miǎn) 去(qù) 他(tü) 家(jiü) 三(sün) 个(gâ) 月(yuâ) 的(de) 徭(yáo) 役(yì) ,并(bìng) 且(qiþ) 也(yþ) 一(yí) 定(dìng) 象(xiàng) 埋(mái) 葬(zàng) 嫡(dí) 子(zǐ) 一(yí) 样(yàng) 哭(kū) 泣(qì) 着(zhe) 埋(mái) 葬(zàng) 他(tü) 。那(nâi) 些(xiý) 孤(gū) 老(lǎo) 、寡(guǎ) 妇(fù) 、患(huàn) 疾(j í) 病(bìng) 的(de) 、贫(pín) 困(kùn) 无(wú) 依(yÿ) 无(wú) 靠(kào) 的(de) 人(rãn) 家(jiü) ,官(guün) 府(fǔ) 就(jiù) 收(shōu) 养(yǎng) 他(tü) 们(men) 的(de) 孩 (hái) 子(zi) 。那(nâi) 些(xiý) 知(zhÿ) 名(míng) 之(zhÿ) 士(shì) ,官(guün) 家(jiü) 就(jiù) 供(gōng) 给(gþi) 他(tü) 整(zhþng) 洁(jiã) 的(de) 住(zhù) 舍(shâ) ,分 (fýn) 给(gþi) 他(tü) 漂(piào) 亮(liàng) 的(de) 衣(yÿ) 服(fú) 和(hã) 充(chōng) 足(zú) 的(de) 粮(liáng) 食(shí) ,激(jÿ) 励(lì) 他(tü) 们(men) 为(wâi) 国(guï) 尽(j ìn) 力(lì) 。对(duì) 于(yú) 到(dào) 越(yuâ) 国(guï) 来(lái) 的(de) 各(gâ) 方(füng) 有(yǒu) 名(míng) 人(rãn) 士(shì) ,一(yí) 定(dìng) 在(zài) 庙(miào) 堂(tá ng) 上(shàng) 接(jiý) 见(jiàn) ,以(yǐ) 示(shì) 尊(zūn) 重(zhîng) 。勾(gōu) 践(jiàn) 还(hái) 亲(qÿn) 自(zì) 用(yîng) 船(chuán) 装(zhuüng) 满(mǎn) 了(le) 粮(li áng) 食(shí) 肉(rîu) 类(lâi) 到(dào) 各(gâ) 地(dì) 巡(xún) 视(shì) , 遇(yù) 到(dào) 那(nâi) 些(xiý) 漂(piüo) 流(liú) 在(zài) 外(wài) 的(de) 年(nián) 轻(qÿng) 人 (rãn) , 就(jiù) 供(gōng) 给(gþi) 他(tü) 们(men) 饮(yǐn) 食(shí) , 还(hái) 要(yào) 询(xún) 问(wân) 他(tü) 们(men) 的(de) 姓(xìng) 名(míng) 。 勾(gōu) 践(j iàn) 本 (bþn) 人(rãn) 也(yþ) 亲(qÿn) 自(zì) 参(cün) 加(jiü) 劳(láo) 动(dîng) ,不(bú) 是(shì) 自(zì) 己(jǐ) 种(zhǒng) 出(chū) 来(lái) 的(de) 东(dōng) 西(xÿ) 就(jiù) 决 (juã) 不(bù) 吃(chÿ) ,不(bú) 是(shì) 自(zì) 己(jǐ) 妻(qÿ) 子(zǐ) 织(zhÿ) 的(de) 布(bù) 就(jiù) 不(bù) 穿(chuün) 。十(shí) 年(nián) 不(bù) 向(xiàng) 百(bǎi) 姓 (xìng) 征(zhýng) 收(shōu) 赋(fù) 税(shuì) ,百(bǎi) 姓(xìng) 中(zhōng) 每(mþi) 家(jiü) 都(dōu) 储(chǔ) 存(cún) 了(le) 三(sün) 年(nián) 的(de) 口(kǒu) 粮(liá ng) 。 这(zhâ) 时(shí) ,全(quán) 国(guï) 的(de) 父(fù) 老(lǎo) 兄(xiōng) 弟(dì) 都(dōu) 向(xiàng) 越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jiàn) 请(qǐng) 求(qiú) 说 (shuō) : “从(cïng) 前(qián) ,吴(wú) 王(wáng) 夫(fū) 差(chüi) 让(ràng) 我(wǒ) 们(men) 的(de) 国(guï) 君(jūn) 在(zài) 诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 中(zhōng) 受(sh îu) 屈(qū) 辱(rǔ) ,如(rú) 今(jÿn) 我(wǒ) 们(men) 越(yuâ) 国(guï) 也(yþ) 已(yǐ) 经(jÿng) 上(shàng) 了(le) 轨(guǐ) 道(dào) ,请(qǐng) 允(yǔn) 许(xǔ) 让(ràng) 我(wǒ) 们(men) 报(bào) 这(zhâ) 个(gâ) 仇(chïu) 吧(bɑ) ~ 勾(gōu) 践(jiàn) 辞(cí) 谢(xiâ) 说(shuō) : 过(guî) 去(qù) 我(wǒ) 们(men) 被(bâi) 吴(wú) 国(guï) 打 ” “ (dǎ) 败(bài) ,不(bú) 是(shì) 百(bǎi) 姓(xìng) 的(de) 过(guî) 错(cuî) ,是(shì) 我(wǒ) 的(de) 过(guî) 错(cuî) ,象(xiàng) 我(wǒ) 这(zhâ) 样(yàng) 的(de) 人(r ãn) ,哪(nǎ) 里(lǐ) 懂(dǒng) 得(de) 什(shãn) 么(me) 叫(jiào) 受(shîu) 耻(chǐ) 辱(rǔ) 呢(ne) ,请(qǐng) 大(dà) 家(jiü) 还(hái) 是(shì) 暂(zàn) 且(qiþ) 不(bú) 要 (yào) 同(tïng) 吴(wú) 国(guï) 作(zuî) 战(zhàn) 吧(bɑ) ~(过 (guî) 了(le) 几(jǐ) 年(nián) )父(fù) 老(lǎo) 兄(xiōng) 弟(dì) 又(yîu) 向(xiàng) 越(yuâ) 王(wáng) ” 勾(gōu) 践(jiàn) 请(qǐng) 求(qiú) 说(shuō) : “越(yuâ) 国(guï) 四(sì) 境(jìng) 之(zhÿ) 内(nâi) 的(de) 人(rãn) ,都(dōu) 亲(qÿn) 近(jìn) 我(wǒ) 们(men) 越(yuâ) 王(wáng) ,就(jiù) 象(xiàng) 亲(qÿn) 近(jìn) 父(fù) 母(mǔ) 一(yí) 样(yàng) 。儿(ãr) 子(zi) 想(xiǎng) 为(wãi) 父(fù) 母(mǔ) 报(bào) 仇(chïu) ,大(dà) 臣(chãn) 想(xiǎng) 为(wãi) 君(jūn) 王(wáng) 报(bào) 仇(chïu) ,哪(nǎ) 有(yǒu) 敢(gǎn) 不(bù) 竭(jiã) 尽(jìn) 全(quán) 力(lì) 的(de) 呢(ne) ,请(qǐng) 允(yǔn) 许(xǔ) 同(tïng) 吴(wú) 国(guï) 再(zài) 打(dǎ) 一(yÿ) 仗(zhàng) 吧(bɑ) ~ ”越(yuâ) 王(wáng) 勾(gōu) 践(jiàn) 答(dü) 应(yìng) 了(le) 大(dà) 家(jiü) 的(de) 请(qǐng) 求 (qiú) ,于(yú) 是(shì) 召(zhào) 集(jí) 大(dà) 家(jiü) 宣(xuün) 誓(shì) 道(dào) : “我(wǒ) 听(tÿng) 说(shuō) 古(gǔ) 代(dài) 贤(xián) 能(nãng) 的(de) 国(guï) 君(j ūn) ,不(bù) 担(d ün) 心(xÿn) 军(jūn) 队(duì) 人(rãn) 数(shù) 的(de) 不(bù) 足(zú) ,却(quâ) 担(dün) 心(xÿn) 军(jūn) 队(duì) 士(shì) 兵(bÿng) 不(bù) 懂(dǒng) 什(shãn) 么(me) 叫(jiào) 羞(xiū) 耻(chǐ) ,现(xiàn) 在(zài) 吴(wú) 王(wáng) 夫(fū) 差(chüi) 有(yǒu) 穿(chuün) 着(zhe) 用(yîng) 水(shuǐ) 犀(xÿ) 皮(pí) 做(zuî) 成(chãng) 的(de) 铠(kǎi) 甲(jiǎ) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) 十(shí) 万(wàn) 三(sün) 千(qiün) 人(rãn) , 可(kþ) 是(shì) 夫(fū) 差(chüi) 不(bù) 担(dün) 心(xÿn) 他(tü) 的(de) 士(shì) 兵(bÿng) 不(bù) 懂(dǒng) 得(de) 什(shãn) 么(me) 叫(jiào) 羞(xiū) 耻(chǐ) , 只(zhÿ) 担(dün) 心(xÿn) 军(jūn) 队(duì) 人(rãn) 数(shù) 的(de) 不(bù) 足(zú) 。现(xiàn) 在(zài) 我(wǒ) 要(yào) 协(xiã) 助(zhù) 上(shàng) 天(tiün) 灭(miâ) 掉(diào) 吴(wú) 国(guï) 。我(wǒ) 不(bù) 希(xÿ) 望(wàng) 我(wǒ) 的(de) 士 (shì) 兵(bÿng) 只(zhǐ) 有(yǒu) 一(yì) 般(bün) 人(rãn) 的(de) 血(xuâ) 气(qì) 之(zhÿ) 勇(yǒng) , 而(ãr) 希(xÿ) 望(wàng) 我(wǒ) 的(de) 士(shì) 兵(bÿng) 能(nãng) 做(zuî) 到(dào) 命(mìng) 令(lìng) 前(qián) 进(jìn) 就(jiù) 共(gîng) 同(tïng) 前(qián) 进(jìn) ,命(mìng) 令(lìng) 后(hîu) 退(tuì) 就(jiù) 共(gîng) 同(tïng) 后 (hîu) 退(tuì) 。前(qián) 进(jìn) 时(shí) 想(xiǎng) 到(dào) 会(huì) 得(dã) 到(dào) 奖(jiǎng) 赏(shǎng) ,后(hîu) 退(tuì) 时(shí) 想(xiǎng) 到(dào) 会(huì) 受(sh îu) 到(dào) 惩(chãng) 罚(fá) , 这(zhâ) 样(yàng) , 就(jiù) 有(yǒu) 合(hã) 乎(hū) 常(cháng) 规(guÿ) 的(de) 赏(shǎng) 赐(cì) 。 进(jìn) 攻(gōng) 时(shí) 不(bù) 服 (fú) 从(cïng) 命(mìng) 令(lìng) , 后(hîu) 退(tuì) 时(shí) 不(bù) 顾(gù) 羞(xiū) 耻(chǐ) , 这(zhâ) 样(yàng) 就(jiù) 有(yǒu) 了(le) 合(hã) 乎(hū) 常(cháng) 规(gu ÿ) 的(de) 刑(xíng) 罚(fá) 了(le) 。 ” 于(yú) 是(shì) 越(yuâ) 国(guï) 就(jiù) 果(guǒ) 断(duàn) 地(dì) 行(xíng) 动(dîng) 起(qǐ) 来(lái) , 全(quán) 国(guï) 上 (shàng) 下(xià) 都(dū) 互(hù) 相(xiüng) 勉(miǎn) 励(lì) 。父(fù) 亲(qÿn) 勉(miǎn) 励(lì) 他(tü) 的(de) 儿(ãr) 子(zi) ,兄(xiōng) 长(zhǎng) 勉(miǎn) 励(lì) 他(t ü) 的(de) 弟(dì) 弟(di) , 妻(qÿ) 子(zǐ) 勉(miǎn) 励(lì) 她(tü) 的(de) 丈(zhàng) 夫(fū) 。 他(tü) 们(men) 说(shuō) : “哪(nǎ) 有(yǒu) 象(xiàng) 我(wǒ) 们(men) 这 (zhâ) 样(yàng) 的(de) 国(guï) 君(jūn) , 我(wǒ) 们(men) 哪(nǎ) 能(nãng) 不(bù) 愿(yuàn) 战(zhàn) 死(sǐ) 在(zài) 疆(jiüng) 场(chǎng) 上(shàng) 呢(ne) ,” 所(su ǒ) 以(yǐ) 首(shǒu) 战(zhàn) 就(jiù) 使(shǐ) 吴(wú) 国(guï) 在(zài) 囿(yîu) 地(dì) 吃(chÿ) 了(le) 败(bài) 仗(zhàng) ,接(jiý) 着(zhe) 又(yîu) 使(shǐ) 他(tü) 们 (men) 在(zài) 没(mî) 地(dì) 受(shîu) 挫(cuî) ,在(zài) 吴(wú) 国(guï) 国(guï) 都(dū) 的(de) 郊(jiüo) 野(yþ) 又(yîu) 把(bǎ) 吴(wú) 军(jūn) 打(dǎ) 得(de) 大(d à) 败(bài) 。 于(yú) 是(shì) 越(yuâ) 国(guï) 就(jiù) 灭(miâ) 掉(diào) 了(le) 吴(wú) 国(guï) 。邹(zōu) 忌(jì) 讽(fþng) 齐(qí) 王(wáng) 纳(nà) 谏(jiàn) 《战(zhà n) 国(guï) 策(câ) 》原(yuán) 文(wãn) : 邹(zōu) 忌(jì) 修(xiū) 八(bü) 尺(chǐ) 有(yǒu) 余(yú) ,而(ãr) 形(xíng) 貌(mào) 昳(yì) 丽(lì) 。朝(cháo) 服(fú) 衣 (yì) 冠(guün) ,窥(kuÿ) 镜(jìng) ,谓(wâi) 其(qí) 妻(qÿ) 曰(yuý) : “我(wǒ) 孰(shú) 与(yǔ) 城(chãng) 北(bþi) 徐(xú) 公(gōng) 美(mþi) ,”其(qí) 妻(qÿ) 曰(yu ý) : “君(jūn) 美(mþi) 甚(shân) ,徐(xú) 公(gōng) 何(hã) 能(nãng) 及(jí) 君(jūn) 也(yþ) ,”城(chãng) 北(bþi) 徐(xú) 公(gōng) ,齐(qí) 国(guï) 之(zhÿ) 美(mþ i) 丽(lì) 者(zhþ) 也(yþ) 。忌(jì) 不(bù) 自(zì) 信(xìn) ,而(ãr) 复(fù) 问(wân) 其(qí) 妾(qiâ) 曰(yuý) : “吾(wú) 孰(shú) 与(yǔ) 徐(xú) 公(gōng) 美(mþi) ,” 妾(qiâ) 曰(yuý) : “徐(xú) 公(gōng) 何(hã) 能(nãng) 及(jí) 君(jūn) 也(yþ) ,”旦(dàn) 曰(yuý) ,客(kâ) 从(cïng) 外(wài) 来(lái) ,与(yǔ) 坐(zuî) 谈(tán) ,问 (wân) 之(zhÿ) : “吾(wú) 与(yǔ) 徐(xú) 公(gōng) 孰(shú) 美(mþi) ,”客(kâ) 曰(yuý) : “徐(xú) 公(gōng) 不(bù) 若(ruî) 君(jūn) 之(zhÿ) 美(mþi) 也(yþ) 。 ”明(m íng) 日(rì) ,徐(xú) 公(gōng) 来(lái) ,孰(shú) 视(shì) 之(zhÿ) ,自(zì) 以(yǐ) 为(wãi) 不(bù) 如(rú) ;窥(kuÿ) 镜(jìng) 而(ãr) 自(zì) 视(shì) ,又(yîu) 弗(fú) 如(rú) 远(yuǎn) 甚(shân) 。 暮(mù) 寝(qǐn) 而(ãr) 思(sÿ) 之(zhÿ) , 曰(yuý) : “吾(wú) 妻(qì) 之(zhÿ) 美(mþi) 我(wǒ) 者(zhþ) , 私(sÿ) 我(wǒ) 也(yþ) ; 妾(qiâ) 之 (zhÿ) 美(mþi) 我(wǒ) 者(zhþ) , 畏(wâi) 我(wǒ) 也(yþ) ; 客(kâ) 之(zhÿ) 美(mþi) 我(wǒ) 者(zhþ) , 欲(yù) 有(yǒu) 求(qiú) 于(yú) 我(wǒ) 也(yþ) 。 ” 于(yú) 是 (shì) 入(rù) 朝(cháo) 见(jiàn) 威(wýi) 王(wáng) ,曰(yuý) : “臣(chãn) 诚(chãng) 知(zhì) 不(bù) 如(rú) 徐(xú) 公(gōng) 美(mþi) 。臣(chãn) 之(zhÿ) 妻(qÿ) 私(s ÿ) 臣(chãn) ,臣(chãn) 之(zhÿ) 妾(qiâ) 畏(wâi) 臣(chãn) ,臣(chãn) 之(zhÿ) 客(kâ) 欲(yù) 有(yǒu) 求(qiú) 于(yú) 臣(chãn) ,皆(jiý) 以(yǐ) 美(mþi) 于(yú) 徐(x ú) 公(gōng) 。今(jÿn) 齐(qí) 地(dì) 方(füng) 千(qiün) 里(lǐ) ,百(bǎi) 二(âr) 十(shí) 城(chãng) ,宫(gōng) 妇(fù) 左(zuǒ) 右(yîu) 莫(mî) 不(bù) 私(sÿ) 王(wá ng) ,朝(cháo) 廷(tíng) 之(zhÿ) 臣(chãn) 莫(mî) 不(bù) 畏(wâi) 王(wáng) ,四(sì) 境(jìng) 之(zhÿ) 内(nâi) 莫(mî) 不(bù) 有(yǒu) 求(qiú) 于(yú) 王(wáng) : 由(yïu) 此(cǐ) 观(guün) 之(zh ÿ) ,王(wáng) 之(zhÿ) 蔽(bì) 甚(shân) 矣(yǐ) 。 ” 王(wáng) 曰(yuý) : “善(shàn) 。 ”乃(nǎi) 下(xià) 令(lìng) : “群(qún) 臣(ch ãn) 吏(lì) 民(mín) 能(nãng) 面(miàn) 刺(cì) 寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 过(guî) 者(zhþ) ,受(shîu) 上(shàng) 赏(shǎng) ;上(shàng) 书(shū) 谏(jiàn) 寡(guǎ) 人(r ãn) 者(zhþ) ,受(shîu) 中(zhōng) 赏(shǎng) ;能(nãng) 谤(bàng) 讥(jÿ) 于(yú) 市(shì) 朝(cháo) ,闻(wãn) 寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 耳(þr) 者(zhþ) ,受(shîu) 下 (xià) 赏(shǎng) 。 ”令(lìng) 初(chū) 下(xià) ,群(qún) 臣(chãn) 进(jìn) 谏(jiàn) ,门(mãn) 庭(tíng) 若(ruî) 市(shì) ;数(shù) 月(yuâ) 之(zhÿ) 后(hîu) ,时(shí) 时(shí) 而(ãr) 间(jiün) 进(jìn) ;期(jÿ) 年(nián) 之(zhÿ) 后(hîu) ,虽(suÿ) 欲(yù) 言(yán) ,无(wú) 可(kþ) 进(jìn) 者(zhþ) 。 燕(yàn) 、赵(zhào) 、韩(há 邹 n) 、魏(wâi) 闻(wãn) 之(zhÿ) ,皆(jiý) 朝(cháo) 于(yú) 齐(qí) 。此(cǐ) 所(suǒ) 谓(wâi) 战(zhàn) 胜(shâng) 于(yú) 朝(cháo) 廷(tíng) 。译(yì) 文(wãn) : (zōu) 忌(jì) 身(shýn) 高(güo) 八(bü) 尺(chǐ) 多(duō) ,体(tǐ) 形(xíng) 容(rïng) 貌(mào) 美(mþi) 丽(lì) 。有(yǒu) 一(yì) 天(tiün) 早(zǎo) 上(shàng) ,他(tü) 穿 (chuün) 好(hǎo) 衣(yÿ) 服(fú) , 戴(dài) 上(shàng) 帽(mào) 子(zi) , 照(zhào) 着(zhe) 镜(jìng) 子(zi) , 对(duì) 他(tü) 的(de) 妻(qÿ) 子(zǐ) 说(shuō) : “我(wǒ) 跟 (gýn) 城(chãng) 北(bþi) 的(de) 徐(xú) 公(gōng) 谁(shuí) 漂(piào) 亮(liàng) ,” 他(tü) 的(de) 妻(qÿ) 子(zǐ) 说(shuō) : “您(nín) 漂(piào) 亮(liàng) 极(jí) 了(le) , 徐(xú) 公(gōng) 哪(nǎ) 里(lǐ) 比(bǐ) 得(dþi) 上(shàng) 你(nǐ) 呀(yɑ) ~ ”原(yuán) 来(lái) 城(chãng) 北(bþi) 的(de) 徐(xú) 公(gōng) ,是(shì) 齐(qí) 国(guï) 的 (de) 美(mþi) 男(nán) 子(zǐ) 。 邹(zōu) 忌(jì) 自(zì) 己(jǐ) 信(xìn) 不(bù) 过(guî) , 就(jiù) 又(yîu) 问(wân) 他(tü) 的(de) 妾(qiâ) 说(shuō) : “我(wǒ) 跟(gýn) 徐 (xú) 公(gōng) 谁(shuí) 漂(piào) 亮(liàng) ,”妾(qiâ) 说(shuō) : “徐(xú) 公(gōng) 哪(nǎ) 里(lǐ) 比(bǐ) 得(dþi) 上(shàng) 您(nín) 呢(ne) ~ ”第(dì) 二(âr) 天(ti ün) ,有(yǒu) 位(wâi) 客(kâ) 人(rãn) 从(cïng) 外(wài) 边(biün) 来(lái) ,邹(zōu) 忌(jì) 跟(gýn) 他(tü) 坐(zuî) 着(zhe) 聊(liáo) 天(tiün) ,问(wân) 他(tü) 道(dà o) : “我(wǒ) 和(hã) 徐(xú) 公(gōng) 谁(shuí) 漂(piào) 亮(liàng) ,” 客(kâ) 人(rãn) 说(shuō) : “徐(xú) 公(gōng) 不(bù) 如(rú) 你(nǐ) 漂(piào) 亮(liàng) 啊(ü) 。 ” 又(yîu) 过(guî) 了(le) 一(yì) 天(tiün) ,徐(xú) 公(gōng) 来(lái) 了(le) ,邹(zōu) 忌(jì) 仔(zǐ) 细(xì) 地(dì) 看(kàn) 他(tü) ,自(zì) 己(jǐ) 认(rân) 为(wãi) 不(b ù) 如(rú ) 他(tü) 漂(piào) 亮(liàng) ; 再(zài) 照(zhào) 着(zhe) 镜(jìng) 子(zi) 看(kàn) 自(zì) 己(jǐ) , 更(gýng) 觉(juã) 得(de) 相(xiüng) 差(chà) 太(tài) 远(yuǎn) 。 晚(wǎn) 上(shàng) 躺(tǎng) 在(zài) 床(chuáng) 上(shàng) 反(fǎn) 复(fù) 考(kǎo) 虑(lǜ) 这(zhâ) 件(jiàn) 事(shì) , 终(zhōng) 于(yú) 明(míng) 白(bái) 了(le) : “我 (wǒ) 的(de) 妻(qÿ) 子(zǐ) 赞(zàn) 美(mþi) 我(wǒ) ,是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 偏(piün) 爱(ài) 我(wǒ) ;妾(qiâ) 赞(zàn) 美(mþi) 我(wǒ) ,是(shì) 因(yÿn) 为(wâ i) 害(hài) 怕(pà) 我(wǒ) ;客(kâ) 人(rãn) 赞(zàn) 美(mþi) 我(wǒ) ,是(shì) 想(xiǎng) 要(yào) 向(xiàng) 我(wǒ) 求(qiú) 点(diǎn) 什(shãn) 么(me) 。 ” 于(y ú) 是(shì) , 邹(zōu) 忌(jì) 上(shàng) 朝(cháo) 延(yán) 去(qù) 见(jiàn) 威(wýi) 王(wáng) , 说(shuō) : “我(wǒ) 确(quâ) 实(shí) 知(zhÿ) 道(dào) 我(wǒ) 不(bù) 如 (rú) 徐(xú) 公(gōng) 漂(piào) 亮(liàng) 。 可(kþ) 是(shì) , 的(de) 我(wǒ) 妻(qÿ) 子(zǐ) 偏(piün) 爱(ài) 我(wǒ) , 我(wǒ) 的(de) 妾(qiâ) 怕(pà) 我(wǒ) , 我(wǒ) 的 (de) 客(kâ) 人(rãn) 有(yǒu) 事(shì) 想(xiǎng) 求(qiú) 我(wǒ) ,都(dōu) 说(shuō) 我(wǒ) 比(bǐ) 徐(xú) 公(gōng) 漂(piào) 亮(liàng) 。如(rú) 今(jÿn) 齐(qí) 国(gu ï) 的(de) 国(guï) 土(tǔ) 方(füng) 圆(yuán) 一(yÿ) 千(qiün) 多(duō) 里(lǐ) ,城(chãng) 池(chí) 有(yǒu) 一(yÿ) 百(bǎi) 二(âr) 十(shí) 座(zuî) ,王(wáng) 后(hî u) 、王(wáng) 妃(fýi) 和(hã) 左(zuǒ) 右(yîu) 的(de) 待(dài) 从(cïng) 没(mãi) 有(yǒu) 不(bù) 偏(piün) 爱(ài) 大(dài) 王(wáng) 的(de) ,朝(cháo) 廷(tíng) 上(sh àng) 的(de) 臣(chãn) 子(zǐ) 没(mãi) 有(yǒu) 不(bù) 害(hài) 怕(pà) 大(dài) 王(wáng) 的(de) ,全(quán) 国(guï) 的(de) 人(rãn) 没(mãi) 有(yǒu) 不(bù) 想(xiǎng) 求(qiú) 得(de) 大(dài) 王(wáng) 的(de) (恩(ýn) 遇(yù) )的(de) :由(yïu) 此(cǐ) 看(kàn) 来(lái) ,您(nín) 受(shîu) 的(de) 蒙(mãng) 蔽(bì) 一(yí) 定(dìng) 非 (fýi) 常(cháng) 厉(lì) 害(hài) 的(de) 。 ” 威(wýi) 王(wáng) 说(shuō) : “好(hǎo) ~ ”于(yú) 是(shì) 就(jiù) 下(xià) 了(le) 一(yÿ) 道(dào) 命(mìng) 令(lìng) : “各(gâ) 级(jí) 大(dà) 小(xiǎo) 官(guün) 员(yuán) 和(hã) 老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 能(Nài) 够(gîu) 当(düng) 面(miàn) 指(zhǐ) 责(zã) 我(wǒ) 的(de) 过(guî) 错 (cuî) 的(de) ,得(de) 头(tïu) 等(dþng) 奖(jiǎng) 赏(shǎng) ;书(shū) 面(miàn) 规(guÿ) 劝(quàn) 我(wǒ) 的(de) ,得(dã) 二(âr) 等(dþng) 奖(jiǎng) 赏(shǎng) ; 能(nãng) 够(gîu) 在(zài) 公(gōng) 共(gîng) 场(chǎng) 所(suǒ) 评(píng) 论(lùn) (我(wǒ) 的(de) 过(guî) 错(cuî) )让(ràng) 我(wǒ) 听(tÿng) 到(dào) 的(de) ,得 (dã) 三(sün) 等(dþng) 奖(jiǎng ) 赏(shǎng) 。 ”命(mìng) 令(lìng) 刚(güng) 下(xià) 达(dá) ,许(xǔ) 多(duō) 大(dà) 臣(chãn) 都(dōu) 来(lái) 进(jìn) 言(yán) 规(gu ÿ) 劝(quàn) , 官(guün) 门(mãn) 口(kǒu) 和(hã) 院(yuàn) 子(zi) 里(lǐ) 象(xiàng) 个(gâ) 闹(nào) 市(shì) ; 几(jǐ) 个(gâ) 月(yuâ) 后(hîu) , 偶(ǒu) 而(ãr) 才(cái) 有 (yǒu) 人(rãn) 进(jìn) 言(yán) 规(guÿ) 劝(quàn) ; 一(yì) 年(nián) 以(yǐ) 后(hîu) , 有(yǒu) 人(rãn) 即(jí) 使(shǐ) 想(xiǎng) 规(guÿ) 劝(quàn) , 也(yþ) 没(mãi) 有 (yǒu) 什(shãn) 么(me) 说(shuō) 的(de) 了(le) 。 燕(yün) 国(guï) 、赵(zhào) 国(guï) 、韩(hán) 国(guï) 、魏(wâi) 国(guï) 、听(tÿng) 说(shuō) 了(le) 这(zh â) 件(jiàn) 事(shì) ,都(dōu) 到(dào) 齐(qí) 国(guï) 来(lái) 朝(cháo) 拜(bài) 。这(zhâ) 就(jiù) 是(shì) 人(rãn) 们(men) 说(shuō) 的(de) “在(zài) 朝(cháo) 延(y án) 上(shàng) 征(zhýng) 服(fú) 了(le) 别(biã) 国(guï) 。 触(chù) 龙(lïng) 说(shuō) 赵(zhào) 太(tài) 后(hîu) 《战(zhàn) 国(guï) 策(câ) 》原(yuán) 文(wãn) : ” 赵(zhào) 太(tài) 后(hîu) 新(xÿn) 用(yîng) 事(shì) ,秦(qín) 急(jí) 攻(gōng) 之(zhÿ) 。赵(zhào) 氏(shì) 求(qiú) 救(jiù) 于(yú) 齐(qí) ,齐(qí) 曰(yuý) : “必(b ì) 以(yǐ) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 为(wãi) 质(zhì) , 兵(bÿng) 乃(nǎi) 出(chū) 。 太(tài) 后(hîu) 不(bù) 肯(kþn) , ” 大(dà) 臣(chãn) 强(qiáng) 谏(jiàn) 。 太(tài) 后 (hîu) 明(míng) 谓(wâi) 左(zuǒ) 右(yîu) : “有(yǒu) 复(fù) 言(yán) 令(lìng) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 为(wãi) 质(zhì) 者(zhþ) ,老(lǎo) 妇(fù) 必(bì) 唾(tuî) 其 (qí) 面(miàn) 。 ” 左(zuǒ) 师(shÿ) 触(chù) 詟(zhã) 愿(yuàn) 见(jiàn) 太(tài) 后(hîu) ,太(tài) 后(hîu) 盛(shâng) 气(qì) 而(ãr) 揖(yÿ) 之(zhÿ) 。入(rù) 而(ã r) 徐(xú) 趋(qū) ,至(zhì) 而(ãr) 自(zì) 谢(xiâ) ,曰(yuý) : “老(lǎo) 臣(chãn) 病(bìng) 足(zú) ,曾(cãng) 不(bù) 能(nãng) 疾(jí) 走(zǒu) ,不(bù) 得(dã) 见(ji àn) 久(jiǔ) 矣(yǐ) ,窃(qiâ) 自(zì) 恕(shù) , 而(ãr) 恐(kǒng) 太(tài) 后(hîu) 玉(yù) 体(tǐ) 之(zhÿ) 有(yǒu) 所(suǒ) 郄(xì) 也(yþ) , 故(gù) 愿(yuàn) 望(wàng) 见 (jiàn) 太(tài) 后(hîu) 。 ”太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : “老(lǎo) 妇(fù) 恃(shì) 辇(niǎn) 而(ãr) 行(xíng) 。 ”曰(yuý) : “日(rì) 食(shí) 饮(yǐn) 得(dã) 无(wú) 衰(shuü i) 乎(hū) ,”曰(yuý) : “恃(shì) 鬻(yù) 耳(þr) 。 ”曰(yuý) : “老(lǎo) 臣(chãn) 今(jÿn) 者(zhþ) 殊(shū) 不(bù) 欲(yù) 食(shí) ,乃(nǎi) 自(zì) 强(qiáng) 步(bù) , 日(rì) 三(sün) 四(sì) 里(lǐ) ,少(shǎo) 益(yì) 嗜(shì) 食(shí) ,和(hã) 于(yú) 身(shýn) 。 ”太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : “老(lǎo) 妇(fù) 不(bù) 能(nãng) 。 ”太(tài) 后(hîu) 之(zhÿ) 色(sâ) 少(shǎo) 解(jiþ) 。 左(zuǒ) 师(shÿ) 公(gōng) 曰(yuý) : “老(lǎo) 臣(chãn) 贱(jiàn) 息(xÿ) 舒(shū) 祺(qí) ,最(zuì) 少(shǎo) ,不(bù) 肖(xiào) ;而(ãr) 臣(chãn) 衰(shuüi) ,窃(qiâ) 爱(ài) 怜(lián) 之(zhÿ) 。愿(yuàn) 令(lìng) 得(de) 补(bǔ) 黑(hýi) 衣(yÿ) 之(zhÿ) 数(shù) ,以(yǐ) 卫(wâi) 王(wá ng) 宫(gōng) 。没(mãi) 死(sǐ) 以(yǐ) 闻(wãn) 。 ”太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : “敬(jìng) 诺(nuî) 。年(nián) 几(jǐ) 何(hã) 矣(yǐ) ,”对(duì) 曰(yuý) : “十(shí) 五 (wǔ) 岁(suì) 矣(yǐ) 。 虽(suÿ) 少(shǎo) , 愿(yuàn) 及(jí) 未(wâi) 填(tián) 沟(gōu) 壑(hâ) 而(ãr) 托(tuō) 之(zhÿ) 。 太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : ” “丈(zhàng) 夫(fū) 亦 (yì) 爱(ài) 怜(lián) 其(qí) 少(shǎo) 于(yú) 乎(hū) ,” 对(duì) 曰(yuý) : “甚(shân) 于(yú) 妇(fù) 人(rãn) 。 太(tài) 后(hîu) 笑(xiào) 曰(yuý) : ” “妇(fù) 人(rãn) 异 (yì) 甚(shân) 。 对(duì) 曰(yuý) : ” “老(lǎo) 臣(chãn) 窃(qiâ) 以(yǐ) 为(wãi) 媪(ǎo) 之(zhÿ) 爱(ài) 燕(yàn) 后(hîu) , 贤(xián) 于(yú) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 。 ” 曰(yuý) : “君(jūn) 过(guî) 矣(yǐ) ~不(bù) 若(ruî) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 之(zhÿ) 甚(shân) 。 ”左(zuǒ) 师(shÿ) 公(gōng) 曰(yuý) : “父(fù) 母(mǔ) 之(zhÿ) 爱 (ài) 子(zǐ) , 则(zã) 为(wãi) 之(zhÿ) 计(jì) 深(shýn) 远(yuǎn) 。 媪(ǎo) 之(zhÿ) 送(sîng) 燕(yàn) 后(hîu) 也(yþ) ,持(chí) 其(qí) 踵(zhǒng) , 为(wãi) 之(zhÿ) 泣 (qì) ,念(niàn) 悲(býi) 其(qí) 远(yuǎn) 也(yþ) ,亦(yì) 哀(üi) 之(zhÿ) 矣(yǐ) 。已(yǐ) 行(xíng) ,非(fýi) 弗(fú) 思(sÿ) 也(yþ) ,祭(jì) 祀(sì) 必(bì) 祝(zhù) 之 (zhÿ) ,祝(zhù) 曰(yuý) : ‘必(bì) 勿(wù) 使(shǐ) 反(fǎn) 。 ’岂(qǐ) 非(fýi) 计(jì) 久(jiǔ) 长(cháng) ,有(yǒu) 子(zǐ) 孙(sūn) 相(xiüng) 继(jì) 为(wãi) 王(wáng) 也(yþ) 哉(züi) ,”太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : “然(rán) 。 ” 左(zuǒ) 师(shÿ) 公(gōng) 曰(yuý) : “今(jÿn) 三(sün) 世(shì) 以(yǐ) 前(qián) ,至(zhì) 于(yú) 赵 (zhào) 之(zhÿ) 为(wãi) 赵(zhào) ,赵(zhào) 主(zhǔ) 之(zhÿ) 子(zǐ) 孙(sūn) 侯(hîu) 者(zhþ) ,其(qí) 继(jì) 有(yǒu) 在(zài) 者(zhþ) 乎(hū) ,”曰(yuý) : “无(w ú) 有(yǒu) 。 ”曰(yuý) : “微(wýi) 独(dú) 赵(zhào) ,诸(zhū) 侯(hïu) 有(yǒu) 在(zài) 者(zhþ) 乎(hū) ,”曰(yuý) : “老(lǎo) 妇(fù) 不(bù) 闻(wãn) 也(yþ) 。“此 ” (cǐ) 其(qí) 近(jìn) 者(zhþ) 祸(huî) 及(jí) 身(shýn) ,远(yuǎn) 者(zhþ) 及(jí) 其(qí) 子(zǐ) 孙(sūn) 。岂(qǐ) 人(rãn) 主(zhǔ) 之(zhÿ) 子(zǐ) 孙(sūn) 则(zã) 必(b ì) 不(bù) 善(shàn) 哉(züi) ,位(wâi) 尊(zūn) 而(ãr) 无(wú) 功(gōng) , 奉(fâng) 厚(hîu) 而(ãr) 无(wú) 劳(láo) , 而(ãr) 挟(jiü) 重(zhîng) 器(qì) 多(duō) 也(yþ) 。 今(jÿn) 媪(ǎo) 尊(zūn) 长(zhǎng) 安(ün) 君(jūn) 之(zhÿ) 位(wâi) ,而(ãr) 封(fýng) 之(zhÿ) 以(yǐ) 膏(gào) 腴(yú) 之(zhÿ) 地(dì) ,多(duō) 予(yǔ) 之(zhÿ) 重(zh îng) 器(qì) , 而(ãr) 不(bù) 及(jí) 今(jÿn) 令(lìng) 有(yǒu) 功(gōng) 于(yú) 国(guï) , —旦(dàn) 山(shün) 陵(líng) 崩(býng) , 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 何(hã) 以 (yǐ) 自(zì) 托(tuō) 于(yú) 赵(zhào) ,龙(lïng) 臣(chãn) 以(yǐ) 媪(ǎo) 为(wãi) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 计(jì) 短(duǎn) 也(yþ) ,故(gù) 以(yǐ) 为(wãi) 其(qí) 爱(ài) 不(bù) 若(ruî) 燕(yàn) 后(hîu) 。 ”太(tài) 后(hîu) 曰(yuý) : “诺(nuî) ,恣(zì) 君(jūn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 使(shǐ) 之(zhÿ) 。 ” 于(yú) 是(shì) 为(wãi) 长 赵(zhào) 太(tài) 后 (cháng) 安(ün) 君(jūn) 约(yuý) 车(chý) 百(bǎi) 乘(shâng) , 质(zhì) 于(yú) 齐(qí) , 齐(qí) 兵(bÿng) 乃(nǎi) 出(chū) 。 译(yì) 文(wãn) : (hîu) 刚(güng) 刚(güng) 执(zhí) 政(zhâng) ,秦(qín) 国(guï) 加(jiü) 紧(jǐn) 攻(gōng) 赵(zhào) 。赵(zhào) 国(guï) 向(xiàng) 齐(qí) 国(guï) 求(qiú) 救(jiù) 。齐 (qí) 国(guï) 说(shuō) : “一(yí) 定(dìng) 要(yào) 把(bǎ) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 作(zuî) 为(wãi) 人(rãn) 质(zhì) ,才(cái) 派(pài) 兵(bÿng) 。 ”赵(zhào) 太(tà i) 后(hîu) 不(bù) 肯(kþn) 答(dü) 应(yìng) ,大(dà) 臣(chãn) 们(men) 极(jí) 力(lì) 劝(quàn) 说(shuō) ,太(tài) 后(hîu) 明(míng) 白(bái) 地(dì) 对(duì) 左(zuǒ) 右(yîu) 的(de) 人(rãn) 说(shuō) : “有(yǒu) 哪(nþi) 个(gâ) 再(zài) 来(lái) 说(shuō) 要(yào) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 为(wãi) 人(rãn) 质(zhì) 的(de) ,我(wǒ) 就 (jiù) 要(yào) 把(bǎ) 唾(tuî) 沫(mî) 吐(tǔ) 在(zài) 他(tü) 的(de) 脸(liǎn) 上(shàng) 。 ” 左(zuǒ) 师(shÿ) 官(guün) 触(chù) 詟(zhã) 希(xÿ) 望(wàng) 进(jìn) 见 (jiàn) 太(tài) 后(hîu) ,太(tài) 后(hîu) 气(qì) 冲(chōng) 冲(chōng) 地(dì) 等(dþng) 着(zhe) 他(tü) 。触(chù) 詟(zhã) 来(lái) 到(dào) 宫(gōng) 中(zhōng) ,慢(m àn) 慢(màn) 地(de) 小(xiǎo) 跑(pǎo) 着(zhe) ,到(dào) 了(le) 太(tài) 后(hîu) 跟(gýn) 前(qián) 谢(xiâ) 罪(zuì) 道(dào) : “我(wǒ) 脚(jiǎo) 上(shàng) 有(yǒu) 毛 (máo) 病(bìng) ,竟(jìng) 不(bù) 能(nãng) 快(kuài) 步(bù) 走(zǒu) 。好(hǎo) 久(jiǔ) 都(dōu) 没(mãi) 见(jiàn) 您(nín) 了(le) ,我(wǒ) 还(hái) 自(zì) 己(jǐ) 原 (yuán) 谅(liàng) 自(zì) 己(jǐ) 哩(lǐ) 。我(wǒ) 怕(pà) 您(nín) 玉(yù) 体(tǐ) 欠(qiàn) 安(ün) ,所(suǒ) 以(yǐ) 想(xiǎng) 来(lái) 见(jiàn) 见(jiàn) 您(nín) 。 ”太(tà i) 后(hîu) 道(dào) : 我(wǒ) 靠(kào) 车(chý) 子(zi) 才(cái) 能(nãng) 行(xíng) 动(dîng) 。 触(chù) 詟(zhã) 又(yîu) 问(wân) : 每(mþi) 日(rì) 饮(yǐn) 食(shí) 该 “ ” “ (güi) 没(mãi) 减(jiǎn) 少(shǎo) 吧(bɑ) ,” 太(tài) 后(hîu) 道(dào) : “不(bù) 过(guî) 吃(chÿ) 点(diǎn) 稀(xÿ) 饭(fàn) 罢(bà) 了(le) 。 触(chù) 詟(zhã) 说(shuō) : ” “我(wǒ) 近(jìn) 来(lái) 很(hþn) 不(bù) 想(xiǎng) 吃(chÿ) 什(shãn) 么(me) ,却(quâ) 勉(miǎn) 强(qiǎng) 散(sǎn) 散(sǎn) 步(bù) ,每(mþi) 天(tiün) 走(zǒu) 三(s ün) 、四(sì) 里(lǐ) ,稍(shüo) 稍(shüo) 增(zýng) 加(jiü) 了(le) 一(yÿ) 些(xiý) 食(shí) 欲(yù) ,身(shýn) 体(tǐ) 也(yþ) 舒(shū) 畅(chàng) 了(le) 些(xiý) 。 ”太(tà i) 后(hîu) 说(shuō) : “我(wǒ) 做(zuî) 不(bú) 到(dào) 啊(ü) 。 ”太(tài) 后(hîu) 的(de) 怒(nù) 色(sâ) 稍(shüo) 稍(shüo) 地(dì) 消(xiüo) 了(le) 些(xiý) 。 触 (chù) 詟(zhã) 又(yîu) 说(shuō) : “老(lǎo) 臣(chãn) 的(de) 贱(jiàn) 子(zǐ) 舒(shū) 祺(qí) 年(nián) 岁(suì) 最(zuì) 小(xiǎo) ,不(bù) 成(chãng) 器(qì) 得(de) 很 (hþn) ,而(ãr) 我(wǒ) 已(yǐ) 经(jÿng) 衰(shuüi) 老(lǎo) 了(le) ,心(xÿn) 里(lǐ) 很(hþn) 怜(lián) 爱(ài) 他(tü) ,希(xÿ) 望(wàng) 他(tü) 能(nãng) 充(chōng) 当(d üng) 一(yÿ) 名(míng) 卫(wâi) 士(shì) , 来(lái) 保(bǎo) 卫(wâi) 王(wáng) 宫(gōng) 。 我(wǒ) 特(tâ) 冒(mào) 死(sǐ) 来(lái) 向(xiàng) 您(nín) 禀(bǐng) 告(gào) 。 ” 太(tài) 后(hîu) 答(dá) 道(dào) : “好(hǎo) 吧(bɑ) 。 他(tü) 多(duō) 大(dà) 了(le) ,” 触(chù) 詟(zhã) 道(dào) : “十(shí) 五(wǔ) 岁(suì) 了(le) 。 不(bù) 过(guî) , 虽(suÿ) 然(rán) 他(tü) 还(hái) 小(xiǎo) , 我(wǒ) 却(quâ) 希(xÿ) 望(wàng) 在(zài) 我(wǒ) 没(mãi) 死(sǐ) 之(zhÿ) 前(qián) 把(bǎ) 他(tü) 托(tuō) 付(fù) 给(gþi) 您 (nín) 。 ”太(tài) 后(hîu) 问(wân) 道(dào) : “男(nán) 子(zǐ) 汉(hàn) 也(yþ) 爱(ài) 他(tü) 的(de) 小(xiǎo) 儿(ãr) 子(zi) 吗(ma) ,”触(chù) 詟(zhã) 答(dá) 道(dà o) : “比(bǐ) 女(nǚ) 人(rãn) 还(hái) 爱(ài) 得(de) 很(hþn) 哩(lǐ) ~ ”太(tài) 后(hîu) 答(dá) 道(dào) : “女(nǚ) 人(rãn) 格(gã) 外(wài) 疼(tãng) 爱(ài) 小(xiǎo) 儿 (ãr) 子(zi) 。 ”触(chù) 詟(zhã) 说(shuō) : “我(wǒ) 私(sÿ) 下(xià) 认(rân) 为(wãi) 您(nín) 对(duì) 燕(yàn) 后(hîu) 的(de) 爱(ài) 怜(lián) 超(chüo) 过(guî) 了(le) 对(duì) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 。 ”太(tài) 后(hîu) 道(dào) : “您(nín) 说(shuō) 错(cuî) 了(le) ,我(wǒ) 对(duì) 燕(yàn) 后(hîu) 的(de) 爱(ài) 远(yuǎn) 远(yu ǎn) 赶(gǎn) 不(bù) 上(shàng) 对(duì) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 啊(ɑ) ~ ”触(chù) 詟(zhã) 言(yán) 道(dào) : “父(fù) 母(mǔ) 疼(tãng) 爱(ài) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 孩(hái) 子(zi) ,就(jiù) 必(bì) 须(xū) 为(wâi) 他(tü) 考(kǎo) 虑(lǜ) 长(cháng) 远(yuǎn) 的(de) 利(lì) 益(yì) 。您(nín) 把(bǎ) 燕(yàn) 后(hîu) 嫁(jià) 出(chū) 去 (qù) 的(de) 时(shí) 候(hîu) , 拉(lü) 着(zhe) 她(tü) 的(de) 脚(jiǎo) 跟(gýn) , 还(hái) 为(wãi) 她(tü) 哭(kū) 泣(qì) , 不(bù) 让(ràng) 她(tü) 走(zǒu) , 想(xiǎng) 着 (zhe) 她(tü) 远(yuǎn) 嫁(jià) , 您(nín) 十(shí) 分(fýn) 悲(býi) 伤(shüng) , 那(nà) 情(qíng) 景(jǐng) 够(gîu) 伤(shüng) 心(xÿn) 的(de) 了(le) 。 燕(yàn) 后(hîu) 走 (zǒu) 了(le) ,您(nín) 不(bú) 是(shì) 不(bù) 想(xiǎng) 念(niàn) 她(tü) 。可(kþ) 是(shì) 祭(jì) 祀(sì) 时(shí) 为(wãi) 她(tü) 祝(zhù) 福(fú) ,说(shuō) : ‘千(qi ün) 万(wàn) 别(biã) 让(ràng) 她(tü) 回(huí) 来(lái) 。 ’您(nín) 这(zhâ) 样(yàng) 做(zuî) 难(nán) 道(dào) 不(bú) 是(shì) 为(wãi) 她(tü) 考(kǎo) 虑(lǜ) 长(cháng) 远(yuǎn) 利(lì) 益(yì) 、希(xÿ) 望(wàng) 她(tü) 有(yǒu) 子(zǐ) 孙(sūn) 能(nãng) 相(xiüng) 继(jì) 为(wãi) 燕(yün) 王(wáng) 吗(ma) ,”太(tài) 后(hîu) 答(dá) 道(dào) : “是(shì) 这(zhâ) 样(yàng) 。 ” 左(zuǒ) 师(shÿ) 触(chù) 詟(zhã) 又(yîu) 说(shuō) : “从(cïng) 现(xiàn) 在(zài) 的(de) 赵(zhào) 王(wáng) 上(shàng) 推(tuÿ) 三(sün) 代(dài) , 直(zhí) 到(dào) 赵(zhào) 氏(shì) 从(cïng) 大(dài) 夫(fū) 封(fýng) 为(wâi) 国(guï) 君(jūn) 为(wãi) 止(zhǐ) , 历(lì) 代(dài) 赵(zhào) 国 (guï) 国(guï) 君(jūn) 的(de) 子(zǐ) 孙(sūn) 受(shîu) 封(fýng) 为(wãi) 侯(hîu) 的(de) 人(rãn) ,他(tü) 们(men) 的(de) 后(hîu) 嗣(sì) 继(jì) 承(chãng) 其(qí) 封 (fýng) 爵(juã) 的(de) ,还(hái) 有(yǒu) 存(cún) 在(zài) 的(de) 吗(ma) ,”太(tài) 后(hîu) 答(dá) 道(dào) : “没(mãi) 有(yǒu) 。 ”触(chù) 詟(zhã) 又(yîu) 问(wâ n) : “不(bù) 只(zhǐ) 是(shì) 赵(zhào) 国(guï) ,诸(zhū) 侯(hïu) 各(gâ) 国(guï) 有(yǒu) 这(zhâ) 种(zhǒng) 情(qíng) 况(kuàng) 吗(ma) ,”太(tài) 后(hîu) 道(d ào) : “我(wǒ) 还(hái) 没(mãi) 听(tÿng) 说(shuō) 过(guî) 。 ”触(chù) 詟(zhã) 说(shuō) 道(dào) : “这(zhâ) 大(dà) 概(gài) 就(jiù) 叫(jiào) 做(zuî) :近(jìn) 一(yì) 点(diǎn) 呢(ne) , 祸(huî) 患(huàn) 落(luî) 到(dào) 自(zì) 己(jǐ) 身(shýn) 上(shàng) ; 远(yuǎn) 一(yì) 点(diǎn) 呢(ne) , 灾(züi) 祸(huî) 就(jiù) 会(huì) 累(lþi) 及 (jí) 子(zǐ) 孙(sūn) 。难(nán) 道(dào) 是(shì) 这(zhâi) 些(xiý) 人(rãn) 君(jūn) 之(zhÿ) 子(zǐ) 一(yí) 定(dìng) 都(dū) 不(bù) 好(hǎo) 吗(ma) ,但(dàn) 他(tü) 们 (men) 地(dì) 位(wâi) 尊(zūn) 贵(guì) ,却(quâ) 无(wú) 功(gōng) 于(yú) 国(guï) ;俸(fâng) 禄(lù) 优(yōu) 厚(hîu) ,却(quâ) 毫(háo) 无(wú) 劳(láo ) 绩(jì) , 而(ãr) 他(tü) 们(men) 又(yîu) 持(chí) 有(yǒu) 许(xǔ) 多(duō) 珍(zhýn) 宝(bǎo) 异(yì) 物(wù) 。 (这(zhâ) 就(jiù) 难(nán) 免(miǎn) 危(wýi) 险(xiǎn) 了(le) 。 )现 (xiàn) 在(zài) 您(nín) 使(shǐ) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 地(dì) 位(wâi) 尊(zūn) 贵(guì) ,把(bǎ) 肥(fãi) 沃(wî) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) 封(fýng) 给(gþi) 他(tü) , 赐(cì) 给(gþi) 他(tü) 很(hþn) 多(duō) 宝(bǎo) 物(wù) ,可(kþ) 是(shì) 不(bù) 乘(chãng) 现(xiàn) 在(zài) 使(shǐ) 他(tü) 有(yǒu) 功(gōng) 于(yú) 国(guï) ,有(y ǒu) 朝(cháo) 一(yÿ) 日(rì) 您(nín) 不(bù) 在(zài) 了(le) ,长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 凭(píng) 什(shãn) 么(me) 在(zài) 赵(zhào) 国(guï) 立(lì) 身(shýn) 呢 (ne) ,我(wǒ) 觉(juã) 得(de) 您(nín) 为(wãi) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 考(kǎo) 虑(lǜ) 得(de) 太(tài) 短(duǎn) 浅(qiǎn) 了(le) ,所(suǒ) 以(yǐ) 认(rân) 为(wãi) 您(nín) 对(duì) 他(tü) 的(de) 爱(ài) 不(bù) 及(jí) 对(duì) 燕(yàn) 后(hîu) 啊(ɑ) ~ ”太(tài) 后(hîu) 答(dá) 道(dào) : “行(xíng) 了(le) ,任(rân) 凭(píng) 您(ní n) 把(bǎ) 他(tü) 派(pài) 到(dào) 哪(nǎ) 儿(ãr) 去(qù) 。 ” 于(yú) 是(shì) 为(wãi) 长(cháng) 安(ün) 君(jūn) 准(zhǔn) 备(bâi) 了(le) 上(shàng) 百(bǎi) 辆(liàng) 车(chý) 子(zi) ,到(dào) 齐(qí) 国(guï) 作(zuî) 人(rãn) 质(zhì) 。齐(qí) 国(guï) 于(yú) 是(shì) 派(pài) 兵(bÿng) 救(jiù) 赵(zhào) 。季(jì) 氏(shì) 将(jiüng) 伐 (fá) 颛(zhuün) 臾(yú) 《论(lún) 语(yǔ) 》原(yuán) 文(wãn) : 季(jì) 氏(shì) 将(jiüng) 伐(fá) 颛(zhuün) 臾(yú) 。冉(rǎn) 有(yǒu) 、季(jì) 路(lù) 见(jiàn) 于 (yú) 孔(kǒng) 子(zǐ) ,曰(yuý) : “季(jì) 氏(shì) 将(jiüng) 有(yǒu) 事(shì) 于(yú) 颛(zhuün) 臾(yú) 。 ”孔(kǒng) 子(zǐ) 曰(yuý) : “求(qiú) ~无(wú) 乃(nǎi) 尔(þ r) 是(shì) 过(guî) 与(yǔ) ,夫(fū) 颛(zhuün) 臾(yú) , 昔(xÿ) 者(zhþ) 先(xiün) 王(wáng) 以(yǐ) 为(wãi) 东(dōng) 蒙(mãng) 主(zhǔ) , 且(qiþ) 在(zài) 邦(büng) 域 (yù) 之(zhÿ) 中(zhōng) 矣(yǐ) ,是(shì) 社(shâ) 稷(jì) 之(zhÿ) 臣(chãn) 也(yþ) 。何(hã) 以(yǐ) 伐(fá) 为(wãi) ,”冉(rǎn) 有(yǒu) 曰(yuý) : “夫(fū) 子(zǐ) 欲 (yù) 之(zhÿ) ,吾(wú) 二(âr) 臣(chãn) 者(zhþ) 皆(jiý) 不(bù) 欲(yù) 也(yþ) 。 ”孔(kǒng) 子(zǐ) 曰(yuý) : “求(qiú) ~周(zhōu) 任(rãn) 有(yǒu) 言(yán) 曰(yuý) : ‘陈(chãn) 力(lì) 就(jiù) 列(liâ) , 不(bù) 能(nãng) 者(zhþ) 止(zhǐ) 。 危(wýi) 而(ãr) 不(bù) 持(chí) , ’ 颠(diün) 而(ãr) 不(bù) 扶(fú) , 则(zã) 将(jiüng) 焉(yün) 用 (yîng) 彼(bǐ) 相(xiüng) 矣(yǐ) ,且(qiþ) 尔(þr) 言(yán) 过(guî) 矣(yǐ) 。虎(hǔ) 兕(sì) 出(chū) 于(yú) 柙(xiá) ,龟(guÿ) 玉(yù ) 毁(huǐ) 于(yú) 椟(dú) 中(zhō ng) ,是(shì) 谁(shuí) 之(zhÿ) 过(guî) 与 (yǔ) ,” 冉(rǎn) 有(yǒu) 曰(yuý) : “今(jÿn) 夫(fú) 颛(zhuün) 臾(yú) ,固(gù) 而(ãr) 近(jìn) 于(yú) 费(fâi) 。今 (jÿn) 不(bù) 取(qǔ) ,后(hîu) 世(shì) 必(bì) 为(wãi) 子(zǐ) 孙(sūn) 忧(yōu) 。 ”孔(kǒng) 子(zǐ) 曰(yuý) : “求(qiú) ~君(jūn) 子(zǐ) 疾(jí) 夫(fū) 舍(shâ) 曰(yu ý) ‘欲(yù) 之(zhÿ) ’而(ãr) 必(bì) 为(wãi) 之(zhÿ) 辞(cí) 。丘(qiū) 也(yþ) 闻(wãn) :有(yǒu) 国(guï) 有(yǒu) 家(jiü) 者(zhþ) ,不(bù) 患(huàn) 寡(guǎ) 而(ã r) 患(huàn) 不(bù) 均(jūn) , 不(bù) 患(huàn) 贫(pín) 而(ãr) 患(huàn) 不(bù) 安(ün) 。 盖(gài) 均(jūn) 无(wú) 贫(pín) , 和(hã) 无(wú) 寡(guǎ) , 安(ün) 无(wú) 倾 (qÿng) 。 夫(fū) 如(rú) 是(shì) , 故(gù) 远(yuǎn) 人(rãn) 不(bù) 服(fú) , 则(zã) 修(xiū) 文(wãn) 德(dã) 以(yǐ) 来(lái) 之(zhÿ) , 既(jì) 来(lái) 之(zhÿ) , 则(zã) 安 (ün) 之(zhÿ) 。 今(jÿn) 由(yïu) 与(yǔ) 求(qiú) 也(yþ) 相(xiüng) 夫(fū) 子(zǐ) , 远(yuǎn) 人(rãn) 不(bù) 服(fú) 而(ãr) 不(bù) 能(nãng) 来(lái) 也(yþ) , 邦(büng) 分 (fýn) 崩(býng) 离(lí) 析(xÿ) 而(ãr) 不(bù) 能(nãng) 守(shǒu) 也(yþ) ,而(ãr) 谋(mïu) 动(dîng) 干(gün) 戈(gý) 于(yú) 邦(büng) 内(nâi) 。吾(wú) 恐(kǒng) 季(jì) 孙(sūn) 之(zhÿ) 忧(yōu) ,不(bù) 在(zài) 颛(zhuün) 臾(yú) ,而(ãr) 在(zài) 萧(xiüo) 墙(qiáng) 之(zhÿ) 内(nâi) 也(yþ) 。 ”译(yì) 文(wãn) : 季(jì) 氏(shì) 将 (jiüng) 要(yào) 攻(gōng) 打(dǎ) 附(fù) 庸(yōng) 国(guï) 颇(pō) 臾(yú) 。冉(rǎn) 有(yǒu) 、子(zǐ) 路(lù) 两(liǎng) 人(rãn) 参(shýn) 见(jiàn) 孔(kǒng) 子(zǐ) , 说(shuō) 道(dào) : “季(jì) 氏(shì) 将(jiüng) 对(duì) 颛(zhuün) 臾(yú) 使(shǐ) 用(yîng) 武(wǔ) 力(lì) 。 ”孔(kǒng) 子(zǐ) 说(shuō) : “冉(rǎn) 求(qiú) ~这(zhâ) 难(nán) 道(dào) 不(bù) 应(yÿng) 该(güi) 责(zã) 备(bâi) 你(nǐ) 吗(ma) ,颇(pō) 臾(yú) ,先(xiün) 王(wáng) 曾(cãng) 经(jÿng) 任(rân) 命(mìng) 他(tü) 主(zhǔ) 持(chí) 东(dōng) 蒙(mãng) 山(shün) 的(de) 祭(jì) 祀(sì) ,而(ãr) 且(qiþ) 它(tü) 处(chǔ) 在(zài) 我(wǒ) 们(men) 鲁(lǔ) 国(guï) 的(de) 疆(jiüng) 域(yù) 之(zhÿ) 中(zhōng) , 这(zhâ) 正(zhâng) 是(shì) 跟(gýn) 鲁(lǔ) 国(guï) 共(gîng) 安(ün) 危(wýi) 的(de) 藩(fün) 属(shǔ) , 为(wâi) 什(shãn) 么(me) 要(yào) 去(qù) 攻(gōng) 打(dǎ) 它(tü) 呢(ne) ,” 冉(rǎn) 有(yǒu) 说(shuō) : 那(nà) 个(gâ) 季(jì) 孙(sūn) 要(yào) 这(zhâ) 么(me) 千(qiün) , “ 我(wǒ) 们(men) 两(liǎng) 人(rãn) 都(dōu) 不 (bù) 想(xiǎng) 呢(ne) 。 孔(kǒng) 子(zǐ) 说(shuō) : ” “冉(rǎn) 求(qiú) ~ 贤(xián) 人(rãn) 周(zhōu) 任(rãn) 有(yǒu) 句(jù) 话(huà) 说(shuō) : ‘能(nãng) 够(gîu) 施 (shÿ) 展(zhǎn) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 就(jiù) 任(rân) 职(zhí) ; 如(rú) 果(guǒ) 不(bù) 行(xíng) ,就(jiù) 该(güi) 辞(cí) 职(zhí) 。 比(bǐ) 如(rú) 瞎 ’ (xiü) 子(zi) 遇(yù) 到(dào) 危(wýi) 险(xiǎn) ,不(bù) 去(qù) 扶(fú) 持(chí) ;将(jiüng) 要(yào) 摔(shuüi) 倒(dǎo) 了(le) ,不(bù) 去(qù) 搀(chün) 扶(fú) ,那(n à) 又(yîu) 何(hã) 必(bì) 用(yîng) 助(zhù) 手(shǒu) 呢(ne) ,况(kuàng) 且(qiþ) 你(nǐ) 的(de) 话(huà) 错(cuî) 了(le) 。 老(lǎo) 虎(hǔ) 犀(xÿ) 牛(niú) 从(cïng) 栅 (zhà) 栏(lán) 里(lǐ) 逃(táo) 了(le) 出(chū) 来(lái) ,龟(guÿ) 壳(kã) 美(mþi) 玉(yù) 在(zài) 匣(xiá) 子(zi) 里(lǐ) 毁(huǐ) 坏(huài) 了(le) ,这(zhâ) 应(yìng) 责(z ã) 备 (bâi) 谁(shuí) 呢(ne) ,” 冉(rǎn) 有(yǒu) 说(shuō) : “颛(zhuün) 臾(yú) ,城(chãng) 墙(qiáng) 坚(jiün) 固(gù) ,而(ãr) 且(qiþ) 离(lí) 季(jì) 孙(sūn) 的 (de) 采(cài) 邑(yì) 费(fâi) 地(dì) 很(hþn) 近(jìn) 。现(xiàn) 在(zài) 不(bù) 把(bǎ) 它(tü) 占(zhàn) 领(lǐng) ,日(rì) 后(hîu) 一(yí) 定(dìng) 会(huì) 给(gþi) 子 (zǐ) 孙(sūn) 留(liú) 下(xià) 祸(huî) 害(hài) 。 ”孔(kǒng) 子(zǐ) 说(shuō) : “冉(rǎn) 求(qiú) ~君(jūn) 子(zǐ) 讨(tǎo) 厌(yàn) 那(nà) 种(zhǒng) 避(bì) 而(ãr) 不(b ù) 说(shuō) 自(zì) 己(jǐ) 贪(tün) 心(xÿn) 却(quâ) 一(yí) 定(dìng) 另(lìng) 找(zhǎo) 藉(jiâ) 口(kǒu) 的(de) 态(tài) 度(dù) 。我(wǒ) 听(tÿng) 说(shuō) 过(guî) : 无(wú) 论(lùn) 是(shì) 有(yǒu) 国(guï) 的(de) 诸(zhū) 侯(hïu) 或(huî) 者(zhþ) 有(yǒu) 家(jiü) (封(fýng) 地(dì) )的(de) 大(dài) 夫(fū) ,不(bù) 必(bì) 担(dü n) 心(xÿn) 财(cái) 富(fù) 不(bù) 多(duō) ,只(zhÿ) 需(xū) 担(dün) 心(xÿn) 财(cái) 富(fù) 不(bù) 均(jūn) ;不(bù) 必(bì) 担(dün) 心(xÿn) 人(rãn) 民(mín) 太(tà i) 少(shǎo) ,只(zhÿ) 需(xū) 担(dün) 心(xÿn) 不(bù) 安(ün) 定(dìng) 。若(ruî) 是(shì) 财(cái) 富(fù) 平(píng) 均(jūn) ,便(biàn) 没(mãi) 有(yǒu) 贫(pín) 穷(qi ïng) ;和(hã) 平(píng) 相(xiüng) 处(chǔ) ,便(biàn) 不(bú) 会(huì) 人(rãn) 少(shǎo) ;安(ün) 定(dìng) ,便(biàn) 不(bú) 会(huì) 倾(qÿng) 危(wýi) 。做(zuî) 到 (dào) 这(zhâ) 样(yàng) , 远(yuǎn) 方(füng) 的(de) 人(rãn) 还(hái) 不(bù) 归(guÿ) 服(fú) , 便(biàn) 发(fü) 扬(yáng) 文(wãn) 治(zhì) 教(jiào) 化(huà) 招(zhüo) 致 (zhì) 他(tü) 们(men) 。他(tü) 们(men) 来(lái) 了(le) ,就(jiù) 得(de) 使(shǐ) 他(tü) 们(men) 安(ün) 心(xÿn) 。如(rú) 今(jÿn) 仲(zhîng) 由(yïu) 和(hã) 冉(rǎn) 求 (qiú) 两(liǎng) 人(rãn) 辅(fǔ) 佐(zuǒ) 季(jì) 孙(sūn) , 远(yuǎn) 方(füng) 的(de ) 人(rãn) 不(bù) 归(guÿ) 服(fú) , 却(quâ) 不(bù) 能(nãng) 用(yîng) 文(wãn) 治(zh ì) 教(jiào) 化(huà) 招(zhüo) 致(zhì) ;国(guï) 家(jiü) 支(zhÿ) 离(lí) 破(pî) 碎(suì) ,却(quâ) 不(bù) 能(nãng) 保(bǎo) 全(quán) ;反(fǎn) 而(ãr) 想(xiǎng) 在(z ài) 国(guï) 境(jìng) 以(yǐ) 内(nâi) 使(shǐ) 用(yîng) 武(wǔ) 力(lì) 。 我(wǒ) 恐(kǒng) 怕(pà) 季(jì) 孙(sūn) 的(de) 忧(yōu) 愁(chïu) 不(bù) 在(zài) 颛(zhuün) 臾 (yú) ,却(quâ) 在(zài) 萧(xiüo) 墙(qiáng) 里(lǐ) 面(miàn) 。 ”寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 于(yú) 国(guï) 也(yþ) 《孟(mâng) 子(zǐ) 》原(yuán) 文(wãn) : 梁(li áng) 惠(huì) 王(wáng) 曰(yuý) : “寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 于(yú) 国(guï) 也(yþ) ,尽(jìn) 心(xÿn) 焉(yün) 耳(þr) 矣(yǐ) 。河(hã) 内(nâi) 凶(xiōng) ,则(zã) 移 (yí) 其(qí) 民(mín) 于(yú) 河(hã) 东(dōng) , 移(yí) 其(qí) 粟(sù) 于(yú) 河(hã) 内(nâi) 。 河(hã) 东(dōng) 凶(xiōng) 亦(yì) 然(rán) 。 察(chá) 邻(lín) 国(guï) 之 (zhÿ) 政(zhâng) , 无(wú) 如(rú) 寡(guǎ) 人(rãn) 之(zhÿ) 用(yîng) 心(xÿn) 者(zhþ) 。 邻(lín) 国(guï) 之(zhÿ) 民(mín) 不(bù) 加(jiü) 少(shǎo) , 寡(guǎ) 人(rãn) 之 (zhÿ) 民(mín) 不(bù) 加(jiü) 多(duō) ,何(hã) 也(yþ) ,” 孟(mâng) 子(zǐ) 对(duì) 曰(yuý) : “王(wáng) 好(hào) 战(zhàn) ,请(qǐng) 以(yǐ) 战(zhàn) 喻(y ù) 。填(tián) 然(rán) 鼓(gǔ) 之(zhÿ) ,兵(bÿng) 刃(rân) 既(jì) 接(jiý) ,弃(qì) 甲(jiǎ) 曳(yâ) 兵(bÿng) 而(ãr) 走(zǒu) ,或(huî) 百(bǎi) 步(bù) 而(ãr) 后(hîu) 止 (zhǐ) ,或(huî) 五(wǔ) 十(shí) 步(bù) 而(ãr) 后(hîu) 止(zhǐ) 。以(yǐ) 五(wǔ) 十(shí) 步(bù) 笑(xiào) 百(bǎi) 步(bù) ,则(zã) 何(hã) 如(rú) ,” 曰(yuý) : “不 (bù) 可(kþ) 。直(zhí) 不(bù) 百(bǎi) 步(bù) 耳(þr) ,是(shì) 亦(yì) 走(zǒu) 也(yþ) 。 曰(yuý) : ” “王(wáng) 如(rú) 知(zhÿ) 此(cǐ) ,则(zã) 无(wú) 望(wàng) 民 (mín) 之(zhÿ) 多(duō) 于(yú) 邻(lín) 国(guï) 也(yþ) 。 不(bù) 违(wãi) 农(nïng) 时(shí) , 谷(gǔ) 不(bù) 可(kþ) 胜(shâng) 食(shí) 也(yþ) 。 数(shù) 罟(gǔ) 不(bù) 入(rù) 洿(wū) 池(chí) , 鱼(yú) 鳖(biý) 不(bù) 可(kþ) 胜(shâng) 食(shí) 也(yþ) 。 斧(fǔ) 斤(jÿn) 以(yǐ) 时(shí) 入(rù) 山(shün) 林(lín) , 材(cái) 木(mù) 不(bù) 可 (kþ) 胜(shâng) 用(yîng) 也(yþ) 。谷(gǔ) 与(yǔ) 鱼(yú) 鳖(biý) 不(bù) 可(kþ) 胜(shâng) 食(shí) ,材(cái) 木(mù) 不(bù) 可(kþ) 胜(shâng) 用(yîng) ,是(shì) 使 (shǐ) 民(mín) 养(yǎng) 生(shýng) 丧(sàng) 死(sǐ) 无(wú) 憾(hàn) 也(yþ) 。 养(yǎng) 生(shýng) 丧(sàng) 死(sǐ) 无(wú) 憾(hàn) , 王(wáng) 道(dào) 之(zhÿ) 始(sh ǐ) 也(yþ) 。 “五(wǔ) 亩(mǔ) 之(zhÿ) 宅(zhái) ,树(shù ) 之(zhÿ) 以(yǐ) 桑(süng) ,五(wǔ) 十(shí) 者(zhþ) 可(kþ) 以(yǐ) 衣(yì) 帛(bï) 矣(yǐ) 。鸡(jÿ) 豚(tú ” n) 狗(gǒu) 彘(zhì) 之(zhÿ) 畜(chù) ,无(wú) 失(shÿ) 其(qí) 时(shí) ,七(qÿ) 十(shí) 者(zhþ) 可(kþ) 以(yǐ) 食(shí) 肉(rîu) 矣(yǐ) ;百(bǎi) 亩(mǔ) 之(zhÿ) 田 (tián) ,勿(wù) 夺(duï) 其(qí) 时(shí) ,数(shù) 口(kǒu) 之(zhÿ) 家(jiü) 可(kþ) 以(yǐ) 无(wú) 饥(jÿ) 矣(yǐ) ;谨(jǐn) 庠(xiáng) 序(xù) 之(zhÿ) 教(jiào) ,申(sh ýn) 之(zhÿ) 以(yǐ) 孝(xiào) 悌(tì) 之(zhÿ) 义(yì) ,颁(bün) 白(bái) 者(zhþ) 不(bù) 负(fù) 戴(dài) 于(yú) 道(dào) 路(lù) 矣(yǐ) 。七(qÿ) 十(shí) 者(zhþ) 衣(yì) 帛(bï) 食(shí) 肉(rîu) ,黎(lí) 民(mín) 不(bù) 饥(jÿ) 不(bù) 寒(hán) ,然(rán) 而(ãr) 不(bù) 王(wáng) 者(zhþ) ,未(wâi) 之(zhÿ) 有(yǒu) 也(yþ) 。 “狗(gǒu) ” 彘(zhì) 食(shí) 人(rãn) 食(shí) 而(ãr) 不(bù) 知(zhÿ) 检(jiǎn) ,途(tú) 有(yǒu) 饿(â) 殍(piǎo) 而(ãr) 不(bù) 知(zhÿ) 发(fü) 。人(rãn) 死(sǐ) ,则(zã) 曰(yuý) : ‘非(fýi) 我(wǒ) 也(yþ) , 岁(suì) 也(yþ) 。 是(shì) 何(hã) 异(yì) 于(yú) 刺(cì) 人(rãn) 而(ãr) 杀(shü) 之(zhÿ) , ’ 曰(yuý) : ‘非(fýi) 我(wǒ) 也(yþ) , 兵(bÿng) 也 (yþ) 。 ’王(wáng) 无(wú) 罪(zuì) 岁(suì) ,斯(sÿ) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 民(mín) 至(zhì) 焉(yün) 。 ”译(yì) 文(wãn) : 梁(liáng) 惠(huì) 王(wáng) 说(shu ō) : “我(wǒ) 治(zhì) 理(lǐ) 梁(liáng) 国(guï) ,真(zhýn) 是(shì) 费(fâi) 尽(jìn) 心(xÿn) 力(lì) 了(le) 。河(hã) 内(nâi) 地(dì) 方(füng) 遭(züo) 了(le) 饥(jÿ) 荒 (huüng) , 我(wǒ) 便(biàn) 把(bǎ) 那(nà) 里(lǐ) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) 迁(qiün) 移(yí) 到(dào) 河(hã) 东(dōng) , 同(tïng) 时(shí) 把(bǎ) 河(hã) 东(dōng) 的(de) 粮(liáng) 食(shí) 运(yùn) 到(dào) 河(hã) 内(nâi) 。河(hã) 东(dōng) 遭(züo) 了(le) 饥(jÿ) 荒(huüng) ,也(yþ) 这(zhâ) 样(yàng) 办(bàn) 。我(wǒ) 曾(cãng) 经(jÿ ng) 考(kǎo) 察(chá) 过(guî) 邻(lín) 国(guï) 的(de) 政(zhâng) 事(shì) ,没(mãi) 有(yǒu) 谁(shuí) 能(nãng) 像(xiàng) 我(wǒ) 这(zhâ) 样(yàng) 尽(jìn) 心(xÿn) 的(de) 。 可(kþ) 是(shì) , 邻(lín) 国(guï) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) 并(bìng) 不(bù) 因(yÿn) 此(cǐ) 减(jiǎn) 少(shǎo) , 我(wǒ) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) 并(bìng) 不 (bù) 因(yÿn) 此(cǐ) 加(jiü) 多(duō) ,这(zhâ) 是(shì) 什(shãn) 么(me) 缘(yuán) 故(gù) 呢(ne) ,” 孟(mâng) 子(zǐ) 回(huí) 答(dá) 说(shuō) : “大(dài) 王(w áng) 喜(xǐ) 欢(huün) 战(zhàn) 争(zhýng) ,那(nà) 就(jiù) 请(qǐng) 让(ràng) 我(wǒ) 用(yîng) 战(zhàn) 争(zhýng) 打(dǎ) 个(gâ) 比(bǐ) 喻(yù) 吧(bɑ) 。战(zhàn) 鼓(gǔ) 冬(dōng) 冬(dōng) 敲(qiüo) 响(xiǎng) ,枪(qiüng) 尖(jiün) 刀(düo) 锋(fýng) 刚(güng) 一(yÿ) 接(jiý) 触(chù) ,有(yǒu) 些(xiý) 士(shì) 兵(bÿng) 就(jiù) 抛 (püo) 下(xià) 盔(kuÿ) 甲(jiǎ) ,拖(tuō) 着(zhe) 兵(bÿng) 器(qì) 向(xiàng) 后(hîu) 逃(táo) 跑(pǎo) 。有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 跑(pǎo) 了(le) 一(yÿ) 百(bǎi) 步(bù) 停(tíng) 住(zhù) 脚(jiǎo) , 有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 跑(pǎo) 了(le) 五(wǔ) 十(shí) 步(bù) 停(tíng) 住(zhù) 脚(jiǎo) 。 那(nâi) 些(xiý) 跑(pǎo) 了(le) 五(wǔ) 十(shí) 步(bù) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) , 竟(jìng) 耻(chǐ) 笑(xiào) 跑(pǎo) 了(le) 一(yÿ) 百(bǎi) 步(bù) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) , 可(kþ) 以(yǐ) 吗(ma) ,” 惠(huì) 王 (wáng) 说(shuō) : “不(bù) 可(kþ) 以(yǐ) 。只(zhǐ) 不(bù) 过(guî) 他(tü) 们(men) 没(mãi) 有(yǒu) 跑(pǎo) 到(dào) 一(yÿ) 百(bǎi) 步(bù) 罢(bà) 了(le) ,但(dà n) 这(zhâ) 也(yþ) 是(shì) 逃(táo) 跑(pǎo) 呀(yü) 。 孟(mâng) 子(zǐ) 说(shuō) : ” “大(dài) 王(wáng) 如(rú) 果(guǒ) 懂(dǒng) 得(de) 这(zhâ) 个(gâ) 道(dào) 理(l ǐ) , 那(nà) 就(jiù) 不(bú) 要(yào) 希(xÿ) 望(wàng) 百(bǎi) 姓(xìng) 比(bǐ) 邻(lín) 国(guï) 多(duō) 了(le) 。 如(rú) 果(guǒ) 兵(bÿng) 役(yì) 徭(yáo) 役(yì) 不(b ù) 妨(fáng) 害(hài) 农(nïng) 业(yâ) 生(shýng) 产(chǎn) 的(de) 季(jì) 节(jiã) ,粮(liáng) 食(shí) 便(biàn) 会(huì) 吃(chÿ) 不(bù) 完(wán) ;如(rú) 果(guǒ) 细(x ì) 密(mì) 的(de) 鱼(yú) 网(wǎng) 不(bú) 到(dào) 深(shýn) 的(de) 池(chí) 沼(zhǎo) 里(lǐ) 去(qù) 捕(bǔ) 鱼(yú) ,鱼(yú) 鳖(biý) 就(jiù) 会(huì) 吃(chÿ) 不(bù) 光(guüng) ; 如(rú) 果(guǒ) 按(àn) 季(jì) 节(jiã) 拿(ná) 着(zhe) 斧(fǔ) 头(tïu) 入(rù) 山(shün) 砍(kǎn) 伐(fá) 树(shù) 木(mù) , 木(mù) 材(cái) 就(jiù) 会(huì) 用 (yîng) 不(bù) 尽(jìn) 。粮(liáng) 食(shí) 和(hã) 鱼(yú) 鳖(biý) 吃(chÿ) 不(bù) 完(wán) ,木(mù) 材(cái) 用(yîng) 不(bù) 尽(jìn) ,那(nà) 么(me) 百(bǎi) 姓(xì ng) 便(biàn) 对(duì) 生(shýng) 养(yǎng) 死(sǐ) 葬(zàng) 没(mãi) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 遗(yí) 憾(hàn) 。百(bǎi) 姓(xìng) 对(duì) 生(shýng) 养(yǎng) 死(sǐ) 葬(zàng) 都(dōu) 没(mãi) 有(yǒu) 遗(yí) 憾(hàn) ,就(jiù) 是(shì) 王(wáng) 道(dào) 的(de) 开(küi) 端(duün) 了(le) 。 “分(fýn) 给(gþi) 百(bǎi) 姓(xìng) 五(w ” ǔ) 亩(mǔ) 大(dà) 的(de) 宅(zhái) 园(yuán) ,种(zhîng) 植(zhí) 桑(süng) 树(shù) ,那(nà) 么(me) , 五(wǔ) 十(shí) 岁(suì) 以(yǐ) 上(shàng) 的(de) 人(rãn) 都(d ōu) 可(kþ) 以(yǐ) 穿(chuün) 丝(sÿ) 绸(chïu) 了(le) 。鸡(jÿ) 狗(gǒu) 和(hã) 猪(zhū) 等(dþng) 家(jiü) 畜(chù) ,百(bǎi) 姓(xìng) 能(Nài) 够(gîu) 适(shì) 时(shí) 饲(sì) 养(yǎng) ,那(nà) 么(me) ,七(qÿ) 十(shí) 岁(su ì) 以(yǐ) 上(shàng) 的(de) 老(lǎo) 人(rãn) 都(dōu) 可(kþ) 以(yǐ) 吃(chÿ) 肉(rîu) 了(le) 。每(mþi) 家(jiü) 人(rãn) 有(yǒu) 百(bǎi) 亩(mǔ) 的(de) 耕(gýng) 地(dì) , 官(guün) 府(fǔ) 不(bù) 去(qù) 妨(fáng) 碍(ài) 他(tü) 们(men) 的(de) 生(shýng) 产(chǎn) 季(jì) 节(jiã) , 那(nà) 么(me) ,几(jǐ) 口(kǒu) 人(rãn) 的(de) 家(jiü) 庭(tíng) 可(kþ) 以(yǐ) 不(bù) 挨(ái) 饿(â) 了(le) 。认(rân) 真(zhýn) 地(dì) 办(bàn) 好(hào) 学(xuã) 校(xi ào) ,反(fǎn) 复(fù) 地(dì) 用(yîng) 孝(xiào) 顺(shùn) 父(fù) 母(mǔ) 、尊(zūn) 敬(jìng) 兄(xiōng) 长(zhǎng) 的(de) 大(dà) 道(dào) 理(lǐ) 教(jiào) 导(dǎo) 老(l ǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) , 那(nà) 么(me) , 须(xū) 发(fà) 花(huü) 白(bái) 的(de) 老(lǎo) 人(rãn) 也(yþ) 就(jiù) 不(bú) 会(huì) 自(zì) 己(jǐ) 背(býi) 负(fù) 或(huî) 顶 (dǐng) 着(zhuï) 重(zhîng) 物(wù) 在(zài) 路(lù) 上(shàng) 行(xíng) 走(zǒu) 了(le) 。七(qÿ) 十(shí) 岁(suì) 以(yǐ) 上(shàng) 的(de) 人(rãn) 有(yǒu) 丝(sÿ) 绸 (chïu) 穿(chuün) ,有(yǒu) 肉(rîu) 吃(chÿ) ,普(pǔ) 通(tōng) 百(bǎi) 姓(xìng) 饿(â) 不(bù) 着(zháo) 、冻(dîng) 不(bù) 着(zháo) ,这(zhâ) 样(yàng) 还(hái) 不 (bù) 能(nãng) 实(shí) 行(xíng) 王(wáng) 道(dào) ,是(shì) 从(cïng) 来(lái) 不(bù) 曾(cãng) 有(yǒu) 过(guî) 的(de) 事(shì) 。 “现(xiàn) 在(zài) 的(de) 梁(li ” áng) 国(guï) 呢(ne) , 富(fù) 贵(guì) 人(rãn) 家(jiü) 的(de) 猪(zhū) 狗(gǒu) 吃(chÿ) 掉(diào) 了(le) 百(bǎi) 姓(xìng) 的(de) 粮(liáng) 食(shí) , 却(quâ) 不(bù) 约 (yuý) 束(shù) 制(zhì) 止(zhǐ) ;道(dào) 路(lù) 上(shàng) 有(yǒu) 饿(â) 死(sǐ) 的(de) 人(rãn) ,却(quâ) 不(bù) 打(dǎ) 开(küi) 粮(liáng) 仓(cüng) 赈(zhân) 救(ji ù) 。老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 死(sǐ) 了(le) ,竟(jìng) 然(rán) 说(shuō) : ‘这(zhâ) 不(bú) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 罪(zuì) 过(guî) ,而(ãr) 是(shì) 由(yïu) 于(yú) 年(nián) 成(chãng) 不(bù) 好(hǎo) 。 ’这(zhâ) 种(zhǒng) 说(shuō) 法(fǎ) 和(hã) 拿(ná) 着(zhe) 刀(düo) 子(zi) 杀(shü) 死(sǐ) 了(le) 人(rãn) ,却(quâ) 说(shuō) ‘这(zhâ) 不(bú) 是(shì) 我(wǒ) 杀(shü) 的(de) 而(ãr) 是(shì) 兵(bÿng) 器(qì) 杀(shü) 的(de) ’ 又(yîu) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 不(bù) 同(tïng) 呢(ne) ,大(d , ài) 王(wáng) 如(rú) 果(guǒ) 不(bù) 归(guÿ) 罪(zuì) 到(dào) 年(nián) 成(chãng) ,那(nà) 么(me) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 就(jiù) 会(huì) 投(tïu) 奔(bân) 到(dào) 梁(liáng) 国(guï) 来(lái) 了(le) 。 ”劝(quàn) 学(xuã) 《荀(xún) 子(zǐ) 》原(yuán) 文(wãn) : ù) 可(kþ) 以(yǐ) 已(yǐ) 。 君(jūn) 子(zǐ) 曰(yuý) :学(xuã) 不(b 青(qÿng) ,取(qǔ) 之(zhÿ) 于(yú) 蓝(lán) 而(ãr) 青(qÿng) 于(yú) 蓝(lán) ;冰(bÿng) ,水(shuǐ) 为(wãi) 之(zhÿ) 而(ãr) 寒(hán) 于 (yú) 水(shuǐ) 。本(bþn) 直(zhí) 中(zhōng) 绳(shãng) ,輮(rïu) 以(yǐ) 为(wãi) 轮(lún) ,其(qí) 曲(qǔ) 中(zhōng) 规(guÿ) ;虽(suÿ) 有(yǒu) 槁(güo) 暴(pù) ,不 (bù) 复(fù) 挺(tǐng) 者(zhþ) ,輮(rïu) 使(shǐ) 之(zhÿ) 然(rán) 也(yþ) 。故(gù) 木(mù) 受(shîu) 绳(shãng) 则(zã) 直(zhí) ,金(jÿn) 就(jiù) 砺(lì) 则(zã) 利(lì) , 君(jūn) 子(zǐ) 博(bï) 学(xuã) 而(ãr) 日(rì) 参(cün) 省(shþng) 乎(hū) 己(jǐ) ,则(zã) 知(zhÿ) 明(míng) 而(ãr) 行(xíng) 无(wú) 过(guî) 矣(yǐ) 。 吾(wú) 尝 (cháng) 终(zhōng) 日(rì) 而(ãr) 思(sÿ) 矣(yǐ) ,不(bù) 如(rú) 须(xū) 臾(yú) 之(zhÿ) 所(suǒ) 学(xuã) 也(yþ) ;吾(wú) 尝(cháng) 跂(qí) 而(ãr) 望(wàng) 矣(yǐ) , 不(bù) 如(rú) 登(dýng) 高(güo) 之(zhÿ) 博(bï) 见(jiàn) 也(yþ) 。登(dýng) 高(güo) 而(ãr) 招(zhüo) ,臂(bì) 非(fýi) 如(rú) 长(cháng) 也(yþ) ,而(ãr) 见(jiàn) 者 (zhþ) 远(yuǎn) ;顺(shùn) 见(jiàn) 而(ãr) 呼(hū) ,声(shýng) 非(fýi) 加(jiü) 疾(jí) 也(yþ) ,而(ãr) 闻(wãn) 者(zhþ) 彰(zhüng) 。假(jiǎ) 舆(yú) 马(mǎ) 者(zhþ) , 非(fýi) 利(lì) 足(zú) 也(yþ) ,而(ãr) 致(zhì) 千(qiün) 里(lǐ) ;假(jiǎ) 舟(zhōu) 楫(jí) 者(zhþ) ,非(fýi) 能(nãng) 水(shuǐ) 也(yþ) ,而(ãr) 绝(juã) 江(jiüng) 河(h ã) 。 君(jūn) 子(zǐ) 生(shýng) 非(fýi) 异(yì) 也(yþ) , 善(shàn) 假(jiǎ) 于(yú) 物(wù) 也(yþ) 。 积(jÿ) 土(tǔ) 成(chãng) 山(shün) , 风(fýng) 雨(yǔ) 兴(xÿng) 焉 (yün) ;积(jÿ) 水(shuǐ) 成(chãng) 渊(yuün) ,蛟(jiüo) 龙(lïng) 生(shýng) 焉(yün) ;积(jÿ) 善(shàn) 成(chãng) 德(dã) ,而(ãr) 神(shãn) 明(míng) 自(zì) 得(dã) , 圣(shâng) 心(xÿn) 备(bâi) 焉(yün) 。故(gù) 不(bù) 积(jÿ) 跬(kuǐ) 步(bù) ,无(wú) 以(yǐ) 至(zhì) 千(qiün) 里(lǐ) ;不(bù) 积(jÿ) 小(xiǎo) 流(liú) ,无(wú) 以(y ǐ) 成(chãng) 江(jiüng) 海(hǎi) 。骐(qí) 骥(jì) 一(yÿ) 跃(yuâ) ,不(bù) 能(nãng) 十(shí) 步(bù) ;驽(nú) 马(mǎ) 十(shí) 驾(jià) ,功(gōng) 在(zài) 不(bù) 舍(sh þ) 。锲(qiâ) 而(ãr) 舍(shþ) 之(zhÿ) ,朽(xiǔ) 木(mù) 不(bù) 折(zhã) ;锲(qiâ) 而(ãr) 不(bù) 舍(shþ) ,金(jÿn) 石(shí) 可(kþ) 镂(lîu) 。蚓(yǐn) 无(wú) 爪(zhǎo) 牙(yá) 之(zhÿ) 利(lì) ,筋(jÿn) 骨(gǔ) 之(zhÿ) 强(qiáng) ,上(shàng) 食(shí) 埃(üi) 土(tǔ) ,下(xià) 饮(yǐn) 黄(huáng) 泉(quán) ,用(yîng) 心(xÿn) 一(yÿ) 也(y þ) 。蟹(xiâ) 八(bü) 跪(guì) 而(ãr) 二(âr) 螯(áo) ,非(fýi) 蛇(shã) 鳝 (shàn) 之(zhÿ) 穴(xuã) 无(wú) 可(kþ) 寄(jì) 托(tuō) 者(zhþ) ,用(yîng) 心(xÿn) 躁(zào) 也 (yþ) 。 译(yì) 文(wãn) : 君(jūn) 子(zǐ) 说(sh uō) :学(xuã) 习(xí) 是(shì) 不(bù) 可(kþ) 以(yǐ) 停(tíng) 止(zhǐ) 的(de) 。 靛(diàn) 青(qÿng) ,是(shì) 从(cïng) 蓝(lán) 草(cǎo) 中(zhōng) 提(tí) 取(qǔ) 的(de) , 却(quâ) 比(bǐ) 蓝(lán) 草(cǎo) 的(de) 颜(yán) 色(sâ) 还(hái) 要(yào) 青(qÿng) ; 冰(bÿng) , 是(shì) 水(shuǐ) 凝 (níng) 固(gù) 而(ãr) 成(chãng) 的(de) ,却(quâ) 比(bǐ) 水(shuǐ) 还(hái) 要(yào) 寒(hán) 冷(lþng) 。木(mù) 材(cái) 笔(bǐ) 直(zhí) ,合(hã) 乎(hū) 墨(mî) 线(xi àn) , (如(rú) 果(guǒ) )它(tü) 把(bǎ) 烤(kǎo) 弯(wün) 煨(wýi) 成(chãng) 车(chý) 轮(lún) , (那(nà) 么(me) )木(mù) 材(cái) 的(de) 弯(wün) 度(dù) (就(jiù) ) 合(hã) 乎(hū) 圆(yuán) 的(de) 标(biüo) 准(zhǔn) 了(le) ,即(jí) 使(shǐ) 再(zài) 干(gün) 枯(kū) 了(le) , (木(mù) 材(cái) )也(yþ) 不(bú) 会(huì) 再(zài) 挺(tǐng) 直(zhí) ,是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 经(jÿng) 过(guî) 加(jiü) 工(gōng) ,使(shǐ) 它(tü) 成(chãng) 为(wãi) 这(zhâ) 样(yàng) 的(de) 。所(suǒ) 以(yǐ) 木(mù) 材(cá i) 经(jÿng) 过(guî) 墨(mî) 线(xiàn) 量(liàng) 过(guî) 就(jiù) 能(nãng) 取(qǔ) 直(zhí) , 刀(düo) 剑(jiàn) 等(dþng) 金(jÿn) 属(shǔ) 制(zhì) 品(pǐn) 在(zài) 磨(mï) 刀(düo) 石(shí) 上(shàng) 磨(mï) 过(guî) 就(jiù) 能(nãng) 变(biàn) 得(de) 锋(fýng) 利(lì) ,君(jūn) 子(zǐ) 广(guǎng) 泛(fàn) 地(dì) 学(xuã) 习(xí) ,而(ãr) 且 (qiþ) 每(mþi) 天(tiün) 检(jiǎn) 查(chá) 反(fǎn) 省(xǐng) 自(zì) 己(jǐ) ,那(nà) 么(me) 他(tü) 就(jiù) 会(huì) 聪(cōng) 明(míng) 多(duō) 智(zhì) ,而(ãr) 行(xí ng) 为(wãi) 就(jiù) 不(bú) 会(huì) 有(yǒu) 过(guî) 错(cuî) 了(le) 。 我(wǒ) 曾(cãng) 经(jÿng) 整(zhþng) 天(tiün) 发(fü) 思(sÿ) 索(suǒ) , 却(quâ) ) ( 不(bù) 如 (rú) 片(piàn) 刻(kâ) 学(xuã) 到(dào) 的(de) 知(zhÿ) 识(shí) (多(duō) ) ;我(wǒ) 曾(cãng) 经(jÿng) 踮(diǎn) 起(qǐ) 脚(jiǎo) 远(yuǎn) 望(wàng) , (却(quâ) )不 (bù) 如(rú) 登(dýng) 到(dào) 高(güo) 处(chù) 看(kàn) 得(de) 广(guǎng) 阔(kuî) 。登(dýng) 到(dào) 高(güo) 处(chù) 招(zhüo) 手(shǒu) ,胳(gý) 臂(bei) 没(mãi) 有(yǒu) 比(bǐ) 原(yuán) 来(lái) 加(jiü) 长(cháng) ,可(kþ) 是(shì) 别(biã) 人(rãn) 在(zài) 远(yuǎn) 处(chù) 也(yþ) 看(kàn) 见(jiàn) ;顺(shùn) 着(zhe) 风(fýng) 呼(hū) 叫(jiào) , 声(shýng) 音(yÿn) 没(mãi) 有(yǒu) 比(bǐ) 原(yuán) 来(lái) 加(jiü) 大(dà) , 可(kþ) 是(shì) 听(tÿng) 的(de) 人(rãn) 听(tÿng) 得(de) 很(hþn) 清(q ÿng) 楚(chǔ) 。借(jiâ) 助(zhù) 车(chý) 马(mǎ) 的(de) 人(rãn) ,并(bìng) 不(bú) 是(shì) 脚(jiǎo) 走(zǒu) 得(de) 快(kuài) ,却(quâ) 可(kþ) 以(yǐ) 行(xíng) 千(qi ün) 里(lǐ) ,借(jiâ) 助(zhù) 舟(zhōu) 船(ch uán) 的(de) 人(rãn) ,并(bìng) 不(bú) 是(shì) 能(nãng) 游(yïu) 水(shuǐ) ,却(quâ) 可(kþ) 以(yǐ) 横(hãng) 渡(dù) 江 (jiüng) 河(hã) 。君(jūn) 子(zǐ) 的(de) 本(bþn) 性(xìng) 跟(gýn) 一(yì) 般(bün) 人(rãn) 没(mãi) 什(shãn) 么(me) 不(bù) 同(tïng) , (只(zhǐ) 是(shì) 君(jūn) 子(z ǐ) )善(shàn) 于(yú) 借(jiâ) 助(zhù) 外(wài) 物(wù) 罢(bà) 了(le) 。 堆(duÿ) 积(jÿ) 土(tǔ) 石(shí) 成(chãng) 了(le) 高(güo) 山(shün) ,风(fýng) 雨(yǔ) 就(ji ù) 从(cïng) 这(zhâ) 儿(ãr) 兴(xÿng) 起(qǐ) 了(le) ;汇(huì) 积(jÿ) 水(shuǐ) 流(liú) 成(chãng) 为(wãi) 深(shýn) 渊(yuün) ,蛟(jiüo) 龙(lïng) 就(jiù) 从(cïng) 这 (zhâ) 儿(ãr) 产(chǎn) 生(shýng) 了(le) ; 积(jÿ) 累(lþi) 善(shàn) 行(xíng) 养(yǎng) 成(chãng) 高(güo) 尚(shàng) 的(de) 品(pǐn) 德(dã) , 那(nà) 么(me) 就(jiù) 会 (huì) 达(dá) 高(güo) 度(dù) 的(de) 智(zhì) 慧(huì) ,也(yþ) 就(jiù) 具(jù) 有(yǒu) 了(le) 圣(shâng) 人(rãn) 的(de) 精(jÿng) 神(shãn) 境(jìng) 界(jiâ) 。所(suǒ) 以(yǐ) 不(bù) 积(jÿ) 累(lþi) 一(yÿ) 步(bù) 半(bàn) 步(bù) 的(de) 行(xíng) 程(chãng) ,就(jiù) 没(mãi) 有(yǒu) 办(bàn) 法(fǎ) 达(dá) 到(dào) 千(qiün) 里(lǐ) 之 (zhÿ) 远(yuǎn) ; 不(bù) 积(jÿ) 累(lþi) 细(xì) 小(xiǎo) 的(de) 流(liú) 水(shuǐ) , 就(jiù) 没(mãi) 有(yǒu) 办(bàn) 法(fǎ) 汇(huì) 成(chãng) 江(jiüng) 河(hã) 大(dà) 海(hǎi) 。骏(jùn) 马(mǎ) 一(yÿ) 跨(kuà) 跃(yuâ) ,也(yþ) 不(bù) 足(zú) 十(shí) 步(bù) 远(yuǎn) ;劣(liâ) 马(mǎ) 拉(lü) 车(chý) 走(zǒu) 十(shí) 天(tiün) , (也 (yþ) 能(nãng) 走(zǒu) 得(de) 很(hþn) 远(yuǎn) , )它(tü) 的(de) 成(chãng) 功(gōng) 就(jiù) 在(zài) 于(yú) 不(bù) 停(tíng) 地(dì) 走(zǒu) 。 (如(rú) 果(guǒ) )刻 (kâ) 几(jǐ) 下(xià) 就(jiù) 停(tíng) 下(xià) 来(lái) 了(le) , (那(nà) 么(me) )腐(fǔ) 烂(làn) 的(de) 木(mù) 头(tou) 也(yþ) 刻(kâ) 不(bù) 断(duàn) 。 (如(rú) 果(gu ǒ) )不(bù) 停(tíng) 地(dì) 刻(kâ) 下(xià) 去(qù) , (那(nà) 么(me) )金(jÿn) 石(shí) 也(yþ) 能(nãng) 雕(diüo) 刻(kâ) 成(chãng) 功(gōng) 。蚯(qiū) 蚓(yǐn) 没 (mãi) 有(yǒu) 锐(ruì) 利(lì) 的(de) 爪(zhuǎ) 子(zǐ) 和(hã) 牙(yá) 齿(chǐ) ,强(qiáng) 键(jiàn) 的(de) 筋(jÿn) 骨(gǔ) ,却(quâ) 能(nãng) 向(xiàng) 上(shàng) 吃 (chÿ) 到(dào) 泥(ní) 土(tǔ) , 向(xiàng) 下(xià) 可(kþ) 以(yǐ) 喝(hý) 到(dào) 泉(quán) 水(shuǐ) , 这(zhâ) 是(shì) 由(yïu) 于(yú) 它(tü) 用(yîng) 心(xÿn) 专(zhu ün) 一(yÿ) 啊(ü) 。螃(páng) 蟹(xiâ) 有(yǒu) 八(bü) 只(zhÿ) 脚(jiǎo) ,两(liǎng) 只(zhÿ) 大(dà) 爪(zhuǎ) 子(zǐ) , (但(dàn) 是(shì) )如(rú) 果(guǒ) 没(mãi) 有 (yǒu) 蛇(shã) 、蟮(shàn) 的(de) 洞 (dîng) 穴(xuã) 它(tü) 就(jiù) 无(wú) 处(chǔ) 存(cún) 身(shýn) ,这(zhâ) 是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 它(tü) 用(yîng) 心(xÿn) 浮(f ú) 躁(zào) 啊(ü) 。 秋(qiū) 水(shuǐ) 《庄(zhuüng) 子(zi) 》原(yuán) 文(wãn) : 秋(qiū) 水(shuǐ) 时(shí) 至(zhì) ,百(bǎi) 川(chuün) 灌(guàn) 河(hã) ; 泾(jÿng) 流(liú) 之(zhÿ) 大(dà) ,两(liǎng) 涘(sì) 渚(zhǔ) 崖(yá) 之(zhÿ) 间(jiün) ,不(bù) 辩(biàn) 牛(niú) 马(mǎ) 。于(yú) 是(shì) 焉(yün) 河(hã) 伯(bï) 欣(x ÿn) 然(rán) 自(zì) 喜(xǐ) , 以(yǐ) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 美(mþi) 为(wãi) 尽(jìn) 在(zài) 己(jǐ) 。 顺(shùn) 流(liú) 而(ãr) 东(dōng) 行(xíng) , 至(zhì) 于(yú) 北 (bþi) 海(hǎi) , 东(dōng) 面(miàn) 而(ãr) 视(shì) , 不(bú) 见(jiàn) 水(shuǐ) 端(duün) 。 于(yú) 是(shì) 焉(yün) 河(hã) 伯(bï) 始(shǐ) 旋(xuán) 其(qí) 面(miàn) 目 (mù) ,望(wàng) 洋(yáng) 向(xiàng) 若(ruî) 而(ãr) 叹(tàn) 曰(yuý) : “野(yþ) 语(yǔ) 有(yǒu) 之(zhÿ) 曰(yuý) , ‘闻(wãn) 道(dào) 百(bǎi) ,以(yǐ) 为(wãi) 莫(m î) 己(jǐ) 若(ruî) ’者(zhþ) ,我(wǒ) 之(zhÿ) 谓(wâi) 也(yþ) 。且(qiþ) 夫(fú) 我(wǒ) 尝(cháng) 闻(wãn) 少(shǎo) 仲(zhîng) 尼(ní) 之(zhÿ) 闻(wãn) ,而(ãr) 轻 (qÿng) 伯(bï) 夷(yí) 之(zhÿ) 义(yì) 者(zhþ) , 始(shǐ) 吾(wú) 弗(fú) 信(xìn) ; 今(jÿn) 我(wǒ) 睹(dǔ) 子(zǐ) 之(zhÿ) 难(nàn) 穷(qiïng) 也(yþ) , 吾(wú) 非(fýi) 至 (zhì) 于(yú) 子(zǐ) 之(zhÿ) 门(mãn) ,则(zã) 殆(dài) 矣(yǐ) 。吾(wú) 长(zhǎng) 见(jiàn) 笑(xiào) 于(yú) 大(dà) 方(füng) 之(zhÿ) 家(jiü) 。 译(yì) 文(wãn) : ” 秋(qiū) 天(tiün) 的(de) 洪(hïng) 水(shuǐ) 随(suí) 着(zhe) 季(jì) 节(jiã) 涨(zhǎng) 起(qǐ) 来(lái) 了(le) , 千(qiün) 百(bǎi) 条(tiáo) 江(jiüng) 河(hã) 注(zhù) 入(rù) 黄(huáng) 河(hã) ,水(shuǐ) 流(liú) 巨(jù) 大(dà) ,两(liǎng) 岸(àn) 的(de) 水(shuǐ) 边(biün) 、洲(zhōu) 岛(dǎo) 之(zhÿ) 间(jiün) ,不(bù) 能(nãng) 辨(biàn) 别 (biã) 牛(niú) 马(mǎ) 。于(yú) 是(shì) 乎(hū) 黄(huáng) 河(hã) 神(shãn) 河(hã) 伯(bï) 自(zì) 己(jǐ) 十(shí) 分(fýn) 欣(xÿn) 喜(xǐ) ,以(yǐ) 为(wãi) 天(tiün) 下 (xià) 的(de) 美(mþi) 景(jǐng) 全(quán) 集(jí) 中(zhōng) 在(zài) 自(zì) 己(jǐ) 这(zhâ) 里(lǐ) 了(le) 。顺(shùn) 着(zhe) 流(liú) 水(shuǐ) 往(wǎng) 东(dōng) 走(zǒ u) ,到(dào) 了(le) 渤(bï) 海(hǎi) ,脸(liǎn) 朝(zhüo) 东(dōng) 望(wàng) 去(qù) ,看(kàn) 不(bú) 到(dào) 水(shuǐ) 边(biün) 。于(yú) 是(shì) 乎(hū) 河(hã) 伯 (bï) 才(cái) 收(shōu) 起(qǐ) (改(gǎi) 变(biàn) ) 了(le) 欣(xÿn) 喜(xǐ) 的(de) 脸(liǎn) 色(sâ) , 抬(tái) 头(tïu) 看(kàn) 着(zhe) 渤(bï) 海(hǎi) 神(shãn) 若(ruî) 叹 (tàn) 息(xÿ) 道(dào ) : “有(yǒu) 句(jù) 俗(sú) 话(huà) 说(shuō) , ‘听(tÿng) 到(dào) 了(le) 许(xǔ) 多(duō) 道(dào) 理(lǐ) ,就(jiù) 以(yǐ) 为(wãi) 没(mãi) 有(yǒ u) 人(rãn) 比(bǐ) 得(dþi) 上(shàng) 自(zì) 己(jǐ) ’ ,即(jí) 是(shì) 说(shuō) 的(de) 我(wǒ) 呀(yü) 。并(bìng) 且(qiþ) 我(wǒ) 曾(cãng) 经(jÿng) 听(tÿng) 到(dào) 有(yǒu) 人(rãn) 小(xiǎo) 看(kàn) 孔(kǒng) 仲(zhîng) 尼(ní) 的(de) 见(jiàn) 闻(wãn) 、轻(qÿng) 视(shì) 伯(bï) 夷(yí) 的(de) 义(yì) 行(xíng) ,开(küi) 始(shǐ) 我(wǒ) 还(hái) 不(bù) 相(xiüng) 信(xìn) ;如(rú) 今(jÿn) 我(wǒ) 看(kàn) 见(jiàn) 您(nín) 的(de) 大(dà) 海(hǎi) 难(nàn) 以(yǐ) 穷(qiïng) 尽(jìn) ,我(wǒ) 如(r ú) 果(guǒ) 不(bú) 到(dào) 您(nín) 的(de) 面(miàn) 前(qián) 来(lái) ,那(nà) 就(jiù) 危(wýi) 险(xiǎn) 了(le) ,我(wǒ) 会(huì) 永(yǒng) 远(yuǎn) 被(bâi) 明(mí ng) 白(bái) 大(dà) 道(dào) 理(lǐ) 的(de) 人(rãn) 所(suǒ) 讥(jÿ) 笑(xiào) 。 过(guî) 秦(qín) 论(lùn) 贾(jiǎ) 谊(yì) 原(yuán) 文(wãn) : ” 秦(qín) 孝(xiào) 公 (gōng) 据(jù) 殽(yáo) 函(hán) 之(zhÿ) 固(gù) , 拥(yōng) 雍(yōng) 州(zhōu) 之(zhÿ) 地(dì) , 君(jūn) 臣(chãn) 固(gù) 守(shǒu) 以(yǐ) 窥(kuÿ) 周(zhōu) 室(shì) , 有(yǒu) 席(xí) 卷(juǎn) 天(tiün) 下(xià) , 包(büo) 举(jǔ) 宇(yǔ) 内(nâi) , 囊(náng) 括(kuî) 四(sì) 海(hǎi) 之(zhÿ) 意(yì) , 并(bìng) 吞(tūn) 八(bü) 荒(huüng) 之 (zhÿ) 心(xÿn) 。当(dàng) 是(shì) 时(shí) 也(yþ) ,商(shüng) 君(jūn) 佐(zuǒ) 之(zhÿ) ,内(nâi) 立(lì) 法(fǎ) 度(dù) ,务(wù) 耕(gýng) 织(zhÿ) ,修(xiū) 守(shǒ u) 战(zhàn) 之(zhÿ) 具(jù) ,外(wài) 连(lián) 衡(hãng) 而(ãr) 斗(dîu) 诸(zhū) 侯(hïu) 。于(yú) 是(shì) 秦(qín) 人(rãn) 拱(gǒng) 手(shǒu) 而(ãr) 取(qǔ) 西(xÿ) 河(hã) 之(zhÿ) 外(wài) 。 孝(xiào) 公(gōng) 既(jì) 没(mãi) ,惠(huì) 文(wãn) 、武(wǔ) 、昭(zhüo) 襄(xiüng) 蒙(mãng) 故(gù) 业(yâ) ,因(yÿn) 遗(yí) 策(c â) ,南(nán) 取(qǔ) 汉(hàn) 中(zhōng) ,西(xÿ) 举(jǔ) 巴(bü) 、蜀(shǔ) ,东(dōng) 割(gý) 膏(güo) 腴(yú) 之(zhÿ) 地(dì) ,北(bþi) 收(shōu) 要(yào) 害(hài) 之 (zhÿ) 郡(jùn) 。 诸(zhū) 侯(hïu) 恐(kǒng) 惧(jù) , 会(huì) 盟(mãng) 而(ãr) 谋(mïu) 弱(ruî) 秦(qín) , 不(bù) 爱(ài) 珍(zhýn) 器(qì) 重(zhîng) 宝(bǎo) 肥(fãi) 饶 (ráo) 之(zhÿ) 地(dì) ,以(yǐ) 致(zhì) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 士(shì) ,合(hã) 从(zîng) 缔(dì) 交(jiüo) ,相(xiüng) 与(yǔ) 为(wãi) 一(yÿ) 。当(düng) 此(cǐ) 之 (zhÿ) 时(shí) ,齐(qí) 有(yǒu) 孟(mâng) 尝(cháng) ,赵(zhào) 有(yǒu) 平(píng) 原(yuán) ,楚(chǔ) 有(yǒu) 春(chūn) 申(shýn) ,魏(wâi) 有(yǒu) 信(xìn) 陵(lí ng) 。此(cǐ) 四(sì) 君(jūn ) 者(zhþ) 皆(jiý) 明(míng) 智(zhì) 而(ãr) 忠(zhōng) 信(xìn) ,宽(kuün) 厚(hîu) 而(ãr) 爱(ài) 人(rãn) ,尊(zūn) 贤(xián) 而(ãr) 重(zh îng) 士(shì) ,约(yuý) 从(cïng) 离(lí) 衡(hãng) ,兼(jiün) 韩(hán) 、魏(wâi) 、燕(yàn) 、楚(chǔ) 、齐(qí) 、赵(zhào) 、宋(sîng) 、卫(wâi) 、中(zhōng) 山(sh ün) 之(zhÿ) 众(zhîng) 。于(yú) 是(shì) 六(liù) 国(guï) 之(zhÿ) 士(shì) ,有(yǒu) 宁(níng) 越(yuâ) 、徐(xú) 尚(shàng) 、苏(sū) 秦(qín) 、杜(dù) 赫(hâ) 之(zhÿ) 属(shǔ) 为(wãi) 之(zhÿ) 谋(mïu) ;齐(zÿ) 明(míng) 、周(zhōu) 最(zuì) 、陈(chãn) 轸(zhþn) 、召(zhào) 滑(huá) 、楼(lïu) 缓(huǎn) 、翟(zhái) 景(jǐng) 、苏(sū) 厉(lì) 、乐(lâ) 毅(yì) 之(zhÿ) 徒(tú) 通(tōng) 其(qí) 意(yì) ;吴(wú) 起(qǐ) 、孙(sūn) 膑(bìn) 、带(dài) 佗(tuï) 、倪(ní) 良(liáng) 、王(wáng) 廖(liào) 、田(ti án) 忌(jì) 、廉(lián) 颇(pō) 、赵(zhào) 奢(shý) 之(zhÿ) 伦(lún) 制(zhì) 其(qí) 兵(bÿng) 。尝(cháng) 以(yǐ) 十(shí) 倍(bâi) 之(zhÿ) 地(dì) ,百(bǎi) 万(wàn) 之 (zhÿ) 师(shÿ) ,叩(kîu) 关(guün) 而(ãr) 攻(gōng) 秦(qín) 。秦(qín) 人(rãn) 开(küi) 关(guün) 延(yán) 敌(dí) ,九(jiǔ) 国(guï) 之(zhÿ) 师(shÿ) ,逡(qūn) 巡(xú n) 而(ãr) 不(bù) 敢(gǎn) 进(jìn) 。秦(qín) 无(wú) 亡(wáng) 矢(shǐ) 遗(yí) 镞(zú) 之(zhÿ) 费(fâi) ,而(ãr) 天(tiün) 下(xià) 诸(zhū) 侯(hïu) 已(yǐ) 困(kùn) 矣(y ǐ) 。于(yú) 是(shì) 从(cïng) 散(sàn) 约(yuý) 败(bài) ,争(zhýng) 割(gý) 地(dì) 而(ãr) 赂(lù) 秦(qín) 。秦(qín) 有(yǒu) 余(yú) 力(lì) 而(ãr) 制(zhì) 其(qí) 弊 (bì) ,追(zhuÿ) 亡(wáng) 逐(zhú) 北(bþi) ,伏(fú) 尸(shÿ) 百(bǎi) 万(wàn) ,流(liú) 血(xiþ) 漂(piüo) 橹(lǔ) ;因(yÿn) 利(lì) 乘(chãng) 便(biàn) ,宰(zǎi) 割(gý) 天(tiün) 下(xià) , 分(fýn) 裂(liâ) 山(shün) 河(hã) 。 强(qiáng) 国(guï) 请(qǐng) 服(fú) , 弱(ruî) 国(guï) 入(rù) 朝(cháo) 。 延(yán) 及(jí) 孝(xiào) 文(wãn) 王 (wáng) 、庄(zhuüng) 襄(xiüng) 王(wáng) ,享(xiǎng) 国(guï) 之(zhÿ) 日(rì) 浅(qiǎn) ,国(guï) 家(jiü) 无(wú) 事(shì) 。及(jí) 至(zhì) 始(shǐ) 皇(huáng) ,奋 (fân) 六(liù) 世(shì) 之(zhÿ) 余(yú) 烈(liâ) , 振(zhân) 长(cháng) 策(câ) 而(ãr) 御(yù) 宇(yǔ) 内(nâi) , 吞(tūn) 二(âr) 周(zhōu) 而(ãr) 亡(wáng) 诸(zhū) 侯(hïu) , 履(lǚ) 至(zhì) 尊(zūn) 而(ãr) 制(zhì) 六(liù) 合(hã) ,执(zhí) 敲(qiüo) 扑(pū) 而(ãr) 鞭(biün) 笞(chÿ) 天(tiün) 下(xià) ,威(wýi) 振(zhân) 四(sì) 海(hǎi) 。南(n án) 取(qǔ) 百(bǎi) 越(yuâ) 之(zhÿ) 地(dì) ,以(yǐ) 为(wãi) 桂(guì) 林(lín) 、象(xiàng) 郡(jùn) ,百(bǎi) 越(yuâ) 之(zhÿ) 君(jūn) ,俛(fǔ) 首(shǒu) 系(xì) 颈(j ǐng) ,委(wþi) 命 (mìng) 下(xià) 吏(lì) 。乃(nǎi) 使(shǐ) 蒙(mãng) 恬(tián) 北(bþi) 筑(zhù) 长(cháng) 城(chãng) 而(ãr) 守(shǒu) 藩(fün) 篱(lí) ,却(quâ) 匈(xi ōng) 奴(nú) 七(qÿ) 百(bǎi) 余(yú) 里(lǐ) ;胡(hú) 人(rãn) 不(bù) 敢(gǎn) 南(nán) 下(xià) 而(ãr) 牧(mù) 马(mǎ) ,士(shì) 不(bù) 敢(gǎn) 弯(wün) 弓(gōng) 而(ã r) 报(bào) 怨(yuàn) 。 于(yú) 是(shì) 废(fâi) 先(xiün) 王(wáng) 之(zhÿ) 道(dào) , 焚(fãn) 百(bǎi) 家(jiü) 之(zhÿ) 言(yán) , 以(yǐ) 愚(yú) 黔(qián) 首(shǒu) ; 隳(huÿ) 名(míng) 城(chãng) ,杀(shü) 豪(háo) 杰(jiã) ;收(shōu) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 兵(bÿng) ,聚(jù) 之(zhÿ) 咸(xián) 阳(yáng) ,销(xiüo) 锋(fýng) 镝(d í) ,铸(zhù) 以(yǐ) 为(wãi) 金(jÿn) 人(rãn) 十(shí) 二(âr) ,以(yǐ) 弱(ruî) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 民(mín) 。然(rán) 后(hîu) 践(jiàn) 华(huá) 为(wãi) 城(chã ng) , 因(yÿn) 河(hã) 为(wãi) 池(chí) ,据(jù) 亿(yì) 丈(zhàng) 之(zhÿ) 城(chãng) ,临(lín) 不(bù) 测(câ) 之(zhÿ) 渊(yuün) 以(yǐ) 为(wãi) 固(gù) 。良(liáng) 将 (jiàng) 劲(jìn) 弩(nǔ) 守(shǒu) 要(yào) 害(hài) 之(zhÿ) 处(chù) , 信(xìn) 臣(chãn) 精(jÿng) 卒(zú) 陈(chãn) 利(lì) 兵(bÿng) 而(ãr) 谁(shuí) 何(hã) 。 天(tiün) 下 (xià) 已(yǐ) 定(dìng) ,始(shǐ) 皇(huáng) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,自(zì) 以(yǐ) 为(wãi) 关(guün) 中(zhōng) 之(zhÿ) 固(gù) ,金(jÿn) 城(chãng) 千(qiün) 里(lǐ) ,子 (zǐ) 孙(sūn) 帝(dì) 王(wáng) 万(wàn) 世(shì) 之(zhÿ) 业(yâ) 也(yþ) 。 秦(qín) 王(wáng) 既(jì) 没(mãi) ,余(yú) 威(wýi) 震(zhân) 于(yú) 殊(shū) 俗(sú) 。 陈(chãn) 涉(shâ) ,瓮(wâng) 牖(yǒu) 绳(shãng) 枢(shū) 之(zhÿ) 子(zǐ) ,甿(mãng) 隶(lì) 之(zhÿ) 人(rãn) ,而(ãr) 迁(qiün) 徒(tú) 也(yþ) ,才(cái) 能(nãng) 不 (bù) 及(jí) 中(zhōng) 人(rãn) , 非(fýi) 有(yǒu) 仲(zhîng) 尼(ní) , 墨(mî) 翟(zhái) 贤(xián) , 陶(táo) 朱(zhū) 、 猗(yÿ) 顿(dùn) 之(zhÿ) 富(fù) ; 蹑(niâ) 足(zú) 行 (háng) 伍(wǔ) 之(zhÿ) 间(jiün) , 而(ãr) 倔(juâ) 起(qǐ) 阡(qiün) 陌(mî) 之(zhÿ) 中(zhōng) , 率(lǜ) 疲(pí) 弊(bì) 之(zhÿ) 卒(zú) , 将(jiüng) 数(shù) 百(bǎi) 之(zh ÿ) 众(zhîng) ,转(zhuǎn) 而(ãr) 攻(gōng) 秦(qín) ;斩(zhǎn) 木(mù) 为(wãi) 兵(bÿng) ,揭(jiý) 竿(gün) 为(wãi) 旗(qí) ,天(tiün) 下(xià) 云(yún) 集(jí) 响(xiǎ ng) 应(yìng) , 赢(yíng) 粮(liáng) 而(ãr) 景(yǐng) 从(cïng) 。 山(shün) 东(dōng) 豪(háo) 俊(jùn) 遂(suì) 并(bìng) 起(qǐ) 而(ãr) 亡(wáng) 秦(qín) 族(zú) 矣(yǐ) 。 且(qiþ) 夫(fú) 天(tiün) 下(xià) 非(fýi) 小(xiǎo) 弱(ruî) 也(yþ) ,雍(yōng) 州(zhōu) 之(zhÿ) 地(dì) ,殽(yáo) 函(hán) 之(zhÿ) 固(gù) ,自(zì) 若(ruî) 也(yþ) 。 陈(chãn) 涉 (shâ) 之(zhÿ) 位(wâi) ,非(fýi) 尊(zūn) 于(yú) 齐(qí) 、楚(chǔ) 、燕(yàn) 、赵(zhào) 、韩(hán) 、魏(wâi) 、宋(sîng) 、卫(wâi) 、中(zhōng) 山(shü n) 之(zhÿ) 君(jūn) 也(yþ) ;鉏(chú) 耰(yōu) 棘(jí) 矜(qín) ,非(fýi) 銛(xiün) 于(yú) 钩(gōu) 戟(jǐ) 长(cháng) 铩(shü) 也(yþ) ;谪(zhã) 戍(shù) 之(zhÿ) 众(zhî ng) , 非(fýi) 抗(kàng) 于(yú) 九(jiǔ) 国(guï) 之(zhÿ) 师(shÿ) 也(yþ) ; 深(shýn) 谋(mïu) 远(yuǎn) 虑(lǜ) , 行(xíng) 军(jūn) 用(yîng) 兵(bÿng) 之(zhÿ) 道(dào) , 非(fýi) 及(jí) 向(xiàng) 时(shí) 之(zhÿ) 士(shì) 也(yþ) 。 然(rán) 而(ãr) 成(chãng) 败(bài) 异(yì) 变(biàn) , 功(gōng) 业(yâ) 相(xiüng) 反(fǎn) 也(yþ) 。 试(shì) 使 (shǐ) 山(shün) 东(dōng) 之(zhÿ) 国(guï) 与(yǔ) 陈(chãn) 涉(shâ) 度(duï) 长(cháng) 絜(jiã) 大(dà) ,比(bǐ) 权(quán) 量(liàng) 力(lì) ,则(zã) 不(bù) 可(kþ) 同 (tïng) 年(nián) 而(ãr) 语(yǔ) 矣(yǐ) 。然(rán) 秦(qín) 以(yǐ) 区(qū) 区(qū) 之(zhÿ) 地(dì) ,致(zhì) 万(wàn) 乘(shâng) 之(zhÿ) 势(shì) ,序(xù) 八(bü) 州(zhō u) 而(ãr) 朝(cháo) 同(tïng) 列(liâ) , 百(bǎi) 有(yǒu) 余(yú) 年(nián) 矣(yǐ) ; 然(rán) 后(hîu) 以(yǐ) 六(liù) 合(hã) 之(zhÿ) 家(jiü) , 殽(yáo) 函(hán) 为(wãi) 官 (guün) ; 一(yÿ) 夫(fū) 作(zuî) 难(nán) 而(ãr) 七(qÿ) 庙(miào) 隳(huÿ) , 身(shýn) 死(sǐ) 人(rãn) 手(shǒu) , 为(wãi) 天(tiün) 下(xià) 笑(xiào) 者(zhþ) , 何(hã) 也 (yþ) ,仁(rãn) 义(yì) 不(bù) 施(shÿ) 而(ãr) 攻(gōng) 守(shǒu) 之(zhÿ) 势(shì) 异(yì) 也(yþ) 。译(yì) 文(wãn) : 秦(qín) 孝(xiào) 公(gōng) 占(zhàn) 据(jù) 殽(yáo) 山(shün) ,函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) 那(nà) 样(yàng) 险(xiǎn) 固(gù) 的(de) 地(dì) 方(füng) (关(guün) 隘(ài) ) ,拥(yōng) 有(yǒu) 雍(yōng) 州(zhōu) 一 (yí) 带(dài) 那(nà) 样(yàng) 辽(liáo) 阔(kuî) 的(de) 地(dì) 方(füng) , (秦(qín) 国(guï) 的(de) )国(guï) 君(jūn) 臣(chãn) 子(zǐ) 牢(láo) 固(gù) 据(jù) 守(shǒu) 来(lái) (窥(kuÿ) 探(tàn) ) 周(zhōu) 王(wáng) 朝(cháo) , (象(xiàng) 卷(juàn) 席(xí) 日(rì) 子(zi) 那(nà) 样(yàng) 卷(juàn) 起(qǐ) , 象(xiàng) 用(yîng) 布(bù) 包 (büo) 一(yí) 样(yàng) ) 有(yǒu) 并(bìng) 吞(tūn) 天(tiün) 下(xià) , 占(zhàn) 领(lǐng) 海(hǎi) 内(nâi) , 控(kîng) 制(zhì) 全(quán) 国(guï) 的(de) 意(yì) 图(tú) , 吞(tūn) 并(bìng) 八(bü) 方(füng) 的(de) 野(yþ) 心(xÿn) 。在(zài) 这(zhâ) 时(shí) ,商(shüng) 鞅(yüng) 辅(fǔ) 佐(zuǒ) 秦(qín) 孝(xiào) 公(gōng) ,在(zài) 国(gu ï) 内(nâi) 建(jiàn) 立(lì) 法(fǎ) 律(lǜ) 制(zhì) 度(dù) ,致(zhì) 力(lì) 于(yú) 耕(gýng) 种(zhîng) 纺(fǎng) 织(zhÿ) ,修(xiū) 造(zào) 防(fáng) 守(shǒ u) 进(jìn) 攻(gōng) 的(de) 武(wǔ) 器(qì) ,对(duì) 外(wài) 实(shí) 行(xíng) 连(lián) 横(hãng) ,来(lái) 使(shǐ) 诸(zhū) 侯(hïu) 各(gâ) 国(guï) 相(xiüng) 斗(dîu) 。于(y ú) 是(shì) 秦(qín) 国(guï) 人(rãn) 毫(háo) 不(bù) 费(fâi) 力(lì) 地(dì) 取(qǔ) 得(dã) 了(le) 黄(huáng) 河(hã) 以(yǐ) 西(xÿ) 的(de) 大(dà) 片(piàn) 土(tǔ) 地(d ì) 。 秦(qín) 孝(xiào) 公(gōng) 死(sǐ) 了(le) 以(yǐ) 后(hîu) , 惠(huì) 文(wãn) 王(wáng) 、 武(wǔ) 王(wáng) 、 昭(zhüo) 襄(xiüng) 王(wáng) 继(jì) 承(chãng) 先(xiün) 辈(bâi) 的(de) 旧(jiù) 业(yâ) ,沿(yán) 袭(xí) 前(qián) 人(rãn) 留(liú) 下(xià) 的(de) 策(câ) 略(lûâ) ,向(xiàng) 南(nán) 占(zhàn) 领(lǐng) 了(le) 汉(hà n) 中(zhōng) ,向(xiàng) 西(xÿ) 攻(gōng) 取(qǔ) 了(le) 巴(bü) 蜀(shǔ) 一(yí) 带(dài) ,向(xiàng) 东(dōng) 割(gý) 取(qǔ) 了(le) 肥(fãi) 沃(wî) 的(de) 土(tǔ) 地 (dì) ,向(xiàng) 北(bþi) 收(shōu) 取(qǔ) 了(le) 险(xiǎn) 要(yào) 的(de) 城(chãng) 池(chí) 和(hã) 地(dì) 区(qū) 。各(gâ) 诸(zhū) 侯(hïu) 国(guï) 惊(jÿng) 恐(kǒ ng) 害(hài) 怕(pà) ,集(jí) 会(huì) 结(jiã) 盟(mãng) 来(lái) 想(xiǎng) 方(füng) 法(fǎ) 削(xuý) 弱(ruî) 秦(qín) 国(guï) ,不(bù) 惜(xÿ) 珍(zhýn) 贵(guì) 的(de) 器(qì) 物(wù) 、 贵(guì) 重(zhîng) 的(de) 宝(bǎo) 贝(bâi) 、 肥(fãi) 沃(wî) 富(fù) 饶(ráo) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) , 来(lái) 招(zhüo) 纳(nà) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 志 (zhì) 士(shì) 能(nãng) 人(rãn) , 采(cǎi) 用(yîng) 合(hã) 纵(zîng) 的(de) 策(câ) 略(lûâ) 缔(dì) 结(jiã) 盟(mãng) 约(yuý) , 互(hù) 相(xiüng) 援(yuán) 助(zhù) 结 (jiã) 为(wãi) 一(yí) 个(gâ) 整(zhþng) 体(tǐ) 。 在(zài) 这(zhâ) 个(gâ) 时(shí) 期(qÿ) , 齐(qí) 国(guï) 有(yǒu) 孟(mâng) 尝(cháng) 君(jūn) , 赵(zhào) 国(guï) 有 (yǒu) 平(píng) 原(yuán) 君(jūn) ,楚(chǔ) 国(guï) 有(yǒu) 春(chūn) 申(shýn) 君(jūn) ,魏(wâi) 国(guï) 有(yǒu) 信(xìn) 陵(líng) 君(jūn) ,这(zhâ) 四(sì) 位(w âi) 君(jūn) 子(zǐ) ,都(dōu) 既(jì) 聪(cōng) 明(míng) 智(zhì) 慧(huì) 又(yîu) 忠(zhōng) 诚(chãng) 守(shǒu) 信(xìn) ,既(jì) 宽(kuün) 厚(hîu) 道(dào) 又(yîu) 友(yǒu) 爱(ài) 待(dài) 人(rãn) ,既(jì) 能(nãng) 尊(zūn) 敬(jìng) 能(nãng) 人(rãn) ,又(yîu) 能(nãng) 器(qì) 重(zhîng) 谋(mïu) 士(shì) ,共(gîng) 同(tïng) 约 (yuý) 为(wãi) 合(hã) 纵(zîng) ,离(lí) 散(sàn) 了(le) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 连(lián) 横(hãng) ,聚(jù) 集(jí) 了(le) 韩(hán) 、魏(wâi) 、燕(yàn) 、楚(chǔ) 、 齐(qí) 、赵(zhào) 、宋(sîng) 、卫(wâi) 、中(zhōng) 山(shün) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 。于(yú) 是(shì) 六(liù) 国(guï) 的(de) 谋(mïu) 士(shì) ,有(yǒu) 宁(níng) 越 (yuâ) 、徐(xú) 尚(shàng) 、苏(sū) 秦(qín) 、杜(dù) 赫(hâ) 这(zhâ) 一(yÿ) 班(bün) 人(rãn) 替(tì) 他(tü) 们(men) 谋(mïu) 划(huà) ;有(yǒu) 齐(zÿ) 明(míng) 、 周(zhōu) 最(zuì) 、陈(chãn) 轸(zhþn) 、召(zhào) 滑(huá) 、楼(lïu) 缓(huǎn) 、翟(zhái) 景(jǐng) 、苏(sū) 厉(lì) 、乐(lâ) 毅(yì) 这(zhâ) 一(yÿ) 类(lâi) 人(rãn) 沟 (gōu) 通(tōng) 他(tü) 们(men) 的(de) 意(yì) 见(jiàn) ;有(yǒu) 吴 (wú) 起(qǐ) 、孙(sūn) 膑(bìn) 、带(dài) 佗(tuï) 、倪(ní) 良(liáng) 、王(wáng) 廖(liào) 、田(ti án) 忌(jì) 、廉(lián) 颇(pō) 、赵(zhào) 奢(shý) 这(zhâ) 一(yÿ) 些(xiý) 人(rãn) 统(tǒng) 率(shuài) 他(tü) 们(men) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 。他(tü) 们(men) 曾(cã ng) 经(jÿng) 凭(píng) 着(zhe) 十(shí) 倍(bâi) 大(dà) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) , 上(shàng) 百(bǎi) 万(wàn) 的(de) 军(jūn) 队(duì) , 直(zhí) 逼(bÿ) 函(hán) 谷(gǔ) 关 (guün) 去(qù) 进(jìn) 攻(gōng) 秦(qín) 国(guï) 。 秦(qín) 国(guï) 人(rãn) 敞(chǎng) 开(küi) 关(guün) 口(kǒu) 迎(yíng) 敌(dí) , 九(jiǔ) 国(guï) 的(de) 军(jūn) 队 (duì) ,徘(pái) 徊(huái) 着(zhe) 不(bù) 敢(gǎn) 前(qián) 进(jìn) 。秦(qín) 国(guï) 没(mãi) 有(yǒu) 耕(gýng) 费(fâi) 一(yÿ) 支(zhÿ) 箭(jiàn) ,一(yí) 个(gâ) 箭 (jiàn) 头(tïu) ,可(kþ) 是(shì) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 各(gâ) 诸(zhū) 侯(hïu) 国(guï) 已(yǐ) 经(jÿng) 十(shí) 分(fýn) 困(kùn) 窘(jiǒng) 了(le) 。于(yú) 是(shì) 合(hã) 纵(zîng) 解(jiþ) 散(sàn) 盟(mãng) 约(yuý) 破(pî) 坏(huài) ,各(gâ) 国(guï) 争(zhýng) 着(zhe) 割(gý) 让(ràng) 土(tǔ) 地(dì) 去(qù) 贿(huì) 赔(pãi) 秦(q ín) 国(guï) 。秦(qín) 国(guï) 有(yǒu) 充(chōng) 足(zú) 的(de) 力(lì) 量(liàng) 利(lì) 用(yîng) 他(tü) 们(men) 的(de) 弱(ruî) 点(diǎn) ,追(zhuÿ) 逐(zhú) 败(bà i) 逃(táo) 的(de) 军(jūn) 队(duì) ,使(shǐ) 无(wú) 数(shù) 尸(shÿ) 体(tǐ) 横(hãng) 卧(wî) ,流(liú) 淌(tǎng) 的(de) 血(xuâ) 可(kþ) 以(yǐ) 使(shǐ) 盾(dùn) 牌(p ái) 漂(piüo) 浮(fú) 起(qǐ) 来(lái) ;趁(chân) 着(zhe) 有(yǒu) 利(lì) 的(de) 形(xíng) 势(shì) 和(hã) 方(füng) 便(biàn) 的(de) 条(tiáo) 件(jiàn) ,侵(qÿn) 略(lûâ) 诸(zhū) 侯(hïu) 各(gâ) 国(guï) ,分(fýn) 割(gý) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) 。因(yÿn) 而(ãr) 强(qiáng) 国(guï) 请(qǐng) 求(qiú) 归(guÿ) 服(fú) ,弱(ru î) 国(guï) 前(qián) 来(lái) 朝(cháo) 拜(bài) 。 传(chuán) 到(dào) 孝(xiào) 文(wãn) 王(wáng) 、 庄(zhuüng) 襄(xiüng) 王(wáng) , 他(tü) 们(men) 在(zài) 位(w âi) 的(de) 时(shí) 间(jiün) 很(hþn) 短(duǎn) ,国(guï) 家(jiü) 没(mãi) 有(yǒu) 大(dà) 事(shì) 。到(dào) 了(le) 秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) ,发(fü) 扬(yáng) 六(li ù) 代(dài) 祖(zǔ) 先(xiün) 遗(yí) 留(liú) 下(xià) 来(lái) 的(de) 功(gōng) 业(yâ) , 像(xiàng) 挥(huÿ) 动(dîng) 长(cháng) 鞭(biün) 赶(gǎn) 马(mǎ) 那(nà) 样(yàng) 来(lái) 驾(jià) 御(yù) 天(tiün) 下(xià) ,吞(tūn) 并(bìng) 了(le) 西(xÿ) 周(zhōu) 、东(dōng) 周(zhōu) ,灭(miâ) 掉(diào) 了(le) 诸(zhū) 侯(hïu) 国(guï) ,登(dý ng) 上(shàng) 了(le) 尊(zūn) 贵(guì) 的(de) 皇(huáng) 位(wâi) 而(ãr) 统(tǒng) 治(zhì) 全(quán) 中(zhōng) 国(guï) , 用(yîng) 残(cán) 酷(kù) 的(de) 刑(xíng) 罚 (fá) 来(lái) 奴(nú) 役(yì) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) , 威(wýi) 势(shì) 震(zhân) 慑(shâ) 四(sì) 海(hǎi) 。 向(xiàng) 南(nán) 方(füng) 夺(duï) 取(qǔ) 了(le) 越(yuâ) 族(zú) 各(gâ) 部(bù) 落(luî) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) , 把(bǎ) 它(tü) 改(gǎi) 设(shâ) 为(wãi) 桂(guì) 林(lín) 郡(jùn) 和(hã) 象(xiàng) 郡(jùn) ; 越(yu â) 族(zú) 各(gâ) 部(bù) 落(luî) 的(de) 头(tïu) 领(lǐng) , 俯(fǔ) 首(shǒu) 投(tïu) 降(xiáng) , 听(tÿng) 众(zhîng) 秦(qín) 国(guï) 小(xiǎo) 官(guün) 吏(lì) 的(de) 摆(bǎi) 布(bù) 。 秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 就(jiù) 派(pài) 大(dà) 将(jiàng) 军(jūn) 蒙(mãng) 恬(tián) 在(zài) 北(bþi) 方(füng) 筑(zhù) 起(qǐ) 长(cháng) 城(chãng) 守(shǒu) 卫(wâi) 边(biün) 防(fáng) ,击(jÿ) 退(tuì) 匈(xiōng) 奴(nú) 七(qÿ) 百(bǎi) 多(duō) 里(lǐ) 。胡(hú) 人(rãn) 不(bù) 敢(gǎn) 到(dào) 南(nán) 方(füng) 来 (lái) 牧(mù) 马(mǎ) ,已(yǐ) 亡(wáng) 六(liù) 国(guï) 的(de) 遗(yí) 民(mín) 不(bù) 敢(gǎn) 拿(ná) 起(qǐ) 武(wǔ) 器(qì) 仇(chïu) 雪(xuþ) 恨(hân) 。 于(y ú) 是(shì) 秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 废(fâi) 除(chú) 古(gǔ) 代(dài) 帝(dì) 王(wáng) 的(de) 治(zhì) 国(guï) 方(füng) 法(fǎ) ,焚(fãn) 烧(shüo) 各(gâ) 学(xuã) 派(pài) 的(de) 著(zhù) 作(zuî) ,企(qǐ) 图(tú) 使(shǐ) 百(bǎi) 姓(xìng) 愚(yú) 蠢(chǔn) 糊(hú) 涂(tú) ;毁(huǐ) 坏(huài) 著(zhù) 名(míng) 的(de) 城(chãng) 堡 (bǎo) , 杀(shü) 害(hài) 杰(jiã) 出(chū) 的(de) 人(rãn) 物(wù) ; 收(shōu) 缴(jiǎo) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 兵(bÿng) 器(qì) , 集(jí) 中(zhōng) 到(dào) 都(dū) 城(ch ãng) 咸(xián) 阳(yáng) , 销(xiüo) 熔(rïng) 这(zhâi) 些(xiý) 刀(düo) 箭(jiàn) , 用(yîng) 它(tü) 铸(zhù) 造(zào) 成(chãng) 十(shí) 二(âr) 个(gâ) 铜(tïng) 人(rãn) , 来(lái) 削(xuý) 弱(ruî) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 。然(rán) 后(hîu) 凭(píng) 借(jiâ) 华(huà) 山(shün) 作(zuî) 为(wãi) 城(chãng) 墙(qiá ng) , 就(jiù) 着(zhe) 黄(huáng) 河(hã) 作(zuî) 为(wãi) 护(hù) 城(chãng) 河(hã) , 依(yÿ) 靠(kào) 亿(yì) 大(dà) 高(güo) 的(de) 华(huà) 山(shün) , 对(duì) 着(zhe) 深(shýn) 不 (bù) 可(kþ) 测(câ) 的(de) 黄(huáng) 河(hã) ,把(bǎ) 这(zhâ) 作(zuî) 为(wãi) 坚(jiün) 固(gù) 的(de) 屏(píng) 障(zhàng) 。优(yōu) 秀(xiù) 的(de) 将 (jiàng) 领(lǐng) , 强(qiáng) 劲(jìng) 有(yǒu) 力(lì) 的(de) 弓(gōng) 弩(nǔ) , 把(bǎ) 它(tü) 险(xiǎn) 要(yào) 的(de) 地(dì) 方(füng) ; 忠(zhōng) 实(shí) 的(de) 臣 (chãn) 子(zǐ) ,精(jÿng) 壮(zhuàng) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) ,投(tïu) 置(zhì) 了(le) 锐(ruì) 利(lì) 的(de) 兵(bÿng) 器(qì) ,而(ãr) 谁(shuí) 敢(gǎn) 把(bǎ) 他 (tü) 怎(zþn) 么(me) 样(yàng) 。天(tiün) 下(xià) 已(yǐ) 经(jÿng) 平(píng) 定(dìng) ,秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 的(de) 心(xÿn) 中(zhōng) 以(yǐ) 为(wãi) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) 中(zhōng) 这(zhâ) 样(yàng) 坚(jiün) 固(gù) ,象(xiàng) 是(shì) 千(qiün) 里(lǐ) 的(de) 铜(tïng) 墙(qiáng) 铁(tiþ) 壁(bì) ,真(zhýn) 是(shì) 子(z ǐ) 子(zǐ) 孙(sūn) 孙(sūn) 称(chýng) 帝(dì) 称(chýng) 王(wáng) 的(de) 万(wàn) 世(shì) 不(bù) 朽(xiǔ) 的(de) 基(jÿ) 业(yâ) 。 秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 死 (sǐ) 后(hîu) ,遗(yí) 留(liú) 下(xià) 来(lái) 的(de) 威(wýi) 望(wàng) 还(hái) 震(zhân) 慑(shâ) 着(zhuï) 边(biün) 远(yuǎn) 的(de) 地(dì) 方(füng) 。然(rán) 而(ã r) 阵(zhân) 涉(shâ) 是(shì) 一(yí) 个(gâ) 用(yîng) 破(pî) 瓮(wâng) 做(zuî) 窗(chuüng) 户(hù) ,用(yîng) 绳(shãng) 子(zi) 系(xì) 门(mãn) 轴(zhïu) 的(de) 穷 (qiïng) 苦(kǔ) 人(rãn) 家(jiü) 的(de) 子(zǐ) 弟(dì) ,是(shì) 一(yí) 个(gâ) 耕(gýng) 田(tián) 作(zuî) 奴(nú) 隶(lì) 的(de) 人(rãn) ,而(ãr) 且(qiþ) 是(shì) 一(y í) 个(gâ) 被(bâi) 征(zhýng) 调(diào) 往(wǎng) 渔(yú) 阳(yáng) 守(shǒu) 边(biün) 的(de) 人(rãn) ;他(tü) 的(de) 才(cái) 能(nãng) 比(bǐ) 不(bù) 上(shàng) 平(pí ng) 常(cháng) 失(shÿ) ,没(mãi) 有(yǒu) 孔(kǒng) 子(zǐ) 、墨(mî) 子(zǐ) 那(nà) 样(yàng) 的(de) 才(cái) 能(nãng) 德(dã) 行(xíng) 和(hã) 陶(táo) 朱(zhū) 、猗 (yÿ) 顿(dùn) 那(nà) 样(yàng) 的(de) 财(cái) 富(fù) ; 他(tü) 出(chū) 身(shýn) 于(yú) 军(jūn) 队(duì) 之(zhÿ) 中(zhōng) , 却(quâ) 在(zài) 田(tián) 野(yþ) 里(lǐ) 突 (tū) 然(rán) 起(qǐ) 义(yì) , 率(shuài) 领(lǐng) 疲(pí) 惫(bâi) 困(kùn) 乏(fá) 的(dí) 士(shì) 卒(zú) , 带(dài) 领(lǐng) 几(jǐ) 百(bǎi) 人(rãn) , 因(yÿn) 过(guî) 头 (tïu) 来(lái) ,攻(gōng) 打(dǎ) 秦(qín) 朝(cháo) ;他(tü) 们(men) 砍(kǎn) 下(xià) 树(shù) 木(mù) 做(zuî) 武(wǔ) 器(qì) ,高(güo) 举(jǔ) 竹(zhú) 竿(gün) 当(d üng) 旗(qí) 帜(zhì) , 天(tiün) 下(xià) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) 象(xiàng) 云(yún) 那(nà) 样(yàng) 集(jí) 合(hã) 拢(lǒng) 来(lái) , 象(xiàng) 回(huí) 声(shýng) 那 (nà) 样(yàng) 应(yÿng) 声(shýng) 而(ãr) 起(qǐ) , 担(dün) 着(zhe) 粮(liáng) 食(shí) , 如(rú) 影(yǐng) 随(suí) 形(xíng) 体(tǐ) 那(nà) 样(yàng) 紧(jǐn) 紧(jǐn) 跟 (gýn) 着(zhe) 。殽(yáo) 山(shün) 以(yǐ) 东(dōng) 的(de) 英(yÿng) 雄(xiïng) 豪(háo) 杰(jiã) ,于(yú) 是(shì) 一(yì) 起(qǐ) 行(xíng) 动(dîng) 起(qǐ) 来(lái) 就 (jiù) 把(bǎ) 秦(qín) 朝(cháo) 的(de) 统(tǒng) 治(zhì) 推(tuÿ) 翻(fün) 了(le) 。 要(yào) 说(shuō) 这(zhâ) 时(shí) 秦(qín) 朝(cháo) 的(de) 统(tǒng) 治(zhì) 力 (lì) 量(liàng) ,并(bìng) 没(mãi) 有(yǒu) 缩(suō) 小(xiǎo) 减(jiǎn) 弱(ruî) 啊(ü) 。雍(yōng) 州(zhōu) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) ,殽(yáo) 山(shün) 函(hán) 谷(gǔ) 关 (guün) 的(de) 坚(jiün) 固(gù) 险(xiǎn) 要(yào) ,仍(rãng) 然(rán) 象(xiàng) 从(cïng) 前(qián) 那(nà) 样(yàng) 啊(ü) 。陈(chãn) 涉(shâ) 的(de) 地(dì) 位(wâi) , 不(bù) 比(bǐ) 齐(qí) 、楚(chǔ) 、燕(yàn) 、赵(zhào) 、韩(hán) 、魏(wâi) 、宋(sîng) 、卫(wâi) 、中(zhōng) 山(shün) 九(jiǔ) 国(guï) 的(de) 君(jūn) 王(wáng) 尊 (zūn) 贵(guì) ;农(nïng) 具(jù) 木(mù) 棍(gùn) 一(yÿ) 类(lâi) 的(de) 东(dōng) 西(xÿ) ,不(bù) 比(bǐ) 钩(gōu) 戟(jǐ) 长(cháng) 矛(máo) 锋(fýng) 利(lì) ;被(b âi) 征(zhýng) 发(fü) 守(shǒu) 卫(wâi) 边(biün) 塞(sài) 的(de) 戍(shù) 卒(zú) ,不(bù) 比(bǐ) 九(jiǔ) 国(guï) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 强(qiáng) ,深(shýn) 远(yuǎ n) 的(de) 谋(mïu) 划(huà) , 行(xíng) 军(jūn) 作(zuî) 战(zhàn) 的(de) 策(câ) 略(lûâ) , 也(yþ) 不(bù) 如(rú) 从(cïng) 前(qián) 的(de) 那(nâi) 些(xiý) 谋(mïu) 士 (shì) 。但(dàn) 是(shì) 成(chãng) 功(gōng) 和(hã) 失(shÿ) 败(bài) 却(quâ) 有(yǒu) 不(bù) 同(tïng) ,功(gōng) 绩(jì) 事(shì) 业(yâ) 也(yþ) 恰(qià) 恰(qià) 相(xi üng) 反(fǎn) 。试(shì) 拿(ná) 殽(yáo) 山(shün) 以(yǐ) 东(dōng) 的 (de) 各(gâ) 国(guï) 与(yǔ) 陈(chãn) 涉(shâ) 比(bǐ) 比(bǐ) 长(cháng) 短(duǎn) 和(hã) 大(dà) 小(xiǎo) ,比(bǐ) 较(jiào) 一(yÿ) 下(xià) 权(quán) 势(shì) 和(hã) 力(lì) 量(liàng) ,那(nà) 更(gâng) 不(bù) 能(nãng) 相(xiüng) 提(tí) 并(bìng) 论(lùn) 了(le) 。 但(dàn) 是(shì) 秦(qín) 国(guï) 靠(kào) 不(bù) 大(dà) 的(de) 地(dì) 方(füng) , 得(dã) 到(dào) 帝(dì) 王(wáng) 的(de) 权(quán) 势(shì) , 统(tǒng) 辖(xiá) 八(b ü) 州(zhōu) ,而(ãr) 使(shǐ) 同(tïng) 等(dþng) 的(de) 六(liù) 国(guï) 来(lái) 朝(cháo) 拜(bài) ,已(yǐ) 经(jÿng) 有(yǒu) 了(liǎo) 一(yÿ) 百(bǎi) 多(duō) 年(nián) 了(le) ;然(rán) 后(hîu) 把(bǎ) 天(tiün) 下(xià) 作(zuî) 为(wãi) 家(jiü) ,把(bǎ) 殽(yáo) 山(shün) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) 作(zuî) 为(wãi) 内(nâi) 宫(gōng) ; 然(rán) 而(ãr) 一(yí) 个(gâ) 人(rãn) 发(fü) 动 (dîng) 起(qǐ) 义(yì) ,帝(dì) 王(wáng) 基(jÿ) 业(yâ) 就(jiù) 毁(huǐ) 灭(miâ) 了(le) ,皇(huáng) 帝(dì) 死(sǐ) 在 (zài) 别(biã) 人(rãn) 手(shǒu) 里(lǐ) ,被(bâi) 天(tiün) 下(xià) 人(rãn) 讥(jÿ) 笑(xiào) ,这(zhâ) 是(shì) 为(wâi) 什(shãn) 么(me) 呢(ne) ,是(shì) 由(yïu) 于(y ú) 没(mãi) 有(yǒu) 实(shí) 施(shÿ) 仁(rãn) 义(yì) , 攻(gōng) 取(qǔ) 天(tiün) 下(xià) 守(shǒu) 住(zhù) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 形(xíng) 势(shì) 就(jiù) 不(bù) 同 (tïng) 啊(ü) 。鸿(hïng) 门(mãn) 宴(yàn) 司(sÿ) 马(mǎ) 迁(qiün) 原(yuán) 文(wãn) : 沛(pâi) 公(gōng) 军(jūn) 霸(bà) 上(shàng) ,未(wâi) 得(de) 与(yǔ) 项 (xiàng) 羽(yǔ) 相(xiüng) 见(jiàn) 。沛(pâi) 公(gōng) 左(zuǒ) 司(sÿ) 马(mǎ) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shüng) 使(shǐ) 人(rãn) 言(yán) 于(yú) 项(xiàng) 羽(yǔ) 曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 欲(yù) 王(wáng) 关(guün) 中(zhōng) ,使(shǐ) 子(zǐ) 婴(yÿng) 为(wãi) 相(xiàng) ,珍(zhýn) 宝(bǎo) 尽(jìn) 有(yǒu) 之(zhÿ) 。 ”项(xiàng) 羽 (yǔ) 大(dà) 怒(nù) 曰(yuý) : “旦(dàn) 日(rì) 飨(xiǎng) 士(shì) 卒(zú) ,为(wãi) 击(jÿ) 破(pî) 沛(pâi) 公(gōng) 军(jūn) ~ ”当(dàng) 是(shì) 时(shí) ,项(xiàng) 羽(yǔ) 兵(bÿng) 四(sì) 十(shí) 万(wàn) ,在(zài) 新(xÿn) 丰(fýng) 鸿(hïng) 门(mãn) ;沛(pâi) 公(gōng) 兵(bÿng) 十(shí) 万(wàn) ,在(zài) 霸(bà) 上(shàng) 。 范(fàn) 增(zýng) 说(shuì) 项(xiàng) 羽(yǔ) 曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 居(jū) 山(shün) 东(dōng) 时(shí) ,贪(tün) 于(yú) 财(cái) 货(huî) ,好(hǎo) 美(mþi) 姬 (jÿ) 。 今(jÿn) 入(rù) 关(guün) , 财(cái) 物(wù) 无(wú) 所(suǒ) 取(qǔ) , 妇(fù) 女(nǚ) 无(wú) 所(suǒ) 幸(xìng) ,此(cǐ) 其(qí) 志(zhì) 不(bù) 在(zài) 小(xiǎo) 。 吾(wú) 令(lìng) 人(rãn) 望(wàng) 其(qí) 气(qì) ,皆(jiý) 为(wãi) 龙(lïng) 虎(hǔ) ,成(chãng) 五(wǔ) 彩(cǎi) ,此(cǐ) 天(tiün) 子(zǐ) 气(qì) 也(yþ) 。急(jí) 击 (jÿ) 勿(wù) 失(shÿ) ~ ” 楚(chǔ) 左(zuǒ) 尹(yǐn) 项(xiàng) 伯(bï) 者(zhþ) ,项(xiàng) 羽(yǔ) 季(jì) 父(fù) 也(yþ) ,素(sù) 善(shàn) 留(liú) 侯(hîu) 张(zhüng) 良(liáng) 。 张(zhüng) 良(liáng) 是(shì) 时(shí) 从(cïng) 沛(pâi) 公(gōng) , 项(xiàng) 伯(bï) 乃(nǎi) 夜(yâ) 驰(chí) 之(zhÿ) 沛(pâi) 公(gōng) 军(jūn) , 私(sÿ) 见 (jiàn) 张(zhüng) 良(liáng) , 具(jù) 告(gào) 以(yǐ) 事(shì) , 欲(yù) 呼(hū) 张(zhüng) 良(liáng) 与(yǔ) 俱(jù) 去(qù) , 曰(yuý) : “毋(wú) 从(cïng) 俱(jù) 死(sǐ) 也 (yþ) 。 ”张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “臣(chãn) 为(wãi) 韩(hán) 王(wáng) 送(sîng) 沛(pâi) 公(gōng) ,沛(pâi) 公(gōng) 今(jÿn) 事(shì) 有(yǒu) 急(jí) ,亡(wá ng) 去(qù) 不(bú) 义(yì) , 不(bù) 可(kþ) 不(bù) 语(yǔ) 。 ”良(liáng) 乃(nǎi) 入(rù) ,具(jù) 告(gào) 沛(pâi) 公(gōng) 。沛(pâi) 公(gōng) 大(dà) 惊(jÿng) ,曰(yu ý) : “为(wãi) 之(zhÿ) 奈(nài) 何(hã) ,”张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “谁(shuí) 为(wãi) 大(dài) 王(wáng) 此(cǐ) 计(jì) 者(zhþ) ,”曰(yuý) : “鲰(zōu) 生(sh ýng) 说(shuō) 我(wǒ) 曰(yuý) : ‘距(jù) 关(guün) , 毋(wú) 内(nâi) 诸(zhū) 侯(hïu) , 秦(qín) 地(dì) 可(kþ) 尽(jìn) 王(wáng) 也(yþ) 。 故(gù) 听(tÿng) 之(zhÿ) 。 ’ ” 良(liáng) 曰(yuý) : “料(liào) 大(dài) 王(wáng) 士(shì) 卒(zú) 足(zú) 以(yǐ) 当(düng) 项(xiàng) 王(wáng) 乎(hū) ,” 沛(pâi) 公(gōng) 默(mî) 然(rán) , 曰(yuý) : “固(gù) 不(bù) 如(rú) 也(yþ) 。且(qiþ) 为(wãi) 之(zhÿ) 奈(nài) 何(hã) ,”张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “请(qǐng) 往(wǎng) 谓(wâi) 项(xiàng) 伯(bï) ,言(yá n) 沛(pâi) 公(gōng) 不(bù) 敢(gǎn) 背(bâi) 项(xiàng) 王(wáng) 也(yþ) 。 沛(pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : ” “君(jūn) 安(ün) 与(yǔ) 项(xiàng) 伯(bï) 有(yǒu) 故(gù) ,” 张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “秦(qín) 时(shí) 与(yǔ) 臣(chãn) 游(yïu) ,项(xiàng) 伯(bï) 杀(shü) 人(rãn) ,臣(chãn) 活(huï) 之(zhÿ) ;今(jÿn) 事(shì) 有(yǒ u) 急(jí) ,故(gù) 幸(xìng) 来(lái) 告(gào) 良(liáng) 。 ”沛(pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : “孰(shú) 与(yǔ) 君(jūn) 少(shào) 长(zhǎng) ,”良(liáng) 曰(yuý) : “长(chá ng) 于(yú) 臣(chãn) 。 ”沛(pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : “君(jūn) 为(wâi) 我(wǒ) 呼(hū) 入(rù) ,吾(wú) 得(de) 兄(xiōng) 事(shì) 之(zhÿ) 。 ”张(zhüng) 良(liáng) 出 (chū) ,要(yào) 项(xiàng) 伯(bï) 。项(xiàng) 伯(bï) 即(jí) 入(rù) 见(jiàn) 沛(pâi) 公(gōng) 。沛(pâi) 公(gōng) 奉(fâng) 卮(zhÿ) 酒(jiǔ) 为(wãi) 寿(shîu) ,约(yu ý) 为(wãi) 婚(hūn) 姻(yÿn) ,曰(yuý) : “吾(wú) 入(rù) 关(guün) ,秋(qiū) 毫(háo) 不(bù) 敢(gǎn) 有(yǒu) 所(suǒ) 近(jìn) ,籍(jí) 吏(lì) 民(mín) 封(fýng) 府 (fǔ) 库(kù) ,而(ãr) 待(dài) 将(jiüng) 军(jūn) 。所(suǒ) 以(yǐ) 遣(qiǎn) 将(jiàng) 守(shǒu) 关(guün) 者(zhþ) ,备(bâi) 他(tü) 盗(dào) 之(zhÿ) 出(chū) 入(rù) 与(y ǔ) 非(fýi) 常(cháng) 也(yþ) 。日(rì) 夜(yâ) 望(wàng) 将(jiüng) 军(jūn) 至(zhì) ,岂(qǐ) 敢(gǎn) 反(fǎn) 乎(hū) ~愿(yuàn) 伯(bï) 具(jù) 言(yán) 臣(chãn) 之(zh ÿ) 不(bù) 敢(gǎn) 倍(bâi) 德(dã) 也(yþ) 。 项(xiàng) 伯 (bï) 许(xǔ) 诺(nuî) , ” 谓(wâi) 沛(pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : 旦(dàn) 日(rì) 不(bù) 可(kþ) 不(bù) 蚤(zǎo) 自 “ (zì) 来(lái) 谢(xiâ) 项(xiàng) 王(wáng) 。 ”沛(pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : “诺(nuî) 。 ”于(yú) 是(shì) 项(xiàng) 伯(bï) 復(fù) 夜(yâ ) 去(qù) ,至(zhì) 军(jūn) 中(zh ōng) ,具(jù) 以(yǐ) 沛(pâi) 公(gōng) 言(yán) 报(bào) 项(xiàng) 王(wáng) ,因(yÿn) 言(yán) 曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 不(bù) 先(xiün) 破(pî) 关(guün) 中(zh ōng) ,公(gōng) 岂(qǐ) 敢(gǎn) 入(rù) 乎(hū) ,今(jÿn) 人(rãn) 有(yǒu) 大(dà) 功(gōng) 而(ãr) 击(jÿ) 之(zhÿ) ,不(bú) 义(yì) 也(yþ) 。不(bù) 如(rú) 因(yÿn) 善 (shàn) 遇(yù) 之(zhÿ) 。 ”项(xiàng) 王(wáng) 许(xǔ) 诺(nuî) 。 沛(pâi) 公(gōng) 旦(dàn) 日(rì) 从(cïng) 百(bǎi) 余(yú) 骑(qí) 来(lái) 见(jiàn) 项(xiàng) 王 (wáng) ,至(zhì) 鸿(hïng) 门(mãn) ,谢(xiâ) 曰(yuý) : “臣(chãn) 与(yǔ) 将(jiüng) 军(jūn) 戮(lù) 力(lì) 而(ãr) 攻(gōng) 秦(qín) ,将(jiüng) 军(jūn) 战(zhàn) 河 (hã) 北(bþi) ,臣(chãn) 战(zhàn) 河(hã) 南(nán) ,然(rán) 不(bù) 自(zì) 意(yì) 能(nãng) 先(xiün) 入(rù) 关(guün) 破(pî) 秦(qín) ,得(de) 復(fù) 见(jiàn) 将(jiü ng) 军(jūn) 于(yú) 此(cǐ) 。今(jÿn) 者(zhþ) 有(yǒu) 小(xiǎo) 人(rãn) 之(zhÿ) 言(yán) ,令(lìng) 将(jiüng) 军(jūn) 与(yǔ) 臣(chãn) 有(yǒu) 卻(quâ) „„”项(xià ng) 王(wáng) 曰(yuý) : “此(cǐ) 沛(pâi) 公(gōng) 左(zuǒ) 司(sÿ) 马(mǎ) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shüng) 言(yán) 之(zhÿ) ;不(bù) 然(rán) ,籍(jí) 何(hã) 以(yǐ) 至(zh ì) 此(cǐ) 。 ”项(xiàng) 王(wáng) 即(jí) 日(rì) 因(yÿn) 留(liú) 沛(pâi) 公(gōng) 与(yǔ) 饮(yǐn) 。 项(xiàng) 王(wáng) 、项(xiàng) 伯(bï) 东(dōng) 向(xiàng) 坐(zu î) ,亚(yà) 父(fù) 南(nán) 向(xiàng) 坐(zuî) 。亚(yà) 父(fù) 者(zhþ) ,范(fàn) 增(zýng) 也(yþ) 。沛(pâi) 公(gōng) 北(bþi) 向(xiàng) 坐(zuî) ,张(zhüng) 良(liá ng) 西(xÿ) 向(xiàng) 侍(shì) 。范(fàn) 增(zýng) 数(shù) 目(mù) 项(xiàng) 王(wáng) ,举(jǔ) 所(suǒ) 佩(pâi) 玉(yù) 玦(juã) 以(yǐ) 示(shì) 之(zhÿ) 者(zhþ) 三(s ün) ,项(xiàng) 王(wáng) 默(mî) 然(rán) 不(bù) 应(yÿng) 。范(fàn) 增(zýng) 起(qǐ) ,出(chū) 召(zhào) 项(xiàng) 庄(zhuüng) ,谓(wâi) 曰(yuý) : “君(jūn) 王(w áng) 为(wãi) 人(rãn) 不(bù) 忍(rþn) 。若(ruî) 入(rù) 前(qián) 为(wãi) 寿(shîu) ,寿(shîu) 毕(bì) ,请(qǐng) 以(yǐ) 剑(jiàn) 舞(wǔ) ,因(yÿn) 击(jÿ) 沛(pâi) 公 (gōng) 于(yú) 坐(zuî) , 杀(shü) 之(zhÿ) 。 不(bù) 者(zhþ) , 若(ruî) 属(shǔ) 皆(jiý) 且(qiþ) 为(wãi) 所(suǒ) 虏(lǔ) 。 庄(zhuüng) 则(zã) 入(rù) 为(wãi) 寿(shîu) 。 ” 寿(shîu) 毕(bì) ,曰(yuý) : “君(jūn) 王(wáng) 与(yǔ) 沛(pâi) 公(gōng) 饮(yǐn) ,军(jūn) 中(zhōng) 无(wú) 以(yǐ) 为(wãi) 乐(lâ) ,请(qǐng) 以(yǐ) 剑(jiàn) 舞 (wǔ) 。 项(xiàng) 王(wáng) 曰(yuý) : ” “诺(nuî) 。 项(xiàng) 庄(zhuüng) 拔(bá) 剑(jiàn) 起(qǐ) 舞(wǔ) , ” 项(xi àng) 伯(bï) 亦(yì) 拔(bá) 剑(jiàn) 起(qǐ) 舞(wǔ) , 常(cháng) 以(yǐ) 身(shýn) 翼(yì) 蔽(bì) 沛(pâi) 公(gōng) , 庄(zhuüng) 不(bù) 得(dã) 击(jÿ) 。 于(yú) 是(shì) 张(zhüng) 良(liáng) 至(zhì) 军(jūn) 门(mãn) 见 (jiàn) 樊(fán) 哙(kuài) 。樊(fán) 哙(kuài) 曰(yuý) : “今(jÿn) 日(rì) 之(zhÿ) 事(shì) 何(hã) 如(rú) ,”良(liáng) 曰(yuý) : “甚(shân) 急(jí) ~今(jÿn) 者(zhþ) 项 (xiàng) 庄(zhuüng) 拔(bá) 剑(jiàn) 舞(wǔ) ,其(qí) 意(yì) 常(cháng) 在(zài) 沛(pâi) 公(gōng) 也(yþ) 。 ”哙(kuài) 曰(yuý) : “此(cǐ) 迫(pî) 矣(yǐ) ~臣(chãn) 请 (qǐng) 入(rù) , 与(yǔ) 之(zhÿ) 同(tïng) 命(mìng) 。 哙(kuài) 即(jí) 带(dài) 剑(jiàn) 拥(yōng) 盾(dùn) 入(rù) 军(jūn) 门(mãn) 。 ” 交(jiüo) 戟(jǐ) 之(zhÿ) 卫(wâi) 士 (shì) 欲(yù) 止(zhǐ) 不(bù) 内(nâi) ,樊(fán) 哙(kuài) 侧(câ) 其(qí) 盾(dùn) 以(yǐ) 撞(zhuàng) ,卫(wâi) 士(shì) 仆(pú) 地(dì) ,哙(kuài) 遂(suì) 入(rù) ,披 (pÿ) 帷(wãi) 西(xÿ) 向(xiàng) 立(lì) ,瞋(chýn) 目(mù) 视(shì) 项(xiàng) 王(wáng) ,头(tïu) 发(fà) 上(shàng) 指(zhǐ) ,目(mù) 眦(zì) 尽(jìn) 裂(liâ) 。项(xià ng) 王(wáng) 按(àn) 剑(jiàn) 而(ãr) 跽(jì) 曰(yuý) : “客(kâ) 何(hã) 为(wãi) 者(zhþ) ,”张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 之(zhÿ) 参(cün) 乘(ch ãng) 樊(fán) 哙(kuài) 者(zhþ) 也(yþ) 。 ”项(xiàng) 王(wáng) 曰(yuý) : “壮(zhuàng) 士(shì) ,赐(cì) 之(zhÿ) 卮(zhÿ) 酒(jiǔ) 。 ”则(zã) 与(yǔ) 斗(dîu) 卮(zhÿ) 酒 (jiǔ) 。哙(kuài) 拜(bài) 谢(xiâ) ,起(qǐ) ,立(lì) 而(ãr) 饮(yǐn) 之(zhÿ) 。项(xiàng) 王(wáng) 曰(yuý) : “赐(cì) 之(zhÿ) 彘(zhì) 肩(jiün) 。 ”则(zã) 与(yǔ) 一(y ÿ) 生(shýng) 彘(zhì) 肩(jiün) 。樊(fán) 哙(kuài) 覆(fù) 其(qí) 盾(dùn) 于(yú) 地(dì) ,加(jiü) 彘(zhì) 肩(jiün) 上(shàng) ,拔(bá) 剑(jiàn) 切(qiý) 而(ãr) 啖(dà n) 之(zhÿ) 。项(xiàng) 王(wáng) 曰(yuý) : “壮(zhuàng) 士(shì) ~能(nãng) 復(fù) 饮(yǐn) 乎(hū) ,”樊(fán) 哙(kuài) 曰(yuý) : “臣(chãn) 死(sǐ) 且(qiþ) 不(b ù) 避(bì) ,卮(zhÿ) 酒(jiǔ) 安(ün) 足(zú) 辞(cí) ~夫(fū) 秦(qín) 王(wáng) 有(yǒu) 虎(hǔ) 狼(láng) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,杀(shü) 人(rãn) 如(rú) 不(bù) 能(nãng) 举 (jǔ) ,刑(xíng) 人(rãn) 如(rú) 恐(kǒng) 不(bù) 胜(shâng) ,天(tiün) 下(xià) 皆(jiý) 叛(pàn) 之(zhÿ) 。怀(huái) 王(wáng) 与(yǔ) 诸(zhū) 将(jiüng) 约(yuý) 曰(yu ý) : ‘先(xiün) 破(pî) 秦(qín) 入(rù) 咸(xián) 阳(yáng) 者(zhþ) 王(wàng) 之(zhÿ) 。 今(jÿn) 沛(pâi) 公(gōng) 先(xiün) 破(pî) 秦(qín) 入(rù) 咸(xián) 阳(yáng) , ’ 毫(háo) 毛(máo) 不(bù) 敢(gǎn) 有(yǒu) 所(suǒ) 近(jìn) , 封(fýng) 闭( bì) 官(guün) 室(shì) , 还(hái) 军(jūn) 霸(bà) 上(shàng) , 以(yǐ) 待(dài) 大(dài) 王(wáng) 来(lái) 。故(gù) 遣(qiǎn) 将(jiàng) 守(shǒu) 关(guün) 者(zhþ) ,备(bâi) 他(tü) 盗(dào) 出(chū) 入(rù) 与(yǔ) 非(fýi) 常(cháng) 也(yþ) 。劳(láo) 苦(kǔ) 而(ãr) 功 (gōng) 高(güo) 如(rú) 此(cǐ) ,未(wâi) 有(yǒu) 封(fýng) 侯(hïu) 之(zhÿ) 赏(shǎng) ,而(ãr) 听(tÿng) 细(xì) 说(shuō) ,欲(yù) 诛(zhū) 有(yǒu) 功(gōng) 之(zhÿ) 人(rãn) 。此(cǐ) 亡(wáng) 秦(qín) 之(zhÿ) 续(xù) 耳(þr) ,窃(qiâ) 为(wãi) 大(dài) 王(wáng) 不(bù) 取(qǔ) 也(yþ) ~ ”项(xiàng) 王(wáng) 未(wâi) 有(yǒu) 以(yǐ) 应(yìng) ,曰(yuý) : “坐(zuî) 。 ”樊(fán) 哙(kuài) 从(cïng) 良(liáng) 坐(zuî) 。坐(zuî) 须(xū) 臾(yú) ,沛(pâi) 公(gōng) 起(qǐ) 如(rú) 厕(câ) ,因(yÿn) 招(zh üo) 樊(fán) 哙(kuài) 出(chū) 。 沛(pâi) 公(gōng) 已(yǐ) 出(chū) ,项(xiàng) 王(wáng) 使(shǐ) 都(dū) 尉(wâi) 陈(chãn) 平(píng) 召(zhào) 沛(pâi) 公(gōng) 。沛 (pâi) 公(gōng) 曰(yuý) : “今(jÿn) 者(zhþ) 出(chū) ,未(wâi) 辞(cí) 也(yþ) ,为(wãi) 之(zhÿ) 奈(nài) 何(hã) ,”樊(fán) 哙(kuài) 曰(yuý) : “大(dà) 行(xíng) 不 (bù) 顾(gù) 细(xì) 谨(jǐn) ,大(dà) 礼(lǐ) 不(bù) 辞(cí) 小(xiǎo) 让(ràng) 。如(rú) 今(jÿn) 人(rãn) 方(füng) 为(wãi) 刀(düo) 俎(zǔ) ,我(wǒ) 为(wãi) 鱼(yú) 肉 (rîu) ,何(hã) 辞(cí) 为(wãi) ,”于(yú) 是(shì) 遂(suì) 去(qù) 。乃(nǎi) 令(lìng) 张(zhüng) 良(liáng) 留(liú) 谢(xiâ) 。良(liáng) 问(wân) 曰(yuý) : “大(dài) 王 (wáng) 来(lái) 何(hã) 操(cüo) ,”曰(yuý) : “我(wǒ) 持(chí) 白(bái) 璧(bì) 一(yÿ) 双(shuüng) ,欲(yù) 献(xiàn) 项(xiàng) 王(wáng) ,玉(yù) 斗(dǒu) 一(yÿ) 双 (shuüng) ,欲(yù) 与(yǔ) 亚(yà) 父(fù) 。会(huì) 其(qí) 怒(nù) ,不(bù) 敢(gǎn) 献(xiàn) 。公(gōng) 为(wâi) 我(wǒ) 献(xiàn) 之(zhÿ) 。 ”张(zhüng) 良(liáng) 曰 (yuý) : “谨(jǐn) 诺(nuî) 。 当(dàng) 是(shì) 时(shí) , ” 项(xiàng) 王(wáng) 军(jūn) 在(zài) 鸿(hïng) 门(mãn) 下(xià) , 沛(pâi) 公(gōng) 军(jūn) 在(zài) 霸(bà) 上 (shàng) ,相(xiüng) 去(qù) 四(sì) 十(shí) 里(lǐ) 。沛(pâi) 公(gōng) 则(zã) 置(zhì) 车(chý) 骑(qí) ,脱(tuō) 身(shýn) 独(dú) 骑(qí) ,与(yǔ) 樊(fán) 哙(kuài) 、 夏(xià) 侯(hïu) 婴(yÿng) 、靳(jìn) 强(qiáng) 、纪(jì) 信(xìn) 等(dþng) 四(sì) 人(rãn) 持(chí) 剑(jiàn) 盾(dùn) 步(bù) 走(zǒu) ,从(cïng) 郦(lì) 山(shün) 下(xi à) ,道(dào) 芷(zhǐ) 阳(yáng) 间(jiün) 行(xíng) 。沛(pâi) 公(gōng) 谓(wâi) 张(zhüng) 良(liáng) 曰(yuý) : “从(cïng) 此(cǐ) 道(dào) 至(zhì) 吾(wú) 军(jūn) ,不 (bù) 过(guî) 二(âr) 十(shí) 里(lǐ) 耳(þr) 。度(dù) 我(wǒ) 至(zhì) 军(jūn) 中(zhōng) ,公(gōng) 乃(nǎi) 入(rù) 。 ” 沛(pâi) 公(gōng) 已(yǐ) 去(qù) ,间(jiün) 至(zhì) 军(jūn) 中(zhōng) 。张(zhüng) 良(liáng) 入(rù) 谢(xiâ) ,曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 不(bù) 胜(shâng) 桮(býi) 杓(sháo) ,不(bù) 能(nãng) 辞(cí) 。谨(j ǐn) 使(shǐ) 臣(chãn) 良(liáng) 奉(fâng) 白(bái) 璧(bì) 一(yÿ) 双(shuüng) ,再(zài) 拜(bài) 献(xiàn) 大(dài) 王(wáng) 足(zú) 下(xià) ,玉(yù) 斗(dǒu) 一(yÿ) 双 (shuüng) ,再(zài) 拜(bài) 奉(fâng) 大(dà) 将(jiàng) 军(jūn) 足(zú) 下(xià) 。 ”项(xiàng) 王(wáng) 曰(yuý) : “沛(pâi) 公(gōng) 安(ün) 在(zài) ,”良(liáng) 曰(yu ý) : “闻(wãn) 大(dài) 王(wáng) 有(yǒu) 意(yì) 督(dū) 过(guî) 之(zhÿ) ,脱(tuō) 身(shýn) 独(dú) 去(qù) ,已(yǐ) 至(zhì) 军(jūn) 矣(yǐ) 。 ”项(xiàng) 王(wáng) 则(zã) 受(shîu) 璧(bì) ,置(zhì) 之(zhÿ) 坐(zuî) 上(shàng) 。亚(yà) 父(fù) 受(shîu) 玉(yù) 斗(dǒu) ,置(zhì) 之(zhÿ) 地(dì) ,拔(bá) 剑(jiàn) 撞(zhuàng) 而(ã r) 破(pî) 之(zhÿ) ,曰(yuý) : “唉(üi) ~竖(shù) 子(zǐ) 不(bù) 足(zú) 与(yǔ) 谋(mïu) 。夺(duï) 项(xiàng) 王(wàng) 天(tiün) 下(xià) 者(zhþ) ,必 (bì) 沛(pâi) 公 (gōng) 也(yþ) 。吾(wú) 属(shǔ) 今(jÿn) 为(wãi) 之(zhÿ) 虏(lǔ) 矣(yǐ) ~ ” ng) 。 译(yì) 文(wãn) : 沛(pâi) 公(gōng) 至(zhì) 军(jūn) ,立(lì) 诛(zhū) 杀(shü) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shü 沛(pâi) 公(gōng) (刘(liú) 邦(büng) )的(de) 军(jūn) 队(duì) 驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 霸(bà) 上(shàng) ,没(mãi) 有(yǒu) 能(nãng) 跟(gýn) 项(xiàng) 羽(yǔ) 相(xiüng) 见(jiàn) 。刘(liú) 邦(büng) 的(de) 左(zuǒ) 司(sÿ) 马(mǎ) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shüng) 就(jiù) 派(pài) 人(rãn) 去(qù) 告(gào) 诉 (sù) 项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “刘(liú) 邦(büng) 想(xiǎng) 占(zhàn) 领(lǐng) 关(guün) 中(zhōng) 称(chýng) 王(wáng) ,让(ràng) 子(zǐ) 婴(yÿng) 做(zuî) (他 (tü) 的(de) )国(guï) 相(xiüng) , (相(xiüng) 所(suǒ) 有(yǒu) 的(de) )珍(zhýn) 珠(zhū) 宝(bǎo) 器(qì) 都(dōu) 归(guÿ) 为(wãi) 自(zì) 己(jǐ) 所(suǒ) 有(yǒu) 。 ” 项(xiàng) 羽(yǔ) (听(tÿng) 了(le) ) 非(fýi) 常(cháng) 生(shýng) 气(qì) 地(dì) 说(shuō) : “明(míng) 天(tiün) 用(yîng) 酒(jiǔ) 肉(rîu) 犒(kào) 劳(láo) 士(shì) 兵 (bÿng) ,要(yào) (让(ràng) 他(tü) 们(men) )打(dǎ) 败(bài) 刘(liú) 邦(büng) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 。 ”在(zài) 这(zhâ) 时(shí) ,项(xiàng) 羽(yǔ) 的(de) 军(jū n) 队(duì) 有(yǒu) 四(sì) 十(shí) 万(wàn) 人(rãn) , 驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 新(xÿn) 丰(fýng) 县(xiàn) 鸿(hïng) 门(mãn) ; 刘(liú) 邦(büng) 的(de) 军(jūn) 队(du ì) 有(yǒu) 十(shí) 万(wàn) 人(rãn) ,驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 霸(bà) 上(shàng) 。范(fàn) 增(zýng) 劝(quàn) 告(gào) 项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “刘(liú) 邦(bü ng) 在(zài) 山(shün) 东(dōng) 时(shí) ,贪(tün) 图(tú) 财(cái) 物(wù) ,受(shîu) 好(hǎo) 美(mþi) 女(nǚ) 。现(xiàn) 在(zài) 进(jìn) 入(rù) 关(guün) 中(zhōng) , 财(cái) 物(wù) 一(yì) 点(diǎn) 都(dōu) 不(bú) 要(yào) ,妇(fù) 女(nǚ) 一(yí) 个(gâ) 也(yþ) 不(bù) 亲(qÿn) 近(jìn) ,这(zhâ) (表(biǎo) 现(xiàn) )他(tü) 的(de) 志(zhì) 向(xiàng) 不(bù) 小(xiǎo) 。我(wǒ) 叫(jiào) 人(rãn) 去(qù) 看(kàn) 过(guî) 他(tü) 那(nà) 里(lǐ) 的(de) 云(yún) 气(qì) ,都(dōu) 是(shì) 龙(lïng) 虎(hǔ) 形(xíng) 状(zhuàng) ,成(chãng) 为(wãi) 五(wǔ) 彩(cǎi) 的(de) 颜(yán) 色(sâ) ,这(zhâ) 是(shì) 天(tiün) 子(zǐ) 的(de) 云(yún) 气(qì) 啊(ü) 。 (你(nǐ) )赶(gǎ n) 快(kuài) 功(gōng) 打(dǎ) (他(tü) ) 不(bú) 要(yào) 失(shÿ) 掉(diào) 时(shí) 机(jÿ) ~ , ” 楚(chǔ) 国(guï) 的(de) 左(zuǒ) 君(jūn) 项(xiàng) 伯(bï) 这(zhâ) 个 (gâ) 人(rãn) ,是(shì) 项(xiàng) 羽(yǔ) 的(de) 叔(shū) 你(nǐ) ,平(píng) 时(shí) 和(hã) 留(liú) 候(hîu) 张(zhüng) 良(liáng) 友(yǒu) 好(hǎo) 。张(zhüng) 良(liá ng) 这(zhâ) 时(shí) 候(hîu) 跟(gýn) 随(suí) 着(zhe) 刘(liú) 邦(büng) 。项(xiàng) 伯(bï) 就(jiù) 连(lián) 夜(yâ) 骑(qí) 马(mǎ) 赶(gǎn) 到(dào) 刘(liú) 邦(büng) 军(jūn) 中(zhōng) , 私(sÿ) 下(xià) 会(huì) 见(jiàn) 了(le) 张(zhüng) 良(liáng) , 详(xiáng) 细(xì) 把(bǎ) 事(shì) 情(qíng) 告(gào) 诉(sù) (张(zhüng) 良(liáng) ) , 想(xiǎng) 叫(jiào) 张(zhüng) 良(liáng) 和(hã) 他(tü) 一(yì) 起(qǐ) 离(lí) 开(küi) (刘(liú) 邦(büng) ) ,说(shuō) : “不(bù) 跟(gýn) (我(wǒ) 走(zǒu) )将(jiüng) 会(huì) 一(yÿ) 被(bâi) 杀(shü) 。 ”张(zhüng) 良(liáng) 说 (shuō) : “我(wǒ) 替(tì) 韩(hán) 王(wáng) 护(hù) 送(sîng) 沛(pâi) 公(gōng) (入(rù) 关(guün) ) ,沛(pâ i) 公(gōng) 现(xiàn) 在(zài) 有(yǒu) 急(jí) 难(nàn) , (我(wǒ) )逃(táo) 跑(pǎo) 离(lí) 开(küi) 是(shì) 不(bù) 讲(jiǎng) 道(dào) 义(yì) 的(de) , (我(wǒ) )不(b ù) 能(nãng) 不(bù) 告(gào) 诉(sù) (他(tü) )”张(zhüng) 良(liáng) 就(jiù) 进(jìn) 去(qù) , 。 (把(bǎ) 情(qíng) 况(kuàng) )详(xiáng) 细(xì) 告(gào) 诉(sù) 刘(li ú) 邦(büng) 。刘(liú) 邦(büng) 大(dà) 吃(chÿ) 一(yÿ) 惊(jÿng) ,说(shuō) : “怎(zþn) 样(yàng) 应(yìng) 付(fù) 这(zhâ) 件(jiàn) 事(shì) 呢(ne) ,”张(zhüng) 良 (liáng) 说(shuō) : “谁(shuí) 替(tì) 大(dài) 王(wáng) 献(xiàn) 出(chū) 这(zhâ) 个(gâ) 计(jì) 策(câ) 的(de) ,” (刘(liú) 邦(büng) )回(huí) 答(dá) 说(shuō) : “浅 (qiǎn) 陋(lîu) 无(wú) 知(zhÿ) 的(de) 人(rãn) 劝(quàn) 我(wǒ) 说(shuō) : ‘把(bǎ) 守(shǒu) 住(zhù) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) , 不(bú) 要(yào) 让(ràng) 诸(zhū) 侯 (hïu) 进(jìn) 来(lái) , 秦(qín) 国(guï) 所(suǒ) 有(yǒu) 的(de) 地(dì) 盘(pán) 都(dōu) 可(kþ) 以(yǐ) 由(yïu) 你(nǐ) 称(chýng) 王(wáng) 了(le) 。 所(suǒ) 以(yǐ) ’ (我(wǒ) )听(tÿng) 信(xìn) 了(le) 他(tü) 的(de) 话(huà) 。 ”张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “估(gū) 计(jì) 大(dài) 王(wáng) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 能(nãng) 够 (gîu) 抵(dǐ) 挡(dǎng) 住(zhù) 项(xiàng) 王(wáng) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 吗(ma) ,”刘(liú) 邦(büng) 沉(chãn) 默(mî) (一(yÿ) 会(huì) 儿(er) )说(shuō) : “本 (bþn) 来(lái) 不(bù) 如(rú) 人(rãn) 家(jiü) , 将(jiüng) 怎(zþn) 么(me) 办(bàn) 呢(ne) ,” 张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “请(qǐng) (让(ràng) 我(wǒ) ) 去(qù) 告 (gào) 诉(sù) 项(xiàng) 伯(bï) ,说(shuō) 沛(pâi) 公(gōng) 不(bù) 敢(gǎn) 背(bâi) 叛(pàn) 项(xiàng) 王(wáng) 。 ”刘(liú) 邦(büng) 说(shuō) : “你(nǐ) 怎(zþn) 么 (me) 和(hã) 项(xiàng) 伯(bï) 有(yǒu) 交(jiüo) 情(qíng) 的(de) ,” 张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : 在(zài) 秦(qín) 朝(cháo) 的(de) 时(shí) 候(hîu) , “ 项(xiàng) 伯 (bï) 和(hã) 我(wǒ) 有(yǒu) 交(jiüo) 往(wǎng) , 项(xiàng) 伯(bï) 杀(shü) 了(le) 人(rãn) , 我(wǒ) 救(jiù) 活(huï) 了(le) 他(tü) ; 现(xiàn) 在(zài) 有(yǒu) 了(le) 紧 (jǐn) 急(jí) 的(de) 情(qíng) 况(kuàng) ,所(suǒ) 以(yǐ) 幸(xìng) 亏(kuÿ) 他(tü) 来(lái) 告(gào) 诉(sù) 我(wǒ) 。 ”刘(liú) 邦(büng) 说(shuō) : “他(tü) 你(nǐ) 年 (nián) 龄(líng) ,谁(shuí) 大(dà) 谁(shuí) 小(xiǎo) ,”张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “他(tü) 比(bǐ) 我(wǒ) 大(dà) 。 ”刘(liú) 邦(büng) 说(shuō) : “你(nǐ) 替 (tì) 我(wǒ) (把(bǎ) 他(tü) )请(qǐng) 进(jìn) 来(lái) ,我(wǒ) 得(dþi) 用(yîng) 对(duì) 待(dài) 兄(xiōng) 长(zhǎng) 的(de) 礼(lǐ) 节(jiã) 待(dài) 他(tü) 。 “张 (zhüng) 良(liáng) 出(chū) 去(qù) ,邀(yüo) 请(qǐng) 项(xiàng) 伯(bï) 。项(xiàng) 伯(bï) 立(lì) 即(jí) 进(jìn) 来(lái) 见(jiàn) 刘(liú) 邦(büng) 。刘(liú) 邦(büng) 就(jiù) 奉(fâng) 上(shàng) 一(yÿ) 杯(býi) 酒(jiǔ) 为(wãi) 项(xiàng) 伯(bï) 祝(zhù) 福(fú) , (并(bìng) )约(yuý) 定(dìng) 为(wãi) 亲(qìng) 家(jiü) ,说(shuō) : “我(wǒ) 进(jìn) 入(rù) 关(guün) 中(zhōng) , 极(jí) 小(xiǎo) 的(de) 财(cái) 物(wù) 都(dōu) 不(bù) 敢(gǎn) 沾(zhün) 染(rǎn) , 登(dýng) 记(jì) 官(guün) 吏(lì) , 人(rãn) 民(mín) ,封(fýng) 闭(bì) 了(le) (收(shōu) 藏(cáng) 财(cái) 物(wù) 的(de) )府(fǔ) 库(kù) ,以(yǐ) 等(dþng) 待(dài) 将(jiüng) 军(jūn) (的(de) 到(dà o) 来(lái) ) 所(suǒ) 以(yǐ) 派(pài) 遣(qiǎn) 官(guün) 兵(bÿng) 去(qù) 把(bǎ) 守(shǒu) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) 的(de) 原(yuán) 因(yÿn) , 。 是(shì) 为(wâi) 了(le) 防(fáng) 备(bâi) 其(qí) 它(tü) 盗(dào) 贼(zãi) 的(de) 进(jìn) 出(chū) 和(hã) 意(yì) 外(wài) 变(biàn) 故(gǔ) 。日(rì) 日(rì) 夜(yâ) 夜(yâ) 盼(pàn) 望(wàng) 着 (zhe) 将(jiüng) 军(jūn) 的(de) 到(dào) 来(lái) ,怎(zþn) 么(me) 敢(gǎn) 反(fǎn) 叛(pàn) 呢(ne) ~希(xÿ) 望(wàng) 你(nǐ) (对(duì) 项(xiàng) 王(wáng) )详(xi áng) 细(xì) 地(dì) 说(shuō) 明(míng) ,我(wǒ) 是(shì) 不(bù) 敢(gǎn) 忘(wàng) 恩(ýn) 负(fù) 义(yì) 的(de) 。 ”项(xiàng) 伯(bï) 答(dü) 应(yìng) 了(le) ,跟(g ýn) 刘(liú) 邦(büng) 说(shuō) : “明(míng) 天(tiün) 你(nǐ) 不(bù) 能(nãng) 不(bù) 早(zǎo) 些(xiý) 来(lái) 亲(qÿn) 自(zì) 向(xiàng) 项(xiàng) 王(wáng) 谢(xiâ) 罪(zuì) 。 刘(liú) 邦(büng) 说(shuō) : ” “好(hǎo) 。 于(yú) 是(shì) 项(xiàng) 伯(bï) 又(yîu) 连(lián) 夜(yâ) 离(lí) 开(küi) , ” 回(huí) 到(dào) (项(xiàng) 羽(yǔ) ) 军(jūn) 营(yíng) 里(lǐ) , 详(xiáng) 细(xì) 地(dì) 把(bǎ) 刘(liú) 邦(büng) 的(de) 话(huà) 报(bào) 告(gào) 项(xiàng) 王(wáng) 。 就(jiù) 趁(chân) 机(jÿ) 说(shuō) : “刘(liú) 邦(büng) 不(bù) 先(xiün) 攻(gōng) 破(pî) 关(guün) 中(zhōng) , 您(nín) 怎(zþn) 么(me) 敢(gǎn) 进(jìn) 来(lái) 呢(ne) ,现(xiàn) 在(zài) 人(rãn) 家(jiü) 有(yǒu) 大(dà) 功(gōng) (你(nǐ) )却(quâ) 要(yào) 打(dǎ) 人(rãn) 家(jiü) ,这(zhâ) 是(shì) 不(bù) 仁(rãn) 义(yì) 的(de) 。不(bù) 如(rú) 就(jiù) 趁(chân) 机(j ÿ) 友(yǒu) 好(hǎo) 地(dì) 款(kuǎn) 待(dài) 他(tü) 。 项(xiàng) 王(wáng) 答(dü) 应(yìng) 了(le) 。 ” 刘(liú) 邦(büng) 第(dì) 二(âr) 天(tiün) 带(dài) 领(lǐng) 一 (yÿ) 百(bǎi) 多(duō) 人(rãn) 马(mǎ) 来(lái) 见(jiàn) 项(xiàng) 羽(yǔ) , 到(dào) 达(dá) 鸿(hïng) 门(mãn) , 谢(xiâ) 罪(zuì) 说(shuō) : 我(wǒ) 和(hã) 将(jiüng) 军 “ (jūn) 合(hã) 力(lì) 攻(gōng) 打(dǎ) 秦(qín) 国(guï) ,将(jiüng) 军(jūn) 在(zài) 黄(huáng) 河(hã) 以(yǐ) 北(bþi) 作(zuî) 战(zhàn) 。我(wǒ) 在(zài) 黄(huáng) 河 (hã) 以(yǐ) 南(nán) 作(zuî) 战(zhàn) ,然(rán) 而(ãr) 自(zì) 己(jǐ) 没(mãi) 有(yǒu) 料(liào) 想(xiǎng) 到(dào) 能(nãng) 够(gîu) 先(xiün) 入(rù) 关(guün) 攻(gō ng) 破(pî) 秦(qín) 国(guï) ,能(nãng) 够(gîu) 在(zài) 这(zhâ) 里(lǐ) 再(zài) 看(kàn) 到(dào) 将(jiüng) 军(jūn) 您(nín) 。现(xiàn) 在(zài) 有(yǒu) 小 (xiǎo) 人(r ãn) 的(de) 流(liú) 言(yán) ,使(shǐ) 将(jiüng) 军(jūn) 和(hã) 我(wǒ) 有(yǒu) 了(le) 隔(gã) 阂(hã) „„ ”项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “这(zhâ) 是(shì) 你(nǐ) 左 (zuǒ) 司(sÿ) 马(mǎ) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shüng) 说(shuō) 的(de) 。不(bù) 然(rán) 的(de) 话(huà) ,我(wǒ) 怎(zþn) 么(me) 会(huì) 这(zhâ) 样(yàng) 呢(ne) ,”项 (xiàng) 羽(yǔ) 当(dàng) 天(tiün) 就(jiù) 留(liú) 刘(liú) 邦(büng) 同(tïng) 他(tü) 饮(yǐn) 酒(jiǔ) 。项(xiàng) 羽(yǔ) 、项(xiàng) 伯(bï) 面(miàn) 向(xiàng) 东(dō ng) 坐(zuî) ; 亚(yà) 你(nǐ) 面(miàn) 向(xiàng) 南(nán) 坐(zuî) ??亚(yà) 父(fù) 这(zhâ) 个(gâ) 人(rãn) , 就(jiù) 是(shì) 范(fàn) 增(zýng) ; 刘(liú) 邦(büng) 面 (miàn) 向(xiàng) 北(bþi) 坐(zuî) ;张(zhüng) 良(liáng) 面(miàn) 向(xiàng) 西(xÿ) 陪(pãi) 坐(zuî) 。范(fàn) 增(zýng) 多(duō) 次(cì) 使(shǐ) 眼(yǎn) 色(sâ) 给(g þi) 项(xiàng) 羽(yǔ) ,举(jǔ) 起(qǐ) (他(tü) )所(suǒ) 佩(pâi) 带(dài) 的(de) 玉(yù) 玦(juã) 向(xiàng) 项(xiàng) 羽(yǔ) 示(shì) 意(yì) 多(duō) 次(cì) ,项(xià ng) 羽(yǔ) 默(mî) 默(mî) 地(dì) 没(mãi) 有(yǒu) 反(fǎn) 应(yìng) 。 范(fàn) 增(zýng) 站(zhàn) 起(qǐ) 来(lái) , 出(chū) 去(qù) 召(zhào) 来(lái) 项(xiàng) 庄(zhu üng) ,对(duì) 项(xiàng) 庄(zhuüng) 说(shuō) : “君(jūn) 王(wáng) 的(de) 为(wãi) 人(rãn) (心(xÿn) 肠(cháng) 太(tài) 软(ruǎn) ) ,不(bù) 忍(rþn) 下(xià) 手(shǒ u) 。你(nǐ) 进(jìn) 去(qù) 上(shàng) 前(qián) 祝(zhù) 酒(jiǔ) , 祝(zhù) 酒(jiǔ) 完(wán) 了(le) , 请(qǐng) 求(qiú) 舞(wǔ) 剑(jiàn) 助(zhù) 兴(xìng) ,顺(shùn) 便 (biàn) 把(bǎ) 刘(liú) 邦(büng) 击(jÿ) 倒(dǎo) 在(zài) 座(zuî) 位(wâi) 上(shàng) ,杀(shü) 掉(diào) 他(tü) 。不(bù) 然(rán) 的(de) 话(huà) ,你(nǐ) 们(men) 都(d ōu) 将(jiüng) 被(bâi) 他(tü) 所(suǒ) 俘(fú) 虏(lǔ) ~ 项(xiàng) 庄(zhuüng) 就(jiù) 进(jìn) 去(qù) 祝(zhù) 酒(jiǔ) 。 ” 祝(zhù) 酒(jiǔ) 完(wán) 了(le) , 说(shuō) : “君 (jūn) 王(wáng) 和(hã) 沛(pâi) 公(gōng) 饮(yǐn) 酒(jiǔ) , 军(jūn) 营(yíng) 里(lǐ) 没(mãi) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 可(kþ) 以(yǐ) 用(yîng) 来(lái) 娱(yú) 乐(lâ) , 请(qǐng) 让(ràng) 我(wǒ) 舞(wǔ) 剑(jiàn) 助(zhù) 兴(xìng) 吧(bɑ) 。 ”项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “好(hǎo) 。 ”项(xiàng) 庄(zhuüng) 就(jiù) 拔(bá) 出(chū) 剑(ji àn) 舞(wǔ) 起(qǐ) 来(lái) 。项(xiàng) 伯(bï) 也(yþ) 拔(bá) 出(chū) 剑(jiàn) 舞(wǔ) 起(qǐ) 来(lái) ,并(bìng) 常(cháng) 常(cháng) 用(yîng) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 身(shýn) 体(tǐ) ,掩(yǎn) 护(hù) 刘(liú) 邦(büng) ,项(xiàng) 庄(zhuüng) (终(zhōng) 于(yú) )得(dã) 不(bú) 到(dào) (机(jÿ) 会(huì) )刺(cì) 杀(shü) (刘(li ú) 邦(büng) ) 。 于(yú) 是(shì) 张(zhüng) 良(liáng) 到(dào) 军(jūn) 门(mãn) 外(wài ) 去(qù) 见(jiàn) 樊(fán) 哙(kuài) 。 樊(fán) 哙(kuài) 说(shuō) : 今(jÿn) 天 “ (tiün) 的(de) 事(shì) 情(qíng) 怎(zþn) 样(yàng) ,”张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “非(fýi) 常(cháng) 危(wýi) 急(jí) ~现(xiàn) 在(zài) 项(xiàng) 庄(zhuüng) 拔 (bá) 剑(jiàn) 起(qǐ) 舞(wǔ) ,他(tü) 的(de) 用(yîng) 意(yì) 常(cháng) 常(cháng) 在(zài) 沛(pâi) 公(gōng) 身(shýn) 上(shàng) 。 ”樊(fán) 哙(kuài) 说(shuō) : “这 (zhâ) 太(tài) 紧(jǐn) 迫(pî) 了(le) ~ 请(qǐng) 让(ràng) 我 (wǒ) 进(jìn) 去(qù) , 和(hã) 他(tü) 们(men) 拼(pÿn) 命(mìng) 。樊(fán) 哙(kuài) 就(jiù) 带(dài) 着(zhe) ” 剑(jiàn) 拿(ná) 着(zhe) 盾(dùn) 牌(pái) 进(jìn) 入(rù) 军(jūn) 门(mãn) 。拿(ná) 戟(jǐ) 交(jiüo) 叉(chǎ) 着(zhe) 守(shǒu) 卫(wâi) 军(jūn) 门(mãn) 的(dí) 士(shì) 兵(bÿng) 想(xiǎng) 要(yào) 阻(zǔ) 止(zhǐ) 不(bù) 让(ràng) 他(tü) 进(jìn) 去(qù) 。 樊(fán) 哙(kuài) 侧(câ) 举(jǔ) 盾(dùn) 牌(pái) 一(yÿ) 撞(zhuàng) , 卫(wâi) 士 (shì) 跌(diý) 倒(dǎo) 在(zài) 地(dì) 上(shàng) 。樊(fán) 哙(kuài) 就(jiù) 进(jìn) 去(qù) 了(le) ,揭(jiý) 开(küi) 帷(wãi) 幕(mù) 面(miàn) 向(xiàng) 西(xÿ) 站(zh àn) 立(lì) ,瞪(dâng) 眼(yǎn) 看(kàn) 着(zhe) 项(xiàng) 羽(yǔ) ,头(tïu) 发(fà) 直(zhí) 坚(jiün) 起(qǐ) 来(lái) ,眼(yǎn) 眶(kuàng) 都(dōu) 要(yào) 裂(liâ) 开 (küi) 了(le) 。 项(xiàng) 羽(yǔ) 手(shǒu) 握(wî) 剑(jiàn) 柄(bǐng) 跪(guì) 直(zhí) 身(shýn) 子(zi) 说(shuō) : “客(kâ) 人(rãn) 是(shì) 干(gàn) 什(shãn) 么(me) 的 (de) ,”张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “他(tü) 是(shì) 沛(pâi) 公(gōng) 的(de) 卫(wâi) 士(shì) 樊(fán) 哙(kuài) 。 ”项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “壮(zhuàng) 士 (shì) ~ ??赏(shǎng) 他(tü) 一(yÿ) 杯(býi) 酒(jiǔ) 。 ” (左(zuǒ) 右(yîu) 的(de) 人(rãn) ) 就(jiù) 给(gþi) 他(tü) 一(yÿ) 大(dà) 杯(býi) 酒(jiǔ) 。 樊(fán) 哙(kuài) 拜 (bài) 谢(xiâ) , 立(lì) 起(qǐ) , 站(zhàn) 着(zhe) (一(yÿ) 口(kǒu) 气(qì) ) 把(bǎ) 酒(jiǔ) 渴(kþ) 了(le) 。 项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “赏(shǎng) 给(gþi) 他(tü) 一 (yÿ) 只(zhÿ) 猪(zhū) 腿(tuǐ) 。(左(zuǒ) 右(yîu) 的(de) 人(rãn) )就(jiù) 给(gþi) 了(le) 他(tü) 一(yÿ) 只(zhÿ) 半(bàn) 生(shýng) 的(de) 猪(zhū) 腿(tuǐ) 。樊(fá ” n) 哙(kuài) 把(bǎ) 盾(dùn) 牌(pái) 反(fǎn) 扣(kîu) 在(zài) 地(dì) 上(shàng) , 把(bǎ) 猪(zhū) 腿(tuǐ) 放(fàng) 在(zài) 盾(dùn) 牌(pái) 上(shàng) , 拔(bá) 出(chū) 剑(jiàn) 切(qiý) 着(zhe) 吃(chÿ) 起(qǐ) 来(lái) 。项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “壮(zhuàng) 士(shì) ~能(nãng) 再(zài) 喝(hý) 吗(ma) ,”樊(fán) 哙(kuài) 说(shu ō) : “我(wǒ) 死(sǐ) 尚(shàng) 且(q iþ) 不(bù) 怕(pà) ,一(yÿ) 杯(býi) 酒(jiǔ) 又(yîu) 哪(nǎ) 里(lǐ) 值(zhí) 得(de) 推(tuÿ) 辞(cí) ~秦(qín) 王(wáng) 有(yǒu) 象 (xiàng) 虎(hǔ) 狼(láng) 一(yí) 样(yàng) 凶(xiōng) 狠(hþn) 的(de) 心(xÿn) 肠(cháng) ,杀(shü) 人(rãn) 惟(wãi) 恐(kǒng) 不(bù) 能(nãng) 杀(shü) 尽(jìn) ,处(ch ǔ) 罚(fá) 人(rãn) 惟(wãi) 恐(kǒng) 不(bù) 能(nãng) 用(yîng) 尽(jìn) 酷(kù) 刑(xíng) , (因(yÿn) 此(cǐ) )天(tiün) 下(xià) 老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 都(dū) 背(bâ i) 叛(pàn) 了(le) 他(tü) 。怀(huái) 王(wáng) 曾(cãng) 经(jÿng) 和(hã) 诸(zhū) 将(jiàng) 领(lǐng) 约(yuý) 定(dìng) :先(xiün) 打(dǎ) 败(bài) 秦(qín) 军(jūn) 进(j ìn) 入(rù) 咸(xián) 阳(yáng) ,一(yÿ) 丝(sÿ) 一(yÿ) 毫(háo) 都(dōu) 不(bù) 敢(gǎn) 占(zhàn) 有(yǒu) 动(dîng) 用(yîng) ,封(fýng) 闭(bì) 了(liǎo) 官(guün) 室 (shì) ,退(tuì) 军(jūn) 驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 霸(bà) 上(shàng) ,以(yǐ) 等(dþng) 待(dài) 大(dài) 王(wáng) 到(dào) 来(lái) ,特(tâ) 意(yì) 派(pài) 遣(qiǎn) 将 (jiàng) 士(shì) 把(bǎ) 守(shǒu) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) , 是(shì) 为(wâi) 了(le) 防(fáng) 备(bâi) 其(qí) 它(tü) 盗(dào) 贼(zãi) 的(de) 出(chū) 入(rù) 和(hã) 发 (fü) 生(shýng) 意(yì) 外(wài) 的(de) 事(shì) 变(biàn) 。象(xiàng) 这(zhâ) 样(yàng) 劳(láo) 苦(kǔ) 功(gōng) 高(güo) ,没(mãi) 有(yǒu) 封(fýng) 侯(hïu) 的(de) 赏(shǎng) 赐(cì) ,反(fǎn) 而(ãr) 听(tÿng) 信(xìn) 小(xiǎo) 人(rãn) 谗(chán) 言(yán) ,要(yào) 杀(shü) 有(yǒu) 功(gōng) 劳(láo) 的(de) 人(rãn) ,这(zhâ) 是(sh ì) 灭(miâ) 亡(wáng) 的(de) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 后(hîu) 续(xù) 者(zhþ) 啊(ɑ) ~我(wǒ) 自(zì) 己(jǐ) 认(rân) 为(wãi) 大(dài) 王(wáng) 不(bù) (应(yÿng) 该 (güi) )采(cǎi) 取(qǔ) 这(zhâ) 样(yàng) 的(de) 做(zuî) 法(fǎ) ” 。项(xiàng) 羽(yǔ) 无(wú) 话(huà) 可(kþ) 答(dá) ,说(shuō) : “坐(zuî) 吧(bɑ) 。 ”樊(fán) 哙(ku ài) 使(shǐ) 挨(üi) 着(zhe) 张(zhüng) 良(liáng) 坐(zuî) 下(xià) 。坐(zuî) 了(le) 一(yÿ) 会(huì) 儿(er) ,刘(liú) 邦(büng) 起(qǐ) 身(shýn) 上(shàng) 厕(câ) 所(su ǒ) ,顺(shùn) 便(biàn) 招(zhüo) 呼(hū) 樊(fán) 哙(kuài) (一(yÿ) 道(dào) )出(chū) 去(qù) 。 刘(liú) 邦(büng) 已(yǐ) 经(jÿng) 出(chū) 去(qù) ,项(xiàng) 羽 (yǔ) 派(pài) 都(dū) 尉(wâi) 陈(chãn) 平(píng) 去(qù) 召(zhào) 呼(hū) 刘(liú) 邦(büng) (回(huí) 来(lái) ) 。刘(liú) 邦(büng) (对(duì) 樊(fán) 哙(kuài) )说(shu ō) : “刚(güng) 才(cái) 出(chū) 来(lái) 没(mãi) 有(yǒu) 告(gào) 辞(cí) ,这(zhâ) 怎(zþn) 么(me) 办(bàn) 呢(ne) ,”樊(fán) 哙(kuài) 说(shuō) : “做(zuî) 大(dà) 事(shì) 情(qíng) 不(bù) 必(bì) 顾(gù) 虑(lǜ) 细(xì) 枝(zhÿ) 末(mî) 节(jiã) ,讲(jiǎng) 大(dà) 礼(lǐ) 不(bù) 必(bì) 讲(jiǎng) 究(jiū) 小(xiǎo) 的(de) 礼(lǐ) 让(rà ng) 。现(xiàn) 在(zài) 人(rãn) 家(jiü) 正(zhâng) 象(xiàng) 切(qiý) 肉(rîu) 的(de) 刀(düo) 和(hã) 砧(zhýn) 板(bǎn) ,我(wǒ) 们(men) 是(shì) 鱼(yú) 和(hã) 肉(rî u) , 为(wâi) 什(shãn) 么(me) (还(hái) 要(yào) ) 告(gào) 辞(cí) 呢(ne) ,” 于(yú) 是(shì) 就(jiù) 走(zǒu) 了(le) 。 就(jiù) 叫(jiào) 张(zhüng) 良(liáng) 留(liú) 下 (xià) (向(xiàng) 项(xiàng) 羽(yǔ) ) 辞(cí) 谢(xiâ) 。 张(zhüng) 良(liáng) 问(wân) 道(dào) : 大(dài) 王(wáng) 来(lái) 时(shí) 带(dài) 些(xiý) 什(shãn) 么(me) (礼 “ (lǐ) 物(wù) ),” (刘(liú) 邦(büng) )说(shuō) : “我(wǒ) 拿(ná) 一(yÿ) 对(duì) 白(bái) 玉(yù) 璧(bì) ,准(zhǔn) 备(bâi) 献(xiàn) 给(gþi) 项(xiàng) 王(wáng) , 一(yÿ) 对(duì) 玉(yù) 酒(jiǔ) 杯(býi) , 要(yào) 送(sîng) 给(gþi) 范(fàn) 增(zýng) 。 正(zhâng) 赶(gǎn) 上(shàng) 他(tü) 们(men) 发(fü) 怒(nù) , 不(bù) 敢(gǎn) 献 (xiàn) 上(shǎng) 去(qù) , 你(nǐ) 替(tì) 我(wǒ) 献(xiàn) 给(gþi) 吧(bɑ) 。 张(zhüng) 良 (liáng) 说(shuō) : ” “遵(zūn) 命(mìng) 。 在(zài) 这(zhâ) 个(gâ) 时(shí) 候 ” (hîu) , 项(xiàng) 羽(yǔ) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 鸿(hïng) 门(mãn) , 刘(liú) 邦(büng) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 驻(zhù) 扎(zhü) 在(zài) 霸(b à) 上(shàng) ,相(xiüng) 隔(gã) 四(sì) 十(shí) 里(lǐ) 。刘(liú) 邦(büng) 丢(diū) 下(xià) 随(suí) 从(cïng) 的(de) 车(chý) 输(shū) 、人(rãn) 马(mǎ) ,离(lí) 开(k üi) 这(zhâ) 儿(ãr) ,独(dú) 自(zì) 一(yÿ) 人(rãn) 骑(qí) 马(mǎ) ,同(tïng) 持(chí) 剑(jiàn) 拿(ná) 盾(dùn) 徒(tú) 步(bù) 跑(pǎo) 着(zhe) 的(de) 樊(fán) 哙(kuà i) 、夏(xià) 侯(hïu) 婴(yÿng) 、靳(jìn) 强(qiáng) 、纪(jì) 信(xìn) 等(dþng) 四(sì) 人(rãn) 一(yì) 起(qǐ) ,顺(shùn) 着(zhe) 骊(lí) 山(shün) 脚(jiǎo) 下(xià) , 取(qǔ) 道(dào) 芷(zhǐ) 阳(yáng) ,抄(chüo) 小(xiǎo) 路(lù) 逃(táo) 走(zǒu) 。刘(liú) 邦(büng) (行(xíng) 前(qián) )对(duì) 张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “从 (cïng) 这(zhâ) 条(tiáo) 路(lù) 到(dào) 我(wǒ) 军(jūn) 营(yíng) 不(bù) 过(guî) 二(âr) 十(shí) 里(lǐ) 罢(bà) 了(le) 。请(qǐng) 你(nǐ) 估(gū) 计(jì) 我(wǒ) 到(dà o) 了(le) 军(jūn) 营(yíng) ,你(nǐ) 再(zài) 进(jìn) 去(qù) (见(jiàn) 项(xiàng) 王(wáng) )” 。 刘(liú) 邦(büng) 已(yǐ) 经(jÿng) 走(zǒu) 了(le) , (估(gū) 计(j ì) )抄(chüo) 小(xiǎo) 道(dào) (已(yǐ) 经(jÿng) )回(huí) 到(dào) 军(jūn) 中(zhōng) ,张(zhüng) 良(liáng) 进(jìn) 去(qù) 辞(cí) 谢(xiâ) ,说(shuō) : “沛(pâi) 公(gōng) 不(bù) 能(nãng) 多(duō) 喝(hý) 酒(jiǔ) ,已(yǐ) 经(jÿng) 醉(zuì) 了(le) ,不(bù) 能(nãng) (前(qián) 来(lái) )告(gào) 辞(cí) 。谨(jǐn) 叫(jiào) 我(wǒ) 奉(fâng) 上(shàng) 白(bái) 玉(yù) 璧(bì) 一(yÿ) 对(duì) ,敬(jìng) 献(xiàn) 给(gþi) 大(dài) 王(wáng) ;玉(yù) 杯(býi) 一(yÿ) 对(duì) ,敬(jìng) 献(xiàn) 给(gþ i) 大(dà) 将(jiàng) 军(jūn) 。 ”项(xiàng) 羽(yǔ) 说(shuō) : “沛(pâi) 公(gōng) 在(zài) 哪(nǎ) 里(lǐ) ,”张(zhüng) 良(liáng) 说(shuō) : “听(tÿng) 说(shuō) 大(dài) 王(wáng) 有(yǒu) 意(yì) 责(zã) 备(bâi) 他(tü) , 他(tü) 脱(tuō) 身(shýn) 独(dú) 自(zì) 离(lí) 开(küi) (—鸿(hïng) 门(mãn) ) 已(yǐ) 经(jÿng) 回(huí) 到(dào) 了 , (le) 军(jūn) 中(zhōng) 。 ”项(xiàng) 羽(yǔ) 就(jiù) 接(jiý) 受(shîu) 了(le) 白(bái) 玉(yù) 璧(bì) ,放(fàng) 到(dào) 座(zuî) 位(wâi) 上(shàng) 。范(fàn) 增(zýng) 接(jiý) 受(shîu) 玉(yù) 杯(býi) ,丢(diū) 在(zài) 地(dì) 上(shàng) ,拔(bá) 出(chū) 剑(jiàn) 砍(kǎn) 碎(suì) 了(le) 它(tü) ,说(shuō) : “唉(üi) ~这(zhâ) 小(xiǎ o) 子(zi) 不(bù) 值(zhí) 得(de) 和(hã) 他(tü) 共(gîng) 谋(mïu) 大(dà) 业(yâ) ~夺(duï) 走(zǒu) 项(xiàng) 王(wàng) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 一(yí) 定(dìng) 是 (shì) 沛(pâi) 公(gōng) 。我(wǒ) 们(men) 这(zhâi) 些(xiý) 人(rãn) 就(jiù) 要(yào) 被(bâi) 他(tü) 俘(fú) 虏(lǔ) 了(le) ~ ” 刘(liú) 邦(büng) 回(huí) 到(dào) 军 永 (jūn) 营(yíng) ,立(lì) 即(jí) 杀(shü) 掉(diào) 曹(cáo) 无(wú) 伤(shüng) 。 兰(lán) 亭(tíng) 集(jí) 序(xù) 王(wáng) 羲(xÿ) 之(zhÿ) 原(yuán) 文(wãn) : (yǒng) 和(hã) 九(jiǔ) 年(nián) , 岁(suì) 在(zài) 癸(guǐ) 丑(chǒu) , 暮(mù) 春(chūn) 之(zhÿ) 初(chū) , 会(huì) 于(yú) 会(huì) 稽(jÿ) 山(shün) 阴(yÿn) 之 (zhÿ) 兰 (lán) 亭(tíng) ,修(xiū) 禊(xì) 事(shì) 也(yþ) 。群(qún) 贤(xián) 毕(bì) 至(zhì) ,少(shào) 长(zhǎng) 咸(xián) 集(jí) 。此(cǐ) 地(dì) 有(yǒu) 崇(chïng) 山(shü n) 峻(jùn) 岭(lǐng) ,茂(mào) 林(lín) 修(xiū) 竹(zhú) ,又(yîu) 有(yǒu) 清(qÿng) 流(liú) 激(jÿ) 湍(tuün) ,映(yìng) 带(dài) 左(zuǒ) 右(yîu) ,引(yǐn) 以(yǐ) 为 (wãi) 流(liú) 觞(shüng) 曲(qǔ) 水(shuǐ) ,列(liâ) 坐(zuî) 其(qí) 次(cì) ,虽(suÿ) 无(wú) 丝(sÿ) 竹(zhú) 管(guǎn) 弦(xián) 之(zhÿ) 盛(shâng) ,一(yÿ) 觞(shüng) 一(yÿ) 咏(yǒng) ,亦(yì) 足(zú) 以(yǐ) 畅(chàng) 叙(xù) 幽(yōu) 情(qíng) 。是(shì) 日(rì) 也(yþ) ,天(tiün) 朗(lǎng) 气(qì) 清(qÿng) ,惠(huì) 风(fýng) 和(h ã) 畅(chàng) 。仰(yǎng) 观(guün) 宇(yǔ) 宙(zhîu) 之(zhÿ) 大(dà) ,俯(fǔ) 察(chá) 晶(jÿng) 类(lâi) 之(zhÿ) 盛(shâng) ,所(suǒ) 以(yǐ) 游(yïu) 目(m ù) 骋(chþng) 怀(huái) ,足(zú) 以(yǐ) 极(jí) 视(shì) 听(tÿng) 之(zhÿ) 娱(yú) ,信(xìn) 可(kþ) 乐(lâ) 也(yþ) 。 夫(fū) 人(rãn) 之(zhÿ) 相(xiüng) 与(yǔ) ,俯(fǔ) 仰(yǎng) 一(yÿ) 世(shì) , 或(huî) 取(qǔ) 诸(zhū) 怀(huái) 抱(bào) , 晤(wù) 言(yán) 一(yÿ) 室(shì) 之(zhÿ) 内(nâi) ; 或(huî) 因(yÿn) 寄(jì) 所(suǒ) 托(tuō) , 放(fàng) 浪 (làng) 形(xíng) 骸(hái) 之(zhÿ) 外(wài) 。 虽(suÿ) 取(qǔ) 舍(shþ) 万(wàn) 殊(shū) , 静(jìng) 躁(zào) 不(bù) 同(tïng) , 当(düng) 其(qí) 欣(xÿn) 于(yú) 所(suǒ) 遇 (yù) ,暂(zàn) 得(de) 于(yú) 己(jǐ) ,快(kuài) 然(rán) 自(zì) 足(zú) ,曾(cãng) 不(bù) 知(zhÿ) 老(lǎo) 之(zhÿ) 将(jiàng) 至(zhì) 。及(jí) 其(qí) 所(suǒ) 之(zhÿ) 既(jì) 倦(juàn) ,情(qíng) 随(suí) 事(shì) 迁(qiün) ,感(gǎn) 慨(kǎi) 系(jì) 之(zhÿ) 矣(yǐ) ~向(xiàng) 之(zhÿ) 所(suǒ) 欣(xÿn) ,俯(fǔ) 仰(yǎng) 之(zhÿ) 间(ji ün) ,已(yǐ) 为(wãi) 陈(chãn) 迹(jì) ,犹(yïu) 不(bù) 能(nãng) 不(bù) 以(yǐ) 之(zhÿ) 兴(xìng) 怀(huái) ,况(kuàng) 修(xiū) 短(duǎn) 随(suí) 化(huà) ,终(zhō ng) 期(qÿ) 于(yú) 尽(jìn) ~古(gǔ) 人(rãn) 云(yún) : “死(sǐ) 生(shýng) 亦(yì) 大(dà) 矣(yǐ) ” 岂(qǐ) 不(bù) 痛(tîng) 哉(züi) ~ , 每(mþi) 览(lǎn) 昔(xÿ) 人 (rãn) 兴(xÿng) 感(gǎn) 之(zhÿ) 由(yïu) ,若(ruî) 合(hã) 一(yÿ) 契(qì) ,未(wâi) 尝(cháng) 不(bù) 临(lín) 文(wãn) 嗟(jiý) 悼(dào) ,不(bù) 能(nãng) 喻(yù) 之 (zhÿ) 于(yú) 怀(huái) 。固(gù) 知(zhÿ) 一(yÿ) 死(sǐ) 生(shýng) 为(wãi) 虚(xū) 诞(dàn) ,齐(qí) 彭(pãng) 殇(shüng) 为(wãi) 妄(wàng) 作(zuî) ,后(hîu) 之(zhÿ) 视(shì) 今(jÿn) ,亦(yì) 犹(yïu) 今(jÿn) 之(zhÿ) 视(shì) 昔(xÿ) ,悲(býi) 夫(fū) ~故(gù) 列(liâ) 叙(xù) 时(shí) 人(rãn) ,录(lù) 其(qí) 所(suǒ) 述(shù) ,虽(su ÿ) 世(shì) 殊(shū) 事(shì) 异(yì) ,所(suǒ) 以(yǐ) 兴(xÿng) 怀(huái) ,其(qí) 致(zhì) 一(yÿ) 也(yþ) 。后(hîu) 之(zhÿ) 览(lǎn) 者(zhþ) ,亦(yì) 将(jiüng) 有(y ǒu) 感(gǎn) 于(yú) 斯(sÿ) 文(wãn) 。 译(yì) 文(wãn) : 永(yǒng) 和(hã) 九(jiǔ) 年(nián) , 正(zhâng) 值(zhí) 癸(guǐ) 丑(chǒu) , 暮(mù) 春(chūn) 三(sün) 月 (yuâ) 上(shàng) 旬(xún) 的(de) 巳(sì) 日(rì) , 我(wǒ) 们(men) 在(zài) 会(huì) 稽(jÿ) 郡(jùn) 山(shün) 阴(yÿn) 县(xiàn) 的(de) 兰(lán) 亭(tíng) 集(jí) 会(huì) , 举(jǔ) 行(xíng) 禊(xì) 饮(yǐn) 之(zhÿ) 事(shì) 。 此(cǐ) 地(dì) 德(dã) 高(güo) 望(wàng) 重(zhîng) 者(zhþ) 无(wú) 不(bú) 到(dào) 会(huì) , 老(lǎo) 少(shào) 济 (jì) 济(jì) 一(yÿ) 堂(táng) 。兰(lán) 亭(tíng) 这(zhâ) 地(dì) 方(füng) 有(yǒu) 崇(chïng) 山(shün) 峻(jùn) 岭(lǐng) 环(huán) 抱(bào) , 林(lín) 木(mù) 繁(fán) 茂 (mào) , 竹(zhú) 篁(huáng) 幽(yōu) 密(mì) 。 又(yîu) 有(yǒu) 清(qÿng) 澈(châ) 湍(tuün) 急(jí) 的(de) 溪(xÿ) 流(liú) , 如(rú) 同(tïng) 青(qÿng) 罗(luï) 带(dài) 一 (yì) 般(bün) 映(yìng) 衬(chân) 在(zài) 左(zuǒ) 右(yîu) ,引(yǐn) 溪(xÿ) 水(shuǐ) 为(wãi) 曲(qǔ) 水(shuǐ) 流(liú) 觞(shüng) ,列(liâ) 坐(zuî) 其(qí) 侧(câ) , 即(jí) 使(shǐ) 没(mãi) 有(yǒu) 管(guǎn) 弦(xián) 合(hã) 奏(zîu) 的(de) 盛(shâng) 况(kuàng) ,只(zhǐ) 是(shì) 饮(yǐn) 酒(jiǔ) 赋(fù) 诗(shÿ) ,也(yþ) 足(zú) 以 (yǐ) 令(lìng) 人(rãn) 畅(chàng) 叙(xù) 胸(xiōng) 怀(huái) 。这(zhâ) 一(yì) 天(tiün) ,晴(qíng) 明(míng) 爽(shuǎng) 朗(lǎng) ,和(hã) 风(fýng) 习(xí) 习(xí) , 仰(yǎng) 首(shǒu) 可(kþ) 以(yǐ) 观(guün) 览(lǎn) 浩(hào) 大(dà) 的(de) 宇(yǔ) 宙(zhîu) ,俯(fǔ) 身(shýn) 可(kþ) 以(yǐ) 考(kǎo) 察(chá) 众(zhîng) 多(duō) 的 (de) 物(wù) 类(lâi) ,纵(zîng) 目(mù) 游(yïu) 赏(shǎng) ,胸(xiōng) 襟(jÿn) 大(dà) 开(küi) ,极(jí) 尽(jìn) 耳(þr) 目(mù) 视(shì) 听(tÿng) 的(de) 欢(huün) 娱 (yú) ,真(zhýn) 可(kþ) 以(yǐ) 说(shuō) 是(shì) 人(rãn) 生(shýng) 的(de) 一(yÿ) 大(dà) 乐(lâ) 事(shì) 。 人(rãn) 们(men) 彼(bǐ) 此(cǐ) 亲(qÿn) 近(jìn) 交(ji üo) 往(wǎng) , 俯(fǔ) 仰(yǎng) 之(zhÿ) 间(jiün) 便(biàn) 度(dù) 过(guî) 了(le) 一(yÿ) 生(shýng) 。 有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 喜(xǐ) 欢(huün) 反(fǎn) 躬(gōng) 内(n âi) 省(xǐng) ,满(mǎn) 足(zú) 于(yú) 一(yÿ) 室(shì) 之(zhÿ) 内(nâi) 的(de) 晤(wù) 谈(tán) ;有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 则(zã) 寄(jì) 托(tuō) 于(yú) 外(wài) 物(w ù) ,生(shýng) 活(huï) 狂(kuáng) 放(fàng) 不(bù) 羁(jÿ) 。虽(suÿ) 然(rán) 他(tü) 们(men) 或(huî) 内(nâi) 或(huî) 外(wài) 的(de) 取(qǔ) 舍(shþ) 千(qiün) 差(ch à) 万(wàn) 别(biã) ,好(hǎo) 静(jìng) 好(hào) 动(dîng) 的(de) 性(xìng) 格(gã) 各(gâ) 不(bù) 相(xiüng) 同(tïng) ,但(dàn) 当(düng) 他(tü) 们(men) 遇(yù) 到(d ào) 可(kþ) 喜(xǐ) 的(de) 事(shì) 情(qíng) ,得(dã) 意(yì) 于(yú) 一(yÿ) 时(shí) ,感(gǎn) 到(dào) 欣(xÿn) 然(rán) 自(zì) 足(zú) 时(shí) ,竟(jìng) 然(rán) 都 (dōu) 会(huì) 忘(wàng) 记(jì) 衰(shuüi) 老(lǎo) 即(jí) 将(jiüng) 要(yào) 到(dào) 来(lái) 之(zhÿ) 事(shì) 。 等(dþng) 到(dào) 对(duì) 已 (yǐ) 获(huî) 取(qǔ) 的(de) 东(dōng) 西(xÿ) 发(fü) 生(shýng) 厌(yàn) 倦(juàn) , 情(qíng) 事(shì) 变(biàn) 迁(qiün) , 又(yîu) 不(bù) 免(miǎn) 会(huì) 引(yǐn) 发(fü) 无(wú) 限(xiàn) 的(de) 感(gǎn) 慨(kǎi) 。以(yǐ) 往(wǎng) 所(suǒ) 得(dã) 到(dào) 的(de) 欢(huün) 欣(xÿn) ,很(hþn) 快(kuài) 就(jiù) 成(chãng) 为(wãi) 历(lì) 史(shǐ) 的(de) 陈(chãn) 迹(jì) ,人(rãn) 们(men) 对(duì) 此(cǐ) 尚(shàng) 且(qiþ) 不(bù) 能(nãng) 不(bù) 为(wãi) 之(zhÿ) 感(gǎn) 念(niàn) 伤(shüng) 怀(huái) ,更(gýng) 何(hã) 况(ku àng) 人(rãn) 的(de) 一(yÿ) 生(shýng) 长(zhǎng) 短(duǎn) 取(qǔ) 决(juã) 于(yú) 造(zào) 化(huà) ,而(ãr) 终(zhōng) 究(jiū) 要(yào) 归(guÿ) 结(jiã) 于(yú) 穷(qiï ng) 尽(jìn) 呢(ne) ~古(gǔ) 人(rãn) 说(shuō) : “死(sǐ) 生(shýng) 是(shì) 件(jiàn) 大(dà) 事(shì) 。 ”这(zhâ) 怎(zþn) 么(me) 能(nãng) 不(bù) 让(ràng) 人(rãn) 痛 (tîng) 心(xÿn) 啊(ɑ) ~ 每(mþi) 当(düng) 看(kàn) 到(dào) 前(qián) 人(rãn) 所(suǒ) 发(fü) 的(de) 感(gǎn) 慨(kǎi) ,其(qí) 缘(yuán) 由(yïu) 竟(jìng) 像(xià ng) 一(yÿ) 张(zhüng) 符(fú) 契(qì) 那(nà) 样(yàng) 一(yÿ) 致(zhì) ,总(zǒng) 难(nán) 免(miǎn) 要(yào) 在(zài) 前(qián) 人(rãn) 的(de) 文(wãn) 章(zhüng) 面 (miàn) 前(qián) 嗟(jiý) 叹(tàn) 一(yÿ) 番(fün) , 不(bù) 过(guî) 心(xÿn) 里(lǐ) 却(quâ) 弄(nîng) 不(bù) 明(míng) 白(bái) 这(zhâ) 是(shì) 怎(zþn) 么(me) 回(huí) 事(shì) 。我(wǒ) 当(düng) 然(rán) 知(zhÿ) 道(dào) 把(bǎ) 死(sǐ) 和(hã) 生(shýng) 混(hùn) 为(wãi) 一(yÿ) 谈(tán) 是(shì) 虚(xū) 诞(dàn) 的(de) ,把(bǎ) 长(ch áng) 寿(shîu) 与(yǔ) 夭(yüo) 亡(wáng) 等(dþng) 量(liàng) 齐(qí) 观(guün) 是(shì) 荒(huüng) 谬(miù) 的(de) , 后(hîu) 人(rãn) 看(kàn) 待(dài) 今(jÿn) 人(rãn) , 也(yþ) 就(jiù) 像(xiàng) 今(jÿn) 人(rãn) 看(kàn) 待(dài) 前(qián) 人(rãn) ,这(zhâ) 正(zhâng) 是(shì) 事(shì) 情(qíng) 的(de) 可(kþ) 悲(býi) 之(zhÿ) 处(chù) 。 所(suǒ) 以(yǐ) 我(wǒ) 要(yào) 列(liâ) 出(chū) 到(dào) 会(huì) 者(zhþ) 的(de) 姓(xìng) 名(míng) ,录(lù) 下(xià) 他(tü) 们(men) 所(suǒ) 作(zuî) 的(de) 诗(shÿ) 篇(piün) 。尽(jǐn) 管(guǎn) 时(shí) 代(dài) 有(yǒu) 别(biã) ,行(xíng) 事(shì) 各(gâ) 异(yì) ,但(dàn) 触(chù) 发(fü) 人(rãn) 们(men) 情(qíng) 怀(huái) 的(de) 动(dîng) 因(yÿn) ,无(wú) 疑(yí) 会(huì) 是(shì) 相(xiüng) 通(tōng) 的(de) 。后(hîu) 人(rãn) 阅(yuâ) 读(dú) 这(zhâi) 些(xiý) 诗(shÿ) 篇(piün) ,恐(kǒng) 怕(p à) 也(yþ) 会(huì) 由(yïu) 此(cǐ) 引(yǐn) 发(fü) 同(tïng) 样(yàng) 的(de) 感(gǎn) 慨(kǎi) 吧(bɑ) 。 归(guÿ) 去(qù) 来(lái) 兮(xÿ) 辞(cí) 陶(táo) 潜(qián) 原(yuán) 文(wãn) : 归(guÿ) 去(qù) 来(lái) 兮(xÿ) ,田(tián) 园(yuán) 将(jiüng) 芜(wú) 胡(hú) 不(bù) 归(guÿ) ~既(jì) 目(mù) 以(yǐ) 心(xÿn) 为(wãi) 形(xíng) 役(yì) ,奚(xÿ) 惆(chïu) 怅(chàng) 而(ãr) 独(dú) 悲(býi) ,悟(wù) 已(yǐ) 往(wǎng) 之(zhÿ) 不(bù) 谏 (jiàn) ,知(zhÿ) 来(lái) 者(zhþ) 之(zhÿ) 可(kþ) 追(zhuÿ) 。实(shí) 迷(mí) 途(tú) 其(qí) 未(wâ i) 远(yuǎn) , 觉(juã) 今(jÿn) 是(shì) 而(ãr) 昨(zuï) 非(fýi) 。 舟(zh ōu) 遥(yáo) 遥(yáo) 以(yǐ) 轻(qÿng) 飏(yáng) , 风(fýng) 飘(piüo) 飘(piüo) 而(ãr) 吹(chuÿ) 衣(yÿ) 。 问(wân) 征(zhýng) 夫(fū) 以(yǐ) 前(qián) 路(lù) , 恨(hân) 晨 (chãn) 光(guüng) 之(zhÿ) 熹(xÿ) 微(wýi) 。 乃(nǎi) 瞻(zhün) 衡(hãng) 宇(yǔ) ,载(zǎi) 欣(xÿn) 载(zǎi) 奔(býn) 。僮(tïng) 仆(pú) 欢(huün) 迎(yíng) ,稚(zh ì) 子(zǐ) 候(hîu) 门(mãn) 。三(sün) 径(jìng) 就(jiù) 荒(huüng) ,松(sōng) 菊(jú) 犹(yïu) 存(cún) 。携(xiã) 幼(yîu) 入(rù) 室(shì) ,有(yǒu) 酒(jiǔ) 盈(yíng) 樽 (zūn) 。引(yǐn) 壶(hú) 觞(shüng) 以(yǐ) 自(zì) 酌(zhuï) ,眄(miǎn) 庭(tíng) 柯(ký) 以(yǐ) 怡(yí) 颜(yán) 。倚(yǐ) 南(nán) 窗(chuüng) 以(yǐ) 寄(jì) 傲(ào) , 审(shþn) 容(rïng) 膝(xÿ) 之(zhÿ) 易(yì) 安(ün) 。园(yuán) 日(rì) 涉(shâ) 以(yǐ) 成(chãng) 趣(qù) ,门(mãn) 虽(suÿ) 设(shâ) 而(ãr) 常(cháng) 关(guün) 。策(câ) 扶(fú) 老(lǎo) 以(yǐ) 流(liú) 憩(qì) ,时(shí) 矫(jiǎo) 首(shǒu) 而(ãr) 遐(xiá) 观(guün) 。云(yún) 无(wú) 心(xÿn) 以(yǐ) 出(chū) 岫(xiù) ,鸟(niǎo) 倦(juàn) 飞 (fýi) 而(ãr) 知(zhÿ) 还(huán) 。景(jǐng) 翳(yì) 翳(yì) 以(yǐ) 将(jiüng) 入(rù) ,抚(fǔ) 孤(gū) 松(sōng) 而(ãr) 盘(pán) 桓(huán) 。 归(guÿ) 去(qù) 来(lái) 兮 (xÿ) ,请(qǐng) 息(xÿ) 交(jiüo) 以(yǐ) 绝(juã) 遊(yïu) 。世(shì) 与(yǔ) 我(wǒ) 而(ãr) 相(xiüng) 违(wãi) ,复(fù) 驾(jià) 言(yán) 兮(xÿ) 焉(yün) 求(qiú) ,悦(yu â) 亲(qÿn) 戚(qÿ) 之(zhÿ) 情(qíng) 话(huà) ,乐(lâ) 琴(qín) 书(shū) 以(yǐ) 消(xiüo) 忧(yōu) 。农(nïng) 人(rãn) 告(gào) 余(yú) 以(yǐ) 春(chūn) 及(jí) ,将(jiü ng) 有(yǒu) 事(shì) 于(yú) 西(xÿ) 畴(chïu) 。或(huî) 命(mìng) 巾(jÿn) 车(chý) ,或(huî) 棹(zhào) 孤(gū) 舟(zhōu) 。既(jì) 窈(yǎo) 窕(tiǎo) 以(yǐ) 寻(xún) 壑 (hâ) ,亦(yì) 崎(qí) 岖(qū) 而(ãr) 经(jÿng) 邱(qiū) 。木(mù) 欣(xÿn) 欣(xÿn) 以(yǐ) 向(xiàng) 荣(rïng) ,泉(quán) 涓(juün) 涓(juün) 而(ãr) 始(shǐ) 流(liú) 。善 (shàn) 万(wàn) 物(wù) 之(zhÿ) 得(de) 时(shí) ,感(gǎn) 吾(wú) 生(shýng) 之(zhÿ) 行(xíng) 休(xiū) 。 已(yǐ) 矣(yǐ) 乎(hū) ~寓(yù) 形(xíng) 宇(yǔ) 内(n âi) 复(fù) 几(jǐ) 时(shí) ~曷(hã) 不(bù) 委(wþi) 心(xÿn) 任(rân) 去(qù) 留(liú) ,胡(hú) 为(wãi) 乎(hū) 遑(huáng) 遑(huáng) 欲(yù) 何(hã) 之(zhÿ) ,富(fù) 贵 (guì) 非(fýi) 吾(wú) 愿(yuàn) ,帝(dì) 乡(xiüng) 不(bù) 可(kþ) 期(qÿ) 。怀(huái) 良(liáng) 辰(chãn) 以(yǐ) 孤(gū) 往(wǎng) ,或(huî) 植(zhí) 杖(zhàng) 而(ãr) 耘(yún) 耔(zǐ) 。登(dýng) 东(dōng) 皋(güo) 以(yǐ) 舒(shū) 啸(xiào) ,临(lín) 清(qÿng) 流(liú) 而(ã r) 赋(fù) 诗(shÿ) 。聊(liáo) 乘(chãng) 化(huà) 以(yǐ) 归(guÿ) 尽(jìn) , 乐(lâ) 天(tiün) 天(tiün) 命(mìng) 复(fù) 奚(xÿ) 疑(yí) ~ 译(yì) 文(wãn) : 回(huí) 去(qù) 吧(bɑ) , 田(tián) 园(yuán) 快(kuài) 要(yào) 荒(huüng) 芜 (wú) 了(le) ,为(wâi) 什(shãn) 么(me) 还(hái) 不(bù) 回(huí) ~既(jì) 然(rán) 自(zì) 认(rân) 为(wãi) 心(xÿn) 志(zhì) 被(bâi) 形(xíng) 体(tǐ) 所(suǒ) 役(yì) 使 (shǐ) ,又(yîu) 为(wâi) 什(shãn) 么(me) 惆(chïu) 怅(chàng) 而(ãr) 独(dú) 自(zì) 伤(shüng) 悲(býi) ,认(rân) 识(shi) 到(dào) 过(guî) 去(qù) 的(de) 错(cuî) 误 (wù) 已(yǐ) 不(bù) 可(kþ) 挽(wǎn) 救(jiù) ,知(zhÿ) 道(dào) 了(le) 未(wâi) 来(lái) 的(de) 事(shì) 情(qíng) 尚(shàng) 可(kþ) 追(zhuÿ) 回(huí) 。实(shí) 在(zài) 是(shì) 误(wù) 入(rù) 迷(mí) 途(tú) 还(hái) 不(bù) 算(suàn) 太(tài) 远(yuǎn) ,已(yǐ) 经(jÿng) 觉(juã) 悟(wù) 到(dào) 今(jÿn) 天(tiün) “是(shì) ”而(ãr) 昨(zu ï) 天(tiün) “非(fýi) ” 。归(guÿ) 舟(zhōu) 轻(qÿng) 快(kuài) 地(de) 飘(piüo) 荡(dàng) 前(qián) 进(jìn) ,微(wýi) 风(fýng) 徐(xú) 徐(xú) 地(dì) 吹(chuÿ) 动(dîng) 着(zhe) 上(shàng) 衣(yÿ) 。向(xiàng) 行(xíng) 人(rãn) 打(dǎ) 听(tÿng) 前(qián) 面(miàn) 的(de) 道(dào) 路(lù) ,恨(hân) 晨(chãn) 光(guüng) 还(hái) 是(shì) 这 (zhâ) 样(yàng) 微(wýi) 弱(ruî) 迷(mí) 离(lí) 。 望(wàng) 见(jiàn) 家(jiü) 乡(xiüng) 的(de) 陋(lîu) 屋(wū) , 我(wǒ) 高(güo) 兴(xìng) 得(de) 往(wǎng) 前(qi án) 直(zhí) 奔(býn) 。童(tïng) 仆(pú) 欢(huün) 喜(xǐ) 地(dì) 前(qián) 来(lái) 迎(yíng) 接(jiý) ,幼(yîu) 儿(ãr) 迎(yíng) 候(hîu) 在(zài) 家(jiü) 门(mãn) 。庭(t íng) 院(yuàn) 小(xiǎo) 路(lù) 虽(suÿ) 将(jiüng) 荒(huüng) 芜(wú) , 却(quâ) 喜(xǐ) 园(yuán) 中(zhōng) 松(sōng) 菊(jú) 还(hái) 存(cún) 。 我(wǒ) 拉(lü) 着(zhe) 幼 (yîu) 儿(ãr) 走(zǒu) 进(jìn) 内(nâi) 室(shì) ,屋(wū) 里(lǐ) 摆(bǎi) 着(zhe) 盛(chãng) 满(mǎn) 酒(jiǔ) 的(de) 酒(jiǔ) 樽(zūn) 。拿(ná) 过(guî) 酒(jiǔ) 壶(hú) 酒 (jiǔ) 杯(býi) 来(lái) 自(zì) 斟(zhýn) 自(zì) 饮(yǐn) , 看(kàn) 着(zhe) 庭(tíng) 院(yuàn) 里(lǐ) 的(de) 树(shù) 枝(zhÿ) 真(zhýn) 使(shǐ) 我(wǒ) 开(küi) 颜(yán) 。 靠(kào) 着(zhe) 南(nán) 窗(chuüng) 寄(jì) 托(tuō) 着(zhe) 我(wǒ) 的(de) 傲(ào) 世(shì) 情(qíng) 怀(huái) ,觉(juã) 得(de) 身(shýn) 居(jū) 陋(lîu) 室(shì) 反(f ǎn) 而(ãr) 容(rïng) 易(yì) 心(xÿn) 安(ün) 。天(tiün) 天(tiün) 在(zài) 园(yuán) 子(zǐ) 里(lǐ) 散(sàn) 步(bù) 自(zì) 成(chãng) 乐(lâ) 趣(qù) ,尽(jǐn) 管(guǎn) 设 (shâ) 有(yǒu) 园(yuán) 门(mãn) 却(quâ) 常(cháng) 常(cháng) 闭(bì) 关(guün) 。 拄(zhǔ) 着(zhuï) 手(shǒu) 杖(z hàng) 或(huî) 漫(màn) 步(bù) 或(huî) 悠(yōu) 闲 (xián) 地(dì) 随(suí) 处(chù) 休(xiū) 息(xÿ) ,不(bù) 时(shí) 地(dì) 抬(tái) 起(qǐ) 头(tïu) 来(lái) 向(xiàng) 远(yuǎn) 处(chù) 看(kàn) 看(kàn) 。云(yún) 烟(yü n) 自(zì) 然(rán) 而(ãr) 然(rán) 地(dì) 从(cïng) 山(shün) 洞(dîng) 飘(piüo) 出(chū) ,鸟(niǎo) 儿(ãr) 飞(fýi) 倦(juàn) 了(le) 也(yþ) 知(zhÿ) 道(dào) 回(huí) 还 (huán) 。日(rì) 光(guüng) 渐(jiàn) 暗(àn) 太(tài) 阳(yáng) 将(jiüng) 快(kuài) 要(yào) 下(xià) 山(shün) ,我(wǒ) 抚(fǔ) 摸(mō) 着(zhe) 孤(gū) 松(sōng) 而(ãr) 流 (liú) 连(lián) 忘(wàng) 返(fǎn) 。 回(huí) 去(qù) 吧(bɑ) , 我(wǒ) 要(yào) 断(duàn) 绝(juã) 与(yǔ) 外(wài) 人(rãn) 的(de) 交(jiüo) 游(yïu) 。 既(jì) 然(rán) 世 (shì) 俗(sú) 与(yǔ) 我(wǒ) 乖(guüi) 违(wãi) 相(xiüng) 悖(bâi) ,我(wǒ) 还(hái) 驾(jià) 车(chý) 出(chū) 游(yïu) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 可(kþ) 求(qiú) ,亲(qÿ n) 戚(qÿ) 间(jiün) 说(shuō) 说(shuō) 知(zhÿ) 心(xÿn) 话(huà) 儿(ãr) 叫(jiào) 人(rãn) 心(xÿn) 情(qíng) 欢(huün) 悦(yuâ) ,抚(fǔ) 琴(qín) 读(dú) 书(shū) 可(kþ) 藉(jiâ) 以(yǐ) 解(jiþ) 闷(mân) 消(xiüo) 愁(chïu) 。 农(nïng) 人(rãn) 们(men) 告(gào) 诉(sù) 我(wǒ) 春(chūn) 天(tiün) 已(yǐ) 经(jÿng) 来(lái) 临(lín) , 我(wǒ) 将 (jiüng) 要(yào) 到(dào) 西(xÿ) 边(biün) 去(qù) 耕(gýng) 耘(yún) 田(tián) 亩(mǔ) 。有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 驾(jià) 着(zhe) 篷(pãng) 布(bù) 小(xiǎo) 车(chý) ,有 (yǒu) 的(de) 人(rãn) 划(huá) 着(zhe) 一(yÿ) 叶(yâ) 小(xiǎo) 舟(zhōu) 。时(shí) 而(ãr) 沿(yán) 着(zhe) 婉(wǎn) 蜒(yán) 的(de) 溪(xÿ) 水(shuǐ) 进(jìn) 入(rù) 山 (shün) 谷(gǔ) ,时(shí) 而(ãr) 循(xún) 着(zhe) 崎(qí) 岖(qū) 的(de) 小(xiǎo) 路(lù) 走(zǒu) 过(guî) 山(shün) 丘(qiū) 。树(shù) 木(mù) 长(zhǎng) 得(de) 欣(xÿn) 欣(xÿn) 向(xiàng) 荣(rïng) , 泉(quán) 水(shuǐ) 开(küi) 始(shǐ) 涓(juün) 涓(juün) 奔(býn) 流(liú) 。 我(wǒ) 羡(xiàn) 慕(mù) 物(wù) 得(de) 逢(fãng) 天(tiün) 时(sh í) ,感(gǎn) 叹(tàn) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 一(yÿ) 生(shýng) 行(xíng) 将(jiüng) 罢(bà) 休(xiū) 。 算(suàn) 了(le) 吧(bɑ) ~寄(jì) 身(shýn) 于(yú) 天(tiün) 地 (dì) 间(jiün) 还(hái) 有(yǒu) 多(duō) 少(shǎo) 时(shí) 日(rì) ~何(hã) 不(bù) 放(fàng) 下(xià) 心(xÿn) 来(lái) 听(tÿng) 凭(píng) 生(shýng) 死(sǐ) ,为(wâi) 什 (shãn) 么(me) 还(hái) 要(yào) 遑(huáng) 遑(huáng) 不(bù) 安(ün) 想(xiǎng) 去(qù) 哪(nǎ) 里(lǐ) ,企(qǐ) 求(qiú) 富(fù) 贵(guì) 不(bú) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 心(xÿn) 愿(yuàn) ,寻(xún) 觅(mì) 仙(xiün) 境(jìng) 不(bù) 可(kþ) 期(qÿ) 冀(jì) 。只(zhÿ) 盼(pàn) 好(hǎo) 天(tiün) 气(qì) 我(wǒ) 独(dú) 自(zì) 外(wài) 出(ch ū) , 或(huî) 将(jiüng) 手(shǒu) 杖(zhàng) 插(chü) 在(zài) 田(tián) 边(biün) 除(chú) 草(cǎo) 培(pãi) 苗(miáo) 。 登(dýng) 上(shàng) 东(dōng) 边(biün) 的(de) 高(g üo) 岗(gǎng) 放(fàng) 声(shýng) 长(cháng) 啸(xiào) , 面(miàn) 对(duì) 清(qÿng) 的(de) 流(liú) 水(shuǐ) 吟(yín) 诵(sîng) 诗(shÿ) 篇(piün) 。 姑(gū) 且(qiþ) 随(su í) 着(zhe) 大(dà) 自(zì) 然(rán) 的(de) 变(biàn) 化(huà) 走(zǒu) 向(xiàng) 生(shýng) 命(mìng) 尽(jìn) 头(tïu) ,乐(lâ) 天(tiün) 安(ün) 命(mìng) 还(hái) 有(yǒ u) 什(shãn) 么(me) 值(zhí) 得(de) 怀(huái) 疑(yí) ~ 谏(jiàn) 太(tài) 宗(zōng) 十(shí) 思(sÿ) 疏(shū) 魏(wâi) 征(zhýng) 原(yuán) 文(wãn) : 臣(chãn) 闻(w ãn) 求(qiú) 木(mù) 之(zhÿ) 长(zhǎng) 者(zhþ) ,必(bì) 固(gù) 其(qí) 根(gýn) 本(bþn) ;欲(yù) 流(liú) 之(zhÿ) 远(yuǎn) 者(zhþ) ,必(bì) 浚(jùn) 其(qí) 泉(quá n) 源(yuán) ; 思(sÿ) 国(guï) 之(zhÿ) 安(ün) 者(zhþ) , 必(bì) 积(jÿ) 其(qí) 德(dã) 义(yì) 。 源(yuán) 不(bù) 深(shýn) 而(ãr) 望(wàng) 流(liú) 之(zhÿ) 远(yuǎn) , 根(gýn) 不(bù) 固(gù) 而(ãr) 求(qiú) 木(mù) 之(zhÿ) 长(zhǎng) , 德 (dã) 不(bù) 厚(hîu) 而(ãr) 思(sÿ) 国(guï) 之(zhÿ) 安(ün) , 臣(chãn) 虽(suÿ) 下(xià) 愚(yú) , 知(zhÿ) 其(qí) 不(bù) 可(kþ) ,而(ãr) 况(kuàng) 于(yú) 明(míng) 哲(zhã) 乎(hū) ,人(rãn) 君(jūn) 当(düng) 神(shãn) 器(qì) 之(zhÿ) 重(zhîng) ,居(jū) 域(yù) 中(zhōng) 之(zhÿ) 大(dà) , 不(bù) 念(niàn) 居(jū) 安(ün) 思(sÿ) 危(wýi) , 戒(jiâ) 奢(shý) 以(yǐ) 俭(jiǎn) , 斯(sÿ) 亦(yì) 伐(fá) 根(gýn) 以(yǐ) 求(qiú) 木(mù) 茂 (mào) ,塞(sâ) 源(yuán) 而(ãr) 欲(yù) 流(liú) 长(cháng) 也(yþ) 。 凡(fán) 百(bǎi) 元(yuán) 首(shǒu) ,承(chãng) 天(tiün) 景(jǐng) 命(mìng) ,善(shàn) 始(sh ǐ) 者(zhþ) 实(shí) 繁(fán) ,克(kâ) 终(zhōng) 者(zhþ) 盖(gài) 寡(guǎ) 。岂(qǐ) 取(qǔ) 之(zhÿ) 易(yì) 守(shǒu) 之(zhÿ) 难(nàn) 乎(hū) ,盖(gài) 在(zài) 殷(yÿn) 忧(yōu) 必(bì) 竭(jiã) 诚(chãng) 以(yǐ) 待(dài) 下(xià) ,既(jì) 得(dã) 志(zhì) 则(zã) 纵(zîng) 情(qíng) 以(yǐ) 傲(ào) 物(wù) ;竭(jiã) 诚(chãng) 则(zã) 胡(hú) 越(yuâ) 为(wãi) 一(yÿ) 体(tǐ) ,傲(ào) 物(wù) 则(zã) 骨(gǔ) 肉(rîu) 为(wãi) 行(xíng) 路(lù) 。虽(suÿ) 董(dǒng) 之(zhÿ) 以(yǐ) 为(wãi) 严(yán) 刑(xíng) ,振 (zhân) 之(zhÿ) 以(yǐ) 威(wýi) 怒(nù) , 终(zhōng) 苟(gǒu) 免(miǎn) 而(ãr) 不(bù) 怀(huái) 仁(rãn) , 貌(mào) 恭(gōng) 而(ãr) 不(bù) 心(xÿn) 服(fú) 。 怨(yuàn) 不 (bù) 在(zài) 大(dà) , 可(kþ) 畏(wâi) 惟(wãi) 人(rãn) ; 载(zài) 舟(zhōu) 覆(fù) 舟(zhōu) , 所(suǒ) 宜(yí) 深(shýn) 慎(shân) 。 诚(ch ãng) 能(nãng) 见(jiàn) 可 (kþ) 欲(yù) 则(zã) 思(sÿ) 知(zhÿ) 足(zú) 以(yǐ) 自(zì) 戒(jiâ) ,将(jiüng) 有(yǒu) 作(zuî) 则(zã) 思(sÿ) 知(zhÿ) 止(zhǐ) 以(yǐ) 安(ün) 人(rãn) ,念(niàn) 高(gü o) 危(wýi) 则(zã) 思(sÿ) 谦(qiün) 冲(chōng) 而(ãr) 自(zì) 牧(mù) ,惧(jù) 满(mǎn) 溢(yì) 则(zã) 思(sÿ) 江(jiüng) 海(hǎi) 下(xià) 百(bǎi) 川(chuün) ,乐(lâ) 盘 (pán) 游(yïu) 则(zã) 思(sÿ) 三(sün) 驱(qū) 以(yǐ) 为(wãi) 度(dù) ,忧(yōu) 懈(xiâ) 怠(dài) 则(zã) 思(sÿ) 慎(shân) 始(shǐ) 而(ãr) 敬(jìng) 终(zhōng) ,虑(lǜ) 壅 (yōng) 蔽(bì) 则(zã) 思(sÿ) 虚(xū) 心(xÿn) 以(yǐ) 纳(nà) 下(xià) , 惧(jù) 谗(chán) 邪(xiã) 则(zã) 思(sÿ) 正(zhâng) 身(shýn) 以(yǐ) 黜(chù) 恶(â) , 恩(ýn) 所(su ǒ) 加(jiü) 则(zã) 思(sÿ) 无(wú) 因(yÿn) 喜(xǐ) 以(yǐ) 谬(miù) 赏(shǎng) ,罚(fá) 所(suǒ) 及(jí) 则(zã) 思(sÿ) 无(wú) 因(yÿn) 怒(nù) 而(ãr) 滥(làn) 刑(xíng) : 总(zǒng) 此(cǐ) 十(shí) 思(sÿ) ,宏(hïng) 兹(zÿ) 九(jiǔ) 德(dã) ,简(jiǎn) 能(nãng) 而(ãr) 任(rân) 之(zhÿ) ,择(zã) 善(shàn) 而(ãr) 从(cïng) 之(zhÿ) ,则(zã) 智 (zhì) 者(zhþ) 尽(jìn) 其(qí) 谋(mïu) ,勇(yǒng) 者(zhþ) 竭(jiã) 其(qí) 力(lì) ,仁(rãn) 者(zhþ) 播(bō) 其(qí) 惠(huì) ,信(xìn) 者(zhþ) 效(xiào) 其(qí) 忠(zh ōng) ;文(wãn) 武(wǔ) 并(bìng) 用(yîng) ,垂(chuí) 拱(gǒng) 而(ãr) 治(zhì) 。何(hã) 必(bì) 劳(láo) 神(shãn) 苦(kǔ) 思(sÿ) ,代(dài) 百(bǎi) 司(sÿ) 之(zhÿ) 职 (zhí) 役(yì) 哉(züi) , 译(yì) 文(wãn) : 臣(chãn) 听(tÿng) 说(shuō) 要(yüo) 求(qiú) 树(shù) 木(mù) 长(zhǎng) 得(de) 高(güo) 大(dà) ,一(yí) 定(dìng) 要 (yào) 稳(wþn) 固(gù) 它(tü) 的(de) 根(gýn) 底(dǐ) ;想(xiǎng) 要(yào) 河(hã) 水(shuǐ) 流(liú) 得(de) 远(yuǎn) 长(cháng) ,一(yí) 定(dìng) 要(yào) 疏(shū) 通 (tōng) 它(tü) 的(de) 源(yuán) 泉(quán) ;要(yào) 使(shǐ) 国(guï) 家(jiü) 安(ün) 定(dìng) ,一(yí) 定(dìng) 要(yào) 积(jÿ) 聚(jù) 它(tü) 的(de) 德(dã) 义(yì) 。 源(yuán) 泉(quán) 不(bù) 深(shýn) 却(quâ) 希(xÿ) 望(wàng) 河(hã) 水(shuǐ) 流(liú) 得(de) 远(yuǎn) 长(cháng) ,根(gýn) 底(dǐ) 不(bù) 稳(wþn) 固(gù) 却(quâ) 要(yüo) 求(qiú) 树(shù) 木(mù) 长(zhǎng) 得(de) 高(güo) 大(dà) ,道(dào) 德(dã) 不(bù) 深(shýn) 厚(hîu) 却(quâ) 想(xiǎng) 国(guï) 家(jiü) 的(de) 安(ün) 定(dì ng) ,臣(chãn) 虽(suÿ) 然(rán) 愚(yú) 笨(bân) , (也(yþ) )知(zhÿ) 道(dào) 这(zhâ) 是(shì) 不(bù) 可(kþ) 能(nãng) 的(de) ,何(hã) 况(kuàng) (象(xiàng) 陛(b ì) 下(xià) 这(zhâ) 样(yàng) ) 明(míng) 智(zhì) 的(de) 人(rãn) 呢(ne) ,国(guï) 君(jūn) 掌(zhǎng) 握(wî) 帝(dì) 位(wâi) 的(de) 重(zhîng) 权(quá n) , 处(chǔ) 在 (zài) 天(tiün) 地(dì) 间(jiün) 最(zuì) 高(güo) 的(de) 地(dì) 位(wâi) ,不(bù) 考(kǎo) 虑(lǜ) 在(zài) 安(ün) 乐(lâ) 时(shí) 想(xiǎng) 到(dào) 危(wýi) 难(nàn) 、 用(yîng) 节(jiã) 俭(jiǎn) 来(lái) 消(xiüo) 除(chú) 奢(shý) 侈(chǐ) , 这(zhâ) 也(yþ) 象(xiàng) 砍(kǎn) 伐(fá) 树(shù) 木(mù) 的(de) 根(gýn) 却(quâ) 要(yüo) 求(qi ú) 树(shù) 木(mù) 茂(mào) 盛(shâng) ,阻(zǔ) 塞(sâ) 水(shuǐ) 的(de) 源(yuán) 头(tïu) 却(quâ) 希(xÿ) 望(wàng) 水(shuǐ) 流(liú) 得(de) 长(cháng) 远(yuǎn) 一(y í) 样(yàng) 啊(ü) 。 所(suǒ) 有(yǒu) 帝(dì) 王(wáng) ,承(chãng) 受(shîu) 上(shàng) 天(tiün) 的(de) 大(dà) 命(mìng) ,开(küi) 头(tïu) 作(zuî) 得(de) 好(h ǎo) 的(de) 实(shí) 在(zài) 很(hþn) 多(duō) ,能(nãng) 够(gîu) 贯(guàn) 彻(châ) 到(dào) 底(dǐ) 的(de) 大(dà) 概(gài) 很(hþn) 少(shǎo) 。难(nán) 道(dào) 夺(du ï) 取(qǔ) 天(tiün) 下(xià) 容(rïng) 易(yì) 守(shǒu) 住(zhù) 天(tiün) 下(xià) 就(jiù) 难(nán) 了(le) 吗(ma) ,大(dà) 凡(fán) 在(zài) 深(shýn) 重(zhîng) 忧(yōu) 患(huàn) 当(düng) 中(zhōng) 必(bì) 须(xū) 竭(jiã) 尽(jìn) 诚(chãng) 意(yì) 对(duì) 待(dài) 臣(chãn) 下(xià) , 得(dã) 志(zhì) 以(yǐ) 后(hîu) 就(jiù) 放(fàng) 纵 (zîng) 自(zì) 己(jǐ) 傲(ào) 慢(màn) 地(de) 对(duì) 待(düi) 一(yÿ) 切(qiâ) 人(rãn) ;竭(jiã) 尽(jìn) 诚(chãng) 意(yì) 就(jiù) 能(nãng) 使(shǐ) 胡(hú) 和(hã) 越 (yuâ) 这(zhâ) 样(yàng) 隔(gã) 绝(juã) 、疏(shū) 远(yuǎn) 的(de) 地(dì) 方(füng) 也(yþ) 能(nãng) 结(jiã) 成(chãng) 一(yÿ) 体(tǐ) 。傲(ào) 慢(màn) 地(de) 对(du ì) 待(dài) 人(rãn) ,就(jiù) 是(shì) 骨(gǔ) 肉(rîu) 亲(qÿn) 属(shǔ) 也(yþ) 能(nãng) 成(chãng) 为(wãi) 各(gâ) 不(bù) 相(xiüng) 关(guün) 的(de) 人(rãn) 。虽(suÿ) 然(rán) 用(yîng) 严(yán) 刑(xíng) 来(lái) 监(jiün) 督(dū) 他(tü) 们(men) ,用(yîng) 声(shýng) 威(wýi) 吓(hâ) 唬(hu) 他(tü) 们(men) ,结(jiã) 果(guǒ) 大(dà) 家 (jiü) 只(zhÿ) 图(tú) 苟(gǒu) 且(qiþ) 免(miǎn) 除(chú) 罪(zuì) 罚(fá) , 却(quâ) 不(bù) 怀(huái) 念(niàn) 仁(rãn) 德(dã) , 表(biǎo) 面(miàn) 上(shàng) 恭(gōng) 顺 (shùn) 而(ãr) 不(bú) 是(shì) 内(nâi) 心(xÿn) 里(lǐ) 悦(yuâ) 服(fú) 。 怨(yuàn) 恨(hân) 不(bù) 在(zài) 于(yú) 大(dà) 小(xiǎo) , 可(kþ) 怕(pà) 的(de) 是(shì) 众(zh îng) 人(rãn) ;水(shuǐ) 能(nãng) 载(zǎi) 船(chuán) 也(yþ) 能(nãng) 够(gîu) 颠(diün) 覆(fù) 船(chuán) ,这(zhâ) 是(shì) 应(yÿng) 该(güi) 深(shýn) 切(qiâ) 警(j ǐng) 惕(tì) 的(de) 。 如(rú) 果(guǒ) 真(zhýn) 的(de) 能(nãng) 够(gîu) 作(zuî) 到(dào) : 看(kàn) 见(jiàn) 引(yǐn) 起(qǐ) 自(zì) 己(jǐ) 爱(ài) 好(hào) 的(de) 东(dōn g) 西(xÿ) ,就(jiù) 想(xiǎng) 到(dào) 应(yÿng) 该(güi) 知(zhÿ) 足(zú) 来(lái) 警(jǐng) 惕(tì) 自(zì) 己(jǐ) ;将(jiüng) 要(yào) 兴(xÿng) 建(jiàn) 宫(gōng) 室(shì) 土(tǔ) 木(mù) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 适(shì) 可(kþ) 而(ãr) 止(zhǐ) ,使(shǐ) 百(bǎi) 姓(xìng) 安(ün) 宁(níng) ;想(xiǎng) 到(dào) 君(jūn) 位(wâi) 高(güo) 而(ãr) 且(qiþ) 危(wýi) , 就(jiù) 要(yào) 不(bù) 忘(wàng) 谦(qiün) 虚(xū) 加(jiü) 强(qiáng) 道(dào) 德(dã) 修(xiū) 养(yǎng) ; 恐(kǒng) 怕(pà) 自 (zì) 己(jǐ) 骄(jiüo) 傲(ào) 自(zì) 满(mǎn) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 江(jiüng) 海(hǎi) 所(suǒ) 以(yǐ) 巨(jù) 大(dà) ,是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 能(nãng) 居(jū) 于(yú) 百(bǎi) 川(chuün) 之(zhÿ) 下(xià) ;游(yïu) 乐(lâ) 忘(wàng) 返(fǎn) 地(dì) 打(dǎ) 猎(liâ) 时(shí) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 古(gǔ) 人(r ãn) 说(shuō) 的(de) “一(yì) 年(nián) 三(sün) 次(cì) ” 田(tián) 猎(liâ) 为(wãi) 限(xiàn) 度(dù) ; 忧(yōu) 虑(lǜ) 自(zì) 己(jǐ) 松(sōng) 懈(xiâ) 懒(lǎn) 惰(duî) 时 (shí) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 自(zì) 始(shǐ) 至(zhì) 终(zhōng) 都(dōu) 要(yào) 谨(jǐn) 慎(shân) ;怕(pà) 自(zì) 己(jǐ) 耳(þr) 目(mù) 被(bâi) 堵(dǔ) 塞(sâ) 、遮(zhý) 蔽(bì) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 虚(xū) 心(xÿn) 接(jiý) 受(shîu) 下(xià) 面(miàn) 意(yì) 见(jiàn) ;担(dün) 心(xÿn) 有(yǒu) 谗(chán) 邪(xiã) 的(de) 人(rãn) 在(zài) 自(zì) 己(jǐ) 身(shýn) 边(biün) , 就(jiù) 想(xiǎng) 到(dào) 要(yào) 自(zì) 身(shýn) 正(zhâng) 直(zhí) , 斥(chì) 退(tuì) 邪(xiã) 恶 (â) 的(de) 人(rãn) ;恩(ýn) 惠(huì) 所(suǒ) 施(shÿ) 加(jiü) ,就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 没(mãi) 有(yǒu) 因(yÿn) 为(wâi) 偏(piün) 爱(ài) 而(ãr) 给(jǐ) 予 (yǔ) 不(bù) 恰(qià) 当(dàng) 的(de) 奖(jiǎng) 赏(shǎng) ; 惩(chãng) 罚(fá) 所(suǒ) 涉(shâ) 及(jí) , 就(jiù) 要(yào) 想(xiǎng) 到(dào) 没(mãi) 有(yǒu) 因(yÿn) 为 (wâi) 生(shýng) 气(qì) 而(ãr) 滥(làn) 用(yîng) 刑(xíng) 罚(fá) :总(zǒng) 括(kuî) 这(zhâ) 十(shí) 思(sÿ) ,扩(kuî) 大(dà) 这(zhâ) 九(jiǔ) 德(dã) 的(de) 修(xiū) 养(yǎng) ,选(xuǎn) 拔(bá) 有(yǒu) 才(cái) 能(nãng) 的(de) 人(rãn) 而(ãr) 任(rân) 用(yîng) 他(tü) 们(men) ,选(xuǎn) 择(zã) 好(hǎo) 的(de) 意(yì) 见(xiàn) 采 (cǎi) 纳(nà) 它(tü) ,那(nâi) 些(xiý) 有(yǒu) 智(zhì) 慧(huì) 的(de) 就(jiù) 会(huì) 施(shÿ) 展(zhǎn) 他(tü) 们(men) 的(de) 全(quán) 部(bù) 才(cái) 谋(mïu) , 勇(yǒng) 敢(gǎn) 的(de) 就(jiù) 会(huì) 竭(jiã) 尽(jìn) 他(tü) 们(men) 的(de) 威(wýi) 力(lì) ,仁(rãn) 爱(ài) 的(de) 就(jiù) 会(huì) 广(guǎng) 施(shÿ) 他(t ü) 们 (men) 的(de) 恩(ýn) 惠(huì) , 诚(chãng) 信(xìn) 的(de) 就(jiù) 会(huì) 报(bào) 效(xiào) 他(tü) 们(men) 的(de) 忠(zhōng) 心(xÿn) , 文(wãn) 臣(chãn) 武(wǔ) 将 (jiàng) 都(dōu) 能(nãng) 重(zhîng) 用(yîng) , (皇(huáng) 上(shàng) )垂(chuí) 衣(yÿ) 拱(gǒng) 手(shǒu) 就(jiù) 能(nãng) 治(zhì) 理(lǐ) 好(hǎo) 天(tiün) 下(xi à) ,何(hã) 必(bì) 劳(láo) 神(shãn) 苦(kǔ) 思(sÿ) ,事(shì) 事(shì) 过(guî) 问(wân) 代(dài) 替(tì) 百(bǎi) 官(guün) 的(de) 职(zhí) 务(wù) 呢(ne) , ng) 王(wáng) 阁(gã) 序(xù) 王(wáng) 勃(bï) 原(yuán) 文(wãn) : 腾(tã 豫(yù) 章(zhüng) 故(gù) 郡(jùn) ,洪(hïng) 都(dōu) 新(xÿn) 府(fǔ) 。星(xÿng) 分(fýn) 翼 (yì) 轸(zhþn) ,地(dì) 接(jiý) 衡(hãng) 庐(lú) 。襟(jÿn) 三(sün) 江(jiüng) 而(ãr) 带(dài) 五(wǔ) 湖(hú) ,控(kîng) 蛮(mán) 荆(jÿng) 而(ãr) 引(yǐn) 瓯(ōu) 越(yu â) 。物(wù) 华(huá) 天(tiün) 宝(bǎo) ,龙(lïng) 光(guüng) 射(shâ) 牛(niú) 斗(dîu) 之(zhÿ) 墟(xū) ; 人(rãn) 杰(jiã) 地(dì) 灵(líng) , 徐(xú) 孺(rú) 下(xià) 陈(ch ãn) 蕃(fün) 之(zhÿ) 榻(tà) 。雄(xiïng) 州(zhōu) 雾(wù) 列(liâ) ,俊(jùn) 采(cǎi) 星(xÿng) 驰(chí) 。台(tái) 隍(huáng) 枕(zhþn) 夷(yí) 夏(xià) 之(zhÿ) 交(jiüo) , 宾(bÿn) 主(zhǔ) 尽(jìn) 东(dōng) 南(nán) 之(zhÿ) 美(mþi) 。 都(dū) 督(du) 阎(yán) 公(gōng) 之(zhÿ) 雅(yǎ) 望(wàng) , 棨(qǐ) 戟(jǐ) 遥(yáo) 临(lín) ; 宇(yǔ) 文 (wãn) 新(xÿn) 州(zhōu) 之(zhÿ) 懿(yì) 范(fàn) ,襜(chün) 帷(wãi) 暂(zàn) 驻(zhù) 。十(shí) 旬(xún) 休(xiū) 假(jià) ,胜(shâng) 友(yǒu) 如(rú) 云(yún) ,千(qi ün) 里(lǐ) 逢(fãng) 迎(yíng) ,高(güo) 朋(pãng) 满(mǎn) 座(zuî) 。腾(tãng) 蛟(jiüo) 起(qǐ) 凤(fâng) ,孟(mâng) 学(xuã) 士(shì) 之(zhÿ) 词(cí) 宗(zōng) ;紫 (zǐ) 电(diàn) 青(qÿng) 霜(shuüng) ,王(wáng) 将(jiüng) 军(jūn) 之(zhÿ) 武(wǔ) 库(kù) 。家(jiü) 君(jūn) 作(zuî) 宰(zǎi) ,路(lù) 出(chū) 名(míng) 区(qū) ;童(t ïng) 子(zǐ) 何(hã) 知(zhÿ) ,躬(gōng) 逢(fãng) 胜(shâng) 饯(jiàn) ~ 时(shí) 维(wãi) 九(jiǔ) 月(yuâ) ,序(xù) 属(shǔ) 三(sün) 秋(qiū) 。潦(lǎo) 水(shuǐ) 尽 (jìn) 而(ãr) 寒(hán) 潭(tán) 清(qÿng) , 烟(yün) 光(guüng) 凝(níng) 而(ãr) 暮(mù) 山(shün) 紫(zǐ) 。 俨(yǎn) 骖(cün) 騑(fýi) 于(yú) 上(shàng) 路(lù) , 访(fǎng) 风 (fýng) 景(jǐng) 于(yú) 崇(chïng) 阿(ü) 。 临(lín) 帝(dì) 子(zǐ) 之(zhÿ) 长(zhǎng) 洲(zhōu) , 得(dã) 天(tiün) 人(rãn) 之(zhÿ) 旧(jiù) 馆(guǎn) 。 层(cãng) 台(tái) 耸 (sǒng) 翠(cuì) ,上(shàng) 出(chū) 重(chïng) 霄(xiüo) ;飞(fýi) 阁(gã) 翔(xiáng) 丹(dün) ,下(xià) 临(lín) 无(wú) 地(dì) 。鹤(hâ) 汀(tÿng) 凫(fú) 渚(zhǔ) ,穷 ( qiïng) 岛(dǎo) 屿(yǔ) 之(zhÿ) 萦(yíng) 回(huí) ,桂(guì) 殿(diàn) 兰(lán) 宫(gōng) ,列(liâ) 冈(güng) 峦(luán) 之(zhÿ) 体(tǐ) 势(shì) 。 披(pÿ) 绣(xiù) 闼 (tà) ,俯(fǔ) 雕(diüo) 甍(mãng) ,山(shün) 原(yuán) 旷(kuàng) 其(qí) 盈(yíng) 视(shì) ,川(chuün) 泽(zã) 纡(yū) 其(qí) 骇(hài) 瞩(zhǔ) 。闾(lǘ) 阎(yán) 扑(p ū) 地(dì) ,钟(zhōng) 鸣(míng) 鼎(dǐng) 食(shí) 之(zhÿ) 家(jiü) ;舸(gþ) 艦(jiàn) 迷(mí) 津(jÿn) ,青(qÿng) 雀(quâ) 黄(huáng) 龙(lïng) 之(zhÿ) 轴(zhïu) 。云 (yún) 销(xiüo) 雨(yǔ) 霁(jì) ,彩(cǎi) 彻(châ) 区(qū) 明(míng) 。落(luî) 霞(xiá) 与(yǔ) 孤(gū) 鹜(wù) 齐(qí) 飞(fýi) ,秋(qiū) 水(shuǐ) 共(gîng) 长(cháng) 长 (cháng) 天(tiün) 一(yÿ) 色(sâ) 。 渔(yú) 舟(zhōu) 唱(chàng) 晚(wǎn) , 响(xiǎng) 穷(qiïng) 彭(pãng) 蠡(lǐ) 之(zhÿ) 滨(bÿn) , 雁(yàn) 阵(zhân) 惊(jÿng) 寒(hán) , 声(shýng) 断(duàn) 衡(hãng) 阳(yáng) 之(zhÿ) 浦(pǔ) 。 遥(yáo) 襟(jÿn) 甫(fǔ) 畅(chàng) ,逸(yì) 兴(xìng) 遄(chuán) 飞(fýi) 。爽(shuǎng) 籁(lài) 发(fü) 而 (ãr) 清(qÿng) 风(fýng) 生(shýng) , 纤(xiün) 歌(gý) 凝(níng) 而(ãr) 白(bái) 云(yún) 遏(â) 。 睢(suÿ) 园(yuán) 绿(lǜ) 竹(zhú) , 气(qì) 凌(líng) 彭(pãng) 泽(zã) 之 (zhÿ) 樽(zūn) ;邺(yâ) 水(shuǐ) 朱(zhū) 华(huá) ,光(guüng) 照(zhào) 临(lín) 川(chuün) 之(zhÿ) 笔(bǐ) 。四(sì) 美(mþi) 具(jù) ,二(âr) 难(nán) 并(bìng) 。穷 (qiïng) 睇(dì) 眄(miǎn) 于(yú) 中(zhōng) 天(tiün) ,极(jí) 娱(yú) 游(yïu) 于(yú) 暇(xiá) 日(rì) 。天(tiün) 高(güo) 地(dì) 迥(jiǒng) ,觉(juã) 宇(yǔ) 宙(zhîu) 之 (zhÿ) 无(wú) 穷(qiïng) ; 兴(xÿng) 尽(jìn) 悲(býi) 来(lái) , 识(shí) 盈(yíng) 虚(xū) 之(zhÿ) 有(yǒu) 数(shù) 。 望(wàng) 长(cháng) 安(ün) 于(yú) 日(rì) 下(xià) , 指(zhǐ) 吴(wú) 会(huì) 于(yú) 云(yún) 间(jiün) 。地(dì) 势(shì) 极(jí) 而(ãr) 南(nán) 溟(míng) 深(shýn) ,天(tiün) 柱(zhù) 高(güo) 而(ãr) 北(bþi) 辰(chãn) 远 (yuǎn) 。 关(guün) 山(shün) 难(nán) 越(yuâ) , 谁(shuí) 悲(býi) 失(shÿ) 路(lù) 之(zhÿ) 人(rãn) ,萍(píng) 水(shuǐ) 相(xiüng) 逢(fãng) , 尽(jìn) 是(shì) 他(tü) 乡 (xiüng) 之(zhÿ) 客(kâ) 。怀(huái) 帝(dì) 阍(hūn) 而(ãr) 不(bú) 见(jiàn) ,奉(fâng) 宣(xuün) 室(shì) 以(yǐ) 何(hã) 年(nián) , 嗟(jiý) 乎(hū) ~时(shí) 运(y ùn) 不(bù) 齐(qí) ,命(mìng) 途(tú) 多(duō) 舛(chuǎn) 。冯(fãng) 唐(táng) 易(yì) 老(lǎo) ,李(lǐ) 广(guǎng) 难(nán) 封(fýng) 。屈(qū) 贾(jiǎ) 谊(yì) 于(yú) 长 (cháng) 沙(shü) ,非(fýi) 无(wú) 圣(shâng) 主(zhǔ) ;窜(cuàn) 梁(liáng) 鸿(hïng) 于(yú) 海(hǎi) 曲(qǔ) ,岂(qǐ) 乏(fá) 明(míng) 时(shí) ,所(suǒ) 赖(lài) 君(j ūn) 子 (zǐ) 见(jiàn) 几(jǐ) ,达(dá) 人(rãn) 知(zhÿ) 命(mìng) 。老(lǎo) 当(düng) 益(yì) 壮(zhuàng) ,宁(níng) 移(yí) 白(bái) 首(shǒu) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,穷(qiï ng) 且(qiþ) 益(yì) 坚(jiün) , 不(bù) 坠(zhuì) 青(qÿng) 云(yún) 之(zhÿ) 志(zhì) , 酌 (zhuï) 贪(tün) 泉(quán) 而(ãr) 觉(juã) 爽(shuǎng) , 处(chǔ) 涸(hã) 辙(zhã) 以 (yǐ) 犹(yïu) 欢(huün) 。北(bþi) 海(hǎi) 虽(suÿ) 赊(shý) ,扶(fú) 摇(yáo) 可(kþ) 接(jiý) ;东(dōng) 隅(yú) 已(yǐ) 逝(shì) ,桑(süng) 榆(yú) 非(fýi) 晚(wǎn) 。 孟(mâng) 尝(cháng) 高(güo) 洁(jiã) ,空(kōng) 怀(huái) 报(bào) 国(guï) 之(zhÿ) 情(qíng) ;阮(ruǎn) 籍(jí) 猖(chüng) 狂(kuáng) ,岂(qǐ) 效(xiào) 穷(qiïng) 途 (tú) 之(zhÿ) 哭(kū) , 勃(bï) ,三(sün) 尺(chǐ) 微(wýi) 命(mìng) ,一(yÿ) 介(jiâ) 书(shū) 生(shýng) 。无(wú) 路(lù) 请(qǐng) 缨(yÿng) ,等(dþng) 终(zhō ng) 军(jūn) 之(zhÿ) 弱(ruî) 冠(guàn) ;有(yǒu) 怀(huái) 投(tïu) 笔(bǐ) ,爱(ài) 宗(zōng) 慤(quâ) 之(zhÿ) 长(zhǎng) 风(fýng) 。舍(shâ) 簪(zün) 笏(hù) 于(yú) 百 (bǎi) 龄(líng) , 奉(fâng) 晨(chãn) 昏(hūn) 于(yú) 万(wàn) 里(lǐ) 。 非(fýi) 谢(xiâ) 家(jiü) 之(zhÿ) 宝(bǎo) 树(shù) , 接(jiý) 孟(mâng) 氏(shì) 之(zhÿ) 芳(füng) 邻 (lín) 。他(tü) 日(rì) 趋(qū) 庭(tíng) ,叨(tüo) 陪(pãi) 鲁(lǔ) 对(duì) ;今(jÿn) 兹(zÿ) 捧(pþng) 袂(mâi) ,喜(xǐ) 托(tuō) 龙(lïng) 门(mãn) 。杨(yáng) 意(yì) 不 (bù) 逢(fãng) , 抚(fǔ) 凌(líng) 云(yún) 而(ãr) 自(zì) 惜(xÿ) ; 钟(zhōng) 期(qÿ) 既(jì) 遇(yù) , 奏(zîu) 流(liú) 水(shuǐ) 以(yǐ) 何(hã) 惭(cán) , 呜(wū) 呼 (hū) ~胜(shâng) 地(dì) 不(bù) 常(cháng) ,盛(shâng) 筵(yán) 难(nán) 再(zài) 。兰(lán) 亭(tíng) 已(yǐ) 矣(yǐ) ,梓(zǐ) 泽(zã) 丘(qiū) 墟(xū) 。临(lín) 别(biã) 赠(zâng) 言(yán) ,幸(xìng) 承(chãng) 恩(ýn) 于(yú) 伟(wþi) 饯(jiàn) ;登(dýng) 高(güo) 作(zuî) 赋(fù) ,是(shì) 所(suǒ) 望(wàng) 于(yú) 群(qún) 公(gōng) 。 敢(gǎn) 竭(jiã) 鄙(bǐ) 怀(huái) ,恭(gōng) 疏(shū) 短(duǎn) 引(yǐn) ,一(yÿ) 言(yán) 均(jūn) 赋(fù) ,四(sì) 韵(yùn) 俱(jù) 成(chãng) 。请(qǐng) 洒(sǎ) 潘(pü n) 江(jiüng) ,各(gâ) 倾(qÿng) 陆(lù) 海(hǎi) 云(yún) 尔(þr) 。译(yì) 文(wãn) : 这(zhâ) 里(lǐ) 是(shì) 过(guî) 去(qù) 的(de) 豫(yù) 章(zhüng) 郡(jùn) ,如 (rú) 今(jÿn) 是(shì) 洪(hïng) 州(zhōu) 的(de) 都(dū) 督(du) 府(fǔ) ,天(tiün) 上(shàng) 的(de) 方(füng) 位(wâi) 属(shǔ) 于(yú) 翼(yì) ,轸(zhþn) 两(liǎng) 星(x ÿng) 宿(xiù) 的(de) 分(fýn) 野(yþ) ,地(dì) 上(shàng) 的(de) 位(wâi) 置(zhì) 连(lián) 结(jiã) 着(zhe) 衡(hãng) 山(shün) 和(hã) 庐(lú) 山(shün) 。以(yǐ) 三(sün) 江(jiüng) 为(w ãi) 衣(yÿ) 襟(jÿn) ,以(yǐ) 五(wǔ) 湖(hú) 为(wãi) 衣(yÿ) 带(dài) 、控(kîng) 制(zhì) 着(zhe) 楚(chǔ) 地(dì) ,连(lián) 接(jiý) 着(zhe) 闽(mǐn) 越 (yuâ) 。物(wù) 类(lâi) 的(de) 精(jÿng) 华(huá) ,是(shì) 上(shàng) 天(tiün) 的(de) 珍(zhýn) 宝(bǎo) ,宝(bǎo) 剑(jiàn) 的(de) 光(guüng) 芒(máng) 直(zhí) 冲(ch ōng) 上(shàng) 牛(niú) 、 斗(dîu) 二(âr) 星(xÿng) 的(de) 区(qū) 间(jiün) 。 人(rãn) 中(zhōng) 有(yǒu) 英(yÿng) 杰(jiã) , 因(yÿn) 大(dà) 地(dì) 有(yǒu) 灵(líng) 气 (qì) ,陈(chãn) 蕃(fün) 专(zhuün) 为(wãi) 徐(xú) 孺(rú) 设(shâ) 下(xià) 几(jǐ) 榻(tà) 。雄(xiïng) 伟(wþi) 的(de) 洪(hïng) 州(zhōu) 城(chãng) ,房(fáng) 屋(wū) 象(xiàng) 雾(wù) 一(yì) 般(bün) 罗(luï) 列(liâ) , 英(yÿng) 俊(jùn) 的(de) 人(rãn) 才(cái) , 象(xiàng) 繁(fán) 星(xÿng) 一(yí) 样(yàng) 的(de) 活(huï) 跃(yuâ) 。 城(chãng) 池(chí) 座(zuî) 落(là) 在(zài) 夷(yí) 夏(xià) 交(jiüo) 界(jiâ) 的(de) 要(yào) 害(hài) 之(zhÿ) 地(dì) , 主(zhǔ) 人(rãn) 与(yǔ) 宾(bÿn) 客(kâ) , 集(jí) 中 (zhōng) 了(le) 东(dōng) 南(nán) 地(dì) 区(qū) 的(de) 荚(jiá) 俊(jùn) 之(zhÿ) 才(cái) 。都(dū) 督(du) 阎(yán) 公(gōng) ,享(xiǎng) 有(yǒu) 崇(chïng) 高(güo) 的 (de) 名(míng) 望(wàng) ,远(yuǎn) 道(dào) 来(lái) 到(dào) 洪(hïng) 州(zhōu) 坐(zuî) 镇(zhân) ,宇(yǔ) 文(wãn) 州(zhōu) 牧(mù) ,是(shì) 美(mþi) 德(dã) 的 (de) 楷(kǎi) 模(mï) ,赴(fù) 任(rân) 途(tú) 中(zhōng) 在(zài) 此(cǐ) 暂(zàn) 留(liú) 。正(zhâng) 逢(fãng) 十(shí) 日(rì) 休(xiū) 假(jià) 的(de) 日(rì) 子(zi) ,杰 (jiã) 出(chū) 的(de) 友(yǒu) 人(rãn) 云(yún) 集(jí) ,高(güo) 贵(guì) 的(de) 宾(bÿn) 客(kâ) ,也(yþ) 都(dōu) 不(bù) 远(yuǎn) 千(qiün) 里(lǐ) 来(lái) 到(dào) 这 (zhâ) 里(lǐ) 聚(jù) 会(huì) 。 文(wãn) 坛(tán) 领(lǐng) 袖(xiù) 孟(mâng) 学(xuã) 士(shì) , 文(wãn) 章(zhüng) 的(de) 气(qì) 势(shì) 象(xiàng) 腾(tãng) 起(qǐ) 的 (de) 蛟(jiüo) 龙(lïng) ,飞(fýi) 舞(wǔ) 的(de) 彩(cǎi) 凤(fâng) ,王(wáng) 将(jiüng) 军(jūn) 的(de) 武(wǔ) 库(kù) 里(lǐ) ,刀(düo) 光(guüng) 剑(jiàn) 影(yǐng) , 如(rú) 紫(zǐ) 电(diàn) 、 如(rú) 清(qÿng) 霜(shuüng) 。 由(yïu) 于(yú) 父(fù) 亲(qÿn) 在(zài) 交(jiüo) 趾(zhǐ) 做(zuî) 县(xiàn) 令(lìng) , 我(wǒ) 在(zài) 探(tàn) 亲 (qÿn) 途(tú) 中(zhōng) 经(jÿng) 过(guî) 这(zhâ) 个(gâ) 著(zhù) 名(míng) 的(de) 地(dì) 方(füng) 。 我(wǒ) 年(nián) 幼(yîu) 无(wú) 知(zhÿ) , 竟(jìng) 有(yǒu) 幸 (xìng) 亲(qÿn) 身(shýn) 参(cün) 加(jiü) 了(le) 这(zhâ) 次(cì) 盛(shâng) 大(dà) 的(de) 宴(yàn) 会(huì) 。 时(shí) 当(düng) 九(jiǔ) 月(yuâ) ,秋(qiū) 高(güo) 气(qì) 爽(shuǎng ) 。积(jÿ) 水(shuǐ) 消(xiüo) 尽(jìn) ,潭(tán) 水(shuǐ) 清(qÿng) 澈(châ) ,天(tiün) 空(kōng) 凝(níng) 结(jiã) 着(zhe) 淡(dàn) 淡(dàn) 的(de) 云 (yún) 烟(yün) ,暮(mù) 霭(ǎi) 中(zhōng) 山(shün) 峦(luán) 呈(chãng) 现(xiàn) 一(yÿ) 片(piàn) 紫(zǐ) 色(sâ) 。在(zài) 高(güo) 高(güo) 的(de) 山(shün) 路(lù) 上 (shàng) 驾(jià) 着(zhe) 马(mǎ) 车(chý) ,在(zài) 崇(chïng) 山(shün) 峻(jùn) 岭(lǐng) 中(zhōng) 访(fǎng) 求(qiú) 风(fýng) 景(jǐng) 。来(lái) 到(dào) 昔(xÿ) 日(r ì) 帝(dì) 子(zǐ) 的(de) 长(cháng) 洲(zhōu) ,找(zhǎo) 到(dào) 仙(xiün) 人(rãn) 居(jū) 住(zhù) 过(guî) 的(de) 宫(gōng) 殿(diàn) 。这(zhâ) 里(lǐ) 山(shün) 峦(lu án) 重(chïng) 叠(diã) ,青(qÿng) 翠(cuì) 的(de) 山(shün) 峰(fýng) 耸(sǒng) 入(rù) 云(yún) 霄(xiüo) 。凌(líng) 空(kōng) 的(de) 楼(lïu) 阁(gã) ,红(hïng) 色(sâ) 的(de) 阁(gã) 道(dào) 犹(yïu) 如(rú) 飞(fýi) 翔(xiáng) 在(zài) 天(tiün) 空(kōng) , 从(cïng) 阁(gã) 上(shàng) 看(kàn) 不(bú) 到(dào) 地(dì) 面(miàn) 。 白(bái) 鹤 (hâ) , 野(yþ) 鸭(yü) 停(tíng) 息(xÿ) 的(de) 小(xiǎo) 洲(zhōu) , 极(jí) 尽(jìn) 岛(dǎo) 屿(yǔ) 的(de) 纡(yū) 曲(qǔ) 回(huí) 环(huán) 之(zhÿ) 势(shì) , 雅(yǎ) 浩 (hào) 的(de) 宫(gōng) 殿(diàn) ,跟(gýn) 起(qǐ) 伏(fú) 的(de) 山(shün) 峦(luán) 配(pâi) 合(hã) 有(yǒu) 致(zhì) 。 披(pÿ) 开(küi) 雕(diüo) 花(huü) 的(de) 阁 (gã) 门(mãn) , 俯(fǔ) 视(shì) 彩(cǎi) 饰(shì) 的(de) 屋(wū) 脊(jǐ) , 山(shün) 峰(fýng) 平(píng) 原(yuán) 尽(jìn) 收(shōu) 眼(yǎn) 底(dǐ) , 湖(hú) 川(chuün) 曲 (qū) 折(zhã) 令(lìng) 人(rãn) 惊(jÿng) 讶(yà) 。遍(biàn) 地(dì) 是(shì) 里(lǐ) 巷(xiàng) 宅(zhái) 舍(shâ) ,许(xǔ) 多(duō) 钟(zhōng) 鸣(míng) 鼎(dǐng) 食(shí) 的(de) 富(fù) 贵(guì) 人(rãn) 家(jiü) 。舸(gþ) 舰(jiàn) 塞(süi) 满(mǎn) 了(le) 渡(dù) 口(kǒu) ,尽(jìn) 是(shì) 雕(diüo) 上(shàng) 了(le) 青(qÿng) 雀(quâ) 黄(hu áng) 龙(lïng) 花(huü) 纹(wãn) 的(de) 大(dà) 船(chuán) 。正(zhâng) 值(zhí) 雨(yǔ) 过(guî) 天(tiün) 睛(jÿng) ,虹(hïng) 消(xiüo) 云(yún) 散(sàn) ,阳(yáng) 光 (guüng) 朗(lǎng) 煦(xù) ,落(luî) 霞(xiá) 与(yǔ) 孤(gū) 雁(yàn) 一(yì) 起(qǐ) 飞(fýi) 翔(xiáng) ,秋(qiū) 水(shuǐ) 和(hã) 长(cháng) 天(tiün) 连(lián) 成(chãng) 一(yÿ) 片(piàn) 。傍(bàng) 晚(wǎn) 渔(yú) 舟(zhōu) 中(zhōng) 传(chuán) 出(chū) 的(de) 歌(gý) 声(shýng) ,响(xiǎng) 彻(châ) 彭(pãng) 蠡(lǐ) 湖(hú) 滨(bÿn) , 雁(yàn) 群(qún) 感(gǎn) 到(dào) 寒(hán) 意(yì) 而(ãr) 发(fü) 出(chū) 的(de) 惊(jÿng) 叫(jiào) ,回(huí) 荡(dàng) 在(zài) 衡(hãng) 阳(yáng) 的(de) 水(shuǐ) 边 (biün) 。 放(fàng) 眼(yǎn) 远(yuǎn) 望(wàng) ,胸(xiōng) 襟(jÿn) 刚(güng) 感(gǎn) 到(dào) 舒(shū) 畅(chàng) ,超(chüo) 逸(yì) 的(de) 兴(xìng) 致(zhì) 立 (lì) 即(jí) 兴(xìng) 起(qǐ) ,排(pái) 箫(xiüo) 的(de) 音(yÿn) 响(xiǎng) 引(yǐn) 来(lái) 的(de) 徐(xú) 徐(xú) 清(qÿng) 风(fýng) ,柔(rïu) 缓(huǎn) 的(de) 歌(gý) 声(shýng) 吸(xÿ) 引(yǐn) 住(zhù) 飘(piüo) 动(dîng) 的(de) 白(bái) 云(yún) 。象(xiàng) 睢(suÿ) 园(yuán) 竹(zhú) 林(lín) 的(de) 聚(jù) 会(huì) ,这(zhâ) 里(lǐ) 善(shàn) 饮(yǐn) 的(de) 人(rãn) , 酒(jiǔ) 量(liàng) 超(chüo) 过(guî) 彭(pãng) 泽(zã) 县(xiàn) 令(lìng) 陶(táo) 渊(yuün) 明(míng) , 象(xiàng) 邺(yâ) 水(shuǐ) 赞 (zàn) 咏(yǒng) 莲(lián) 花(huü) ,这(zhâ) 里(lǐ) 诗(shÿ) 人(rãn) 的(de) 文(wãn) 采(cǎi) ,胜(shâng) 过(guî) 临(lín) 川(chuün) 内(nâi) 史(shǐ) 谢(xiâ) 灵(líng) 运(yùn) 。 (音(yÿn) 乐(yuâ) 与(yǔ) 饮(yǐn) 食(shí) ,文(wãn) 章(zhüng) 和(hã) 言(yán) 语(yǔ) )这(zhâ) 四(sì) 种(zhǒng) 美(mþi) 好(hǎo) 的(de) 事(shì) 物(w ù) 都(dōu) 已(yǐ) 经(jÿng) 齐(qí) 备(bâi) , (良(liáng) 展(zhǎn) 美(mþi) 景(jǐng) , 尝(cháng) 心(xÿn) 乐(lâ) 事(shì) ) 这(zhâ) 两(liǎng) 个(gâ) 难(nán) 得(de) 的 (de) 条(tiáo) 件(jiàn) 也(yþ) 凑(cîu) 合(hã) 在(zài) 一(yì) 起(qǐ) 了(le) ,向(xiàng) 天(tiün) 空(kōng) 中(zhōng) 极(jí) 目(mù) 远(yuǎn) 眺(tiào) ,在(zài) 假(ji à) 日(rì) 里(lǐ) 尽(jìn) 情(qíng) 欢(huün) 娱(yú) 。苍(cüng) 天(tiün) 高(güo) 远(yuǎn) ,大(dà) 地(dì) 寥(liáo) 廓(kuî) ,令(lìng) 人(rãn) 感(gǎn) 到(dào) 宇(y ǔ) 宙(zhîu) 的(de) 无(wú) 穷(qiïng) 无(wú) 尽(jìn) 。 欢(huün) 乐(lâ) 逝(shì) 去(qù) , 悲(býi) 哀(üi) 袭(xí) 来(lái) , 我(wǒ) 明(míng) 白(bái) 了(le) 兴(xÿng) 衰 (shuüi) 贵(guì) 贱(jiàn) 都(dōu) 由(yïu) 命(mìng) 中(zhîng) 注(zhù) 定(dìng) 。西(xÿ) 望(wàng) 长(cháng) 安(ün) ,东(dōng) 指(zhǐ) 吴(wú) 会(huì) ,南(ná n) 方(füng) 的(de) 陆(lù) 地(dì) 已(yǐ) 到(dào) 尽(jìn) 头(tïu) ,大(dà) 海(hǎi) 深(shýn) 不(bù) 可(kþ) 测(câ) ,北(bþi) 方(füng) 的(de) 北(bþi) 斗(dǒu) 星(xÿ ng) 多(duō) 么(me) 遥(yáo) 远(yuǎn) ,天(tiün) 柱(zhù) 高(güo) 不(bù) 可(kþ) 攀(pün) 。关(guün) 山(shün) 重(chïng) 重(chïng) 难(nán) 以(yǐ) 越(yuâ) 过(gu î) ,有(yǒu) 谁(shuí) 同(tïng) 情(qíng) 不(bù) 得(dã) 志(zhì) 的(de) 人(rãn) ,萍(píng) 水(shuǐ) 偶(ǒu) 尔(þr) 相(xiüng) 逢(fãng) ,大(dà) 家(jiü) 都(dōu) 是 (shì) 异(yì) 乡(xiüng) 之(zhÿ) 客(kâ) 。 怀(huái) 念(niàn) 着(zhe) 君(jūn) 王(wáng) 的(de) 宫(gōng) 门(mãn) , 但(dàn) 却(quâ) 不(bù) 被(bâi) 召(zhào) 见(jiàn) , 什(shãn) 么(me) 的(de) 候(hîu) 才(cái) 能(nãng) 够(gîu) 去(qù) 侍(shì) 奉(fâng) 君(jūn) 王(wáng) 呢(ne) , 呵(hý) ,各(gâ) 人(rãn) 的(de) 时(shí) 机(jÿ) 不(bù) 同(tïng) ,人(rãn) 生(shýng) 的(de) 命(mìng) 运(yùn) 多(duō) 有(yǒu) 不(bù) 顺(shùn) 。冯(fãng) 唐(táng) 容(rïng) 易(yì) 衰(shuüi) 老(lǎo) ,李(lǐ) 广 (guǎng) 难(nán) 得(de) 封(fýng) 侯(hïu) 。使(shǐ) 贾(jiǎ) 谊(yì) 遭(züo) 受(shîu) 委(wþi) 屈(qū) ,贬(biǎn) 于(yú) 长(cháng) 沙(shü) ,并(bìng) 不(bú) 是(shì) 没(mãi) 有(yǒu) 圣(shâng) 明(míng) 的(de) 君(jūn) 主(zhǔ) ,使(shǐ) 梁(liáng) 鸿(hïng) 逃(táo) 匿(nì) 到(dào) 齐(qí) 鲁(lǔ) 海(hǎi) 滨(bÿn) ,难(nán) 道(dào) 不(bú) 是(shì) 政(zhâng) 治(zhì) 昌(chüng) 明(míng) 的(de) 时(shí) 代(dài) ,只(zhǐ) 不(bù) 过(guî) 由(yïu) 于(yú) 君(jūn) 子(zǐ) 安(ün) 于(yú) 贫(pín) 贱 (jiàn) ,通(tōng) 达(dá) 的(de) 人(rãn) 知(zhÿ) 道(dào) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 命(mìng) 运(yùn) 罢(bà) 了(le) 。年(nián) 纪(jì) 虽(suÿ) 然(rán) 老(lǎo) 了(le) , 但(dàn) 志(zhì) 气(qì) 应(yÿng) 当(düng) 更(gâng) 加(jiü) 旺(wàng) 盛(shâng) ,怎(zþn) 能(nãng) 在(zài) 白(bái) 头(tïu) 时(shí) 改(gǎi) 变(biàn) 心(xÿn) 情(q íng) ,境(jìng) 遇(yù) 虽(suÿ) 然(rán) 困(kùn) 苦(kǔ) ,但(dàn) 节(jiã) 操(cüo) 应(yÿng) 当(düng) 更(gâng) 加(jiü) 坚(jiün) 定(dìng) ,决(juã) 不(bù) 能(nãng) 抛(püo) 弃(qì) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 凌(líng) 云(yún) 壮(zhuàng) 志(zhì) 。即(jí) 使(shǐ) 喝(hý) 了(le) 贪(tün) 泉(quán) 的(de) 水(shuǐ) ,心(xÿn) 境(jìng) 依(y ÿ) 然(rán) 清(qÿng) 爽(shuǎng) 廉(lián) 洁(jiã) ; 即(jí) 使(shǐ) 身(shýn) 处(chǔ) 于(yú) 干(gün) 涸(hã) 的(de) 主(zhǔ) 辙(zhã) 中(zhōng) , 胸(xiōng) 怀(huái) 依 (yÿ) 然(rán) 开(küi) 朗(lǎng) 愉(yú) 快(kuài) 。北(bþi) 海(hǎi) 虽(suÿ) 然(rán) 十(shí) 分(fýn) 遥(yáo) 远(yuǎn) ,乘(chãng) 着(zhe) 羊(yáng) 角(jiǎo) 旋(xuàn) 风(fýng) 还(hái) 是(shì) 能(nãng) 够(gîu) 达(dá) 到(dào) ,早(zǎo) 晨(chãn) 虽(suÿ) 然(rán) 已(yǐ) 经(jÿng) 过(guî) 去(qù) ,而(ãr) 珍(zhýn) 惜(xÿ) 黄(huáng) 昏(hūn) 却(quâ) 为(wãi) 时(shí) 不(bù) 晚(wǎn) 。孟(mâng) 尝(cháng) 君(jūn) 心(xÿn) 地(dì) 高(güo) 洁(jiã) ,但(dàn) 白(bái) 白(bái) 地(dì) 怀(huái) 抱(bào) 着(zhe) 报(bào) 国(guï) 的(de) 热(râ) 情(qíng) , 阮(ruǎn) 籍(jí) 为(wãi) 人(rãn) 放(fàng) 纵(zîng) 不(bù) 羁(jÿ) , 我(wǒ) 们(men) 怎(zþn) 能(nãng) 学(xuã) 他 (tü) 那(nà) 种(zhǒng) 穷(qiïng) 途(tú) 的 (de) 哭(kū) 泣(qì) ~ 我(wǒ) 地(dì) 位(wâi) 卑(býi) 微(wýi) ,只(zhǐ) 是(shì) 一(yí) 个(gâ) 书(shū) 生(shýng) 。 虽(suÿ) 然(rán) 和(hã) 终(zhōng) 军(jūn) 一(yí) 样(yàng) 年(nián) 已(yǐ) 二(âr) 十(shí) 一(yÿ) , 却(quâ) 无(wú) 处(chǔ) 去(qù) 请(qǐng) 缨(yÿng) 杀(shü) 敌(d í) 。我(wǒ) 羡(xiàn) 慕(mù) 宗(zōng) 懿(yì) 那(nà) 种(zhǒng) “乘(chãng) 长(cháng) 风(fýng) 破(pî) 万(wàn) 里(lǐ) 粮(liáng) ”的(de) 英(yÿng) 雄(xiïng) 气(q ì) 概(gài) ,也(yþ) 有(yǒu) 投(tïu) 笔(bǐ) 从(cïng) 戎(rïng) 的(de) 志(zhì) 向(xiàng) 。如(rú) 今(jÿn) 我(wǒ) 抛(püo) 弃(qì) 了(le) 一(yÿ) 生(shýng) 的(de) 功 (gōng) 名(míng) ,不(bù) 远(yuǎn) 万(wàn) 里(lǐ) 去(qù) 朝(zhüo) 夕(xÿ) 侍(shì) 奉(fâng) 父(fù) 亲(qÿn) 。虽(suÿ) 然(rán) 称(chýng) 不(bù) 上(shàng) 谢(xiâ) 家(jiü) 的(de) “宝(bǎo) 树(shù) ” ,但(dàn) 是(shì) 能(nãng) 和(hã) 贤(xián) 德(dã) 之(zhÿ) 士(shì) 相(xiüng) 交(jiüo) 往(wǎng) 。不(bù) 久(jiǔ) 我(wǒ) 将(jiü ng) 见(jiàn) 到(dào) 父(fù) 亲(qÿn) ,聆(líng) 听(tÿng) 他(tü) 的(de) 教(jiào) 诲(huì) 。今(jÿn) 天(tiün) 我(wǒ) 饶(ráo) 幸(xìng) 地(dì) 奉(fâng) 陪(pãi) 各(gâ) 位(wâi) 长(zhǎng) 者(zhþ) ,高(güo) 兴(xìng) 地(dì) 登(dýng) 上(shàng) 龙(lïng) 门(mãn) 。假(jiǎ) 如(rú) 碰(pâng) 不(bù) 上(shàng) 杨(yáng) 得(dã) 意(yì) 那 (nà) 样(yàng) 引(yǐn) 荐(jiàn) 的(de) 人(rãn) ,就(jiù) 只(zhǐ) 有(yǒu) 抚(fǔ) 拍(püi) 着(zhe) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 文(wãn) 章(zhüng) 而(ãr) 自(zì) 我(wǒ) 叹(t àn) 惜(xÿ) 。 既(jì) 然(rán) 已(yǐ) 经(jÿng) 遇(yù) 到(dào) 了(le) 钟(zhōng) 子(zǐ) 期(qÿ) , 就(jiù) 弹(tán) 奏(zîu) 一(yÿ) 曲(qǔ) 《流(liú) 水(shuǐ) 》 又(yîu) 有 (yǒu) 什(shãn) 么(me) 羞(xiū) 愧(kuì) 呢(ne) , 呵(ɑ) ~ 名(míng) 胜(shâng) 之(zhÿ) 地(dì) 不(bù) 能(nãng) 常(cháng) 存(cún) , 盛(shâng) 大(dà) 的(de) 宴 (yàn) 会(huì) 难(nán) 以(yǐ) 再(zài) 逢(fãng) 。兰(lán) 亭(tíng) 宴(yàn) 集(jí) 已(yǐ) 为(wãi) 陈(chãn) 迹(jì) ,石(shí) 崇(chïng) 的(de) 梓(zǐ) 泽(zã) 也(yþ) 变(biàn) 成(chãng) 了(le) 废(fâi) 墟(xū) 。 承(chãng) 蒙(mãng) 这(zhâ) 个(gâ) 宴(yàn) 会(huì) 的(de) 恩(ýn) 赐(cì) , 让(ràng) 我(wǒ) 临(lín) 别(biã) 时(shí) 作 (zuî) 了(le) 这(zhâ) 一(yÿ) 篇(piün) 序(xù) 文(wãn) ,至(zhì) 于(yú) 登(dýng) 高(güo) 作(zuî) 赋(fù) ,这(zhâ) 只(zhǐ) 有(yǒu) 指(zhǐ) 望(wàng) 在(zài) 座(zu î) 诸(zhū) 公(gōng) 了(le) 。我(wǒ) 只(zhǐ) 是(shì) 冒(mào) 昧(mâi) 地(dì) 尽(jìn) 我(wǒ) 微(wýi) 薄(bï) 的(de) 心(xÿn) 意(yì) ,作(zuî) 了(le) 短(duǎn) 短 (duǎn) 的(de) 引(yǐn) 言(yán) 。在(zài) 座(zuî) 诸(zhū) 位(wâi) 都(dōu) 按(àn) 各(gâ) 自(zì) 分(fýn) 到(dào) 的(de) 韵(yùn) 字(zì) 赋(fù) 诗(shÿ) ,我(wǒ) 已 (yǐ) 写(xiþ) 成(chãng) 了(le) 四(sì) 韵(yùn) 八(bü) 句(jù) 。 请(qǐng) 在(zài) 座(zuî) 诸(zhū) 位(wâi) 施(shÿ) 展(zhǎn ) 潘(pün) 岳(yuâ) , 陆(lù) 机(jÿ) 一(yí) 样 (yàng) 的(de) 才(cái) 笔(bǐ) ,各(gâ) 自(zì) 谱(pǔ) 写(xiþ) 瑰(guÿ) 丽(lì) 的(de) 诗(shÿ) 篇(piün) 吧(bɑ) ~ ãn) : 师(shÿ) 说(shuō) 韩(hán) 愈(yù) 原(yuán) 文(w 古(gǔ) 人(rãn) 学(xuã) 者(zhþ) 必(bì) 有(yǒu) 师(shÿ) ,师(shÿ) 者(zhþ) ,所(suǒ) 以(yǐ) 传(chuán) 道(dào) 受(shîu) 业(yâ) 解(jiþ) 惑(huî) 也(yþ) 。 人(rãn) 非(fýi) 生(shýng) 而(ãr) 知(zhÿ) 之(zhÿ) 者(zhþ) ,孰(shú) 能(nãng) 无(wú) 惑(huî) ,惑(huî) 而(ãr) 不(bù) 从(cïng) 师(shÿ) ,其(qí) 为(wãi) 惑(huî) 也(yþ) ,终(zhōng) 不(bù) 解(jiþ) 矣(yǐ) 。生(shýng) 乎(hū) 吾(wú) 前(qián) ,其(qí) 闻(wãn) 道(dào) 也(yþ) 固(gù) 先(xiün) 乎(hū) 吾(wú) ,吾(wú) 从(cïng) 而(ãr) 师(shÿ) 之(zhÿ) , 生(shýng) 乎(hū) 吾(wú) 后(hîu) , 其(qí) 闻(wãn) 道(dào) 也(yþ) 亦(yì) 告(gào) 乎(hū) 吾(wú) , 吾(wú) 从(cïng) 而(ãr) 师(shÿ) 之(zh ÿ) 。吾(wú) 师(shÿ) 道(dào) 也(yþ) ,夫(fū) 庸(yōng) 知(zhÿ) 其(qí) 年(nián) 之(zhÿ) 后(hîu) 生(shýng) 于(yú) 吾(wú) 乎(hū) ,是(shì) 故(gù) ,无(wú) 贵(gu ì) 无(wú) 贱(jiàn) ,无(wú) 长(cháng) 无(wú) 少(shǎo) ,道(dào) 之(zhÿ) 所(suǒ) 存(cún) ,师(shÿ) 之(zhÿ) 所(suǒ) 存(cún) 也(yþ) 。 嗟(jiý) 乎(hū) ~师(sh ÿ) 道(dào) 之(zhÿ) 不(bù) 传(chuán) 也(yþ) 久(jiǔ) 矣(yǐ) ~欲(yù) 人(rãn) 之(zhÿ) 无(wú) 惑(huî) 也(yþ) 难(nán) 矣(yǐ) ~古(gǔ) 人(rãn) 圣(shâng) 人(rãn) , 其(qí) 也(yþ) 人(rãn) 也(yþ) 远(yuǎn) 矣(yǐ) , 犹(yïu) 且(qiþ) 从(cïng) 师(shÿ) 而(ãr) 问(wân) 焉(yün) ; 今(jÿn) 之(zhÿ) 众(zhîng) 人(rãn) , 其(qí) 下(xià) 圣 (shâng) 人(rãn) 也(yþ) 亦(yì) 远(yuǎn) 矣(yǐ) ,而(ãr) 耻(chǐ) 学(xuã) 于(yú) 师(shÿ) 。是(shì) 古(gǔ) 圣(shâng) 益(yì) 圣(shâng) ,愚(yú) 益(yì) 愚(yú) 。圣 (shâng) 人(rãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 以(yǐ) 为(wãi) 圣(shâng) ,愚(yú) 人(rãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 以(yǐ) 为(wãi) 愚(yú) ,其(qí) 皆(jiý) 出(chū) 于(yú) 此(cǐ) 乎(h ū) ,爱(ài) 其(qí) 子(zǐ) ,择(zã) 师(shÿ) 而(ãr) 教(jiào) 之(zhÿ) ;于(yú) 其(qí) 身(shýn) 也(yþ) ,则(zã) 耻(chǐ) 师(shÿ) 焉(yün) ,惑(huî) 矣(yǐ) ~ 。彼(bǐ) 童(tïng) 子(zǐ) 之(zhÿ) 师(shÿ) ,授(shîu) 之(zhÿ) 书(shū) 而(ãr) 习(xí) 其(qí) 句(jù) 读(dîu) 者(zhþ) ,非(fýi) 吾(wú) 所(suǒ) 谓(wâi) 传(chuán) 其(qí) 解(ji þ) 其(qí) 惑(huî) 者(zhþ) 也(yþ) 。句(jù) 读(dîu) 之(zhÿ) 不(bù) 知(zhÿ) ,惑(huî) 之(zhÿ) 不(bù) 解(jiþ) ,或(huî) 师(shÿ) 焉(yün) ,或(huî) 不(bù) 焉(yün) , 小(xiǎo) 学(xuã) 而(ãr) 大(dà) 遗(yí) ,吾(wú) 未(wâi) 见(jiàn) 其(qí) 明(míng) 也(yþ) 。巫(wū) 医(yÿ) ,乐(yuâ) 师 (shÿ) 百(bǎi) 工(gōng) 之(zhÿ) 人(rãn) , 不(bù) 耻(chǐ) 相(xiüng) 师(shÿ) 。士(shì) 大(dà) 夫(fū) 之(zhÿ) 族(zú) ,日(rì) 师(shÿ) 日(rì) 弟(dì) 子(zǐ) 云(yún) 者(zhþ) ,则(zã) 群(qún) 聚(jù) 而(ãr) 笑 (xiào) 之(zhÿ) 。问(wân) 之(zhÿ) ,则(zã) 曰(yuý) : “彼(bǐ) 与(yǔ) 彼(bǐ) 年(nián) 相(xiüng) 若(ruî) 也(yþ) ,道(dào) 相(xiüng) 似(sì) 也(yþ) ,位(wâi) 卑(b ýi) 则(zã) 足(zú) 羞(xiū) ,官(guün) 盛(shâng) 则(zã) 近(jìn) 庚(gýng) 。呜(wū) 呼(hū) ~师(shÿ) 道(dào) 之(zhÿ) 不(bù) 复(fù) ,可(kþ) 知(zhÿ) 矣(yǐ) 。巫(w ū) 医(yÿ) 乐(yuâ) 师(shÿ) 百(bǎi) 工(gōng) 之(zhÿ) 人(rãn) ,君(jūn) 子(zǐ) 不(bù) 齿(chǐ) ,今(jÿn) 其(qí) 智(zhì) 乃(nǎi) 反(fǎn) 不(bù) 能(nãng) 及(jí) ,其 (qí) 可(kþ) 怪(guài) 也(yþ) 欤(yú) ~ 圣(shâng) 人(rãn) 无(wú) 常(cháng) 师(shÿ) 。 孔(kǒng) 子(zǐ) 师(shÿ) 郯(tán) 子(zǐ) 、 苌(cháng) 弘(hïng) 、 师(shÿ) 襄 (xiüng) 、 老(lǎo) 聘(pìn) 。 郯(tán) 子(zǐ) 之(zhÿ) 陡(dǒu) , 其(qí) 贤(xián) 不(bù) 及(jí) 孔(kǒng) 子(zǐ) 。 孔(kǒng) 子(zǐ) 曰(yuý) : 三(sün) 人(rãn) 行(xíng) , 必(bì) 有(yǒu) 我(wǒ) 师(shÿ) 。是(shì) 故(gù) 弟(dì) 子(zǐ) 不(bù) 必(bì) 不(bù) 如(rú) 师(shÿ) ,师(shÿ) 不(bù) 必(bì) 贤(xián) 于(yú) 弟(dì) 子(zǐ) ,闻(w ãn) 道(dào) 有(yǒu) 先(xiün) 之(zhÿ) 后(hîu) ,术(shù) 业(yâ) 有(yǒu) 专(zhuün) 攻(gōng) ,如(rú) 是(shì) 而(ãr) 已(yǐ) 。 李(lǐ) 氏(shì) 子(zǐ) 蟠(pán) , 年(nián) 比(bǐ) ,如(rú) 古(gǔ) 文(wãn) ,六(liù) 艺(yì) 经(jÿng) 传(zhuàn) 皆(jiý) 通(tōng) 习(xí) 之(zhÿ) ,不(bù) 拘(jū) 于(yú) 时(shí) ,学(xuã) 于(yú) 余 (yú) 。余(yú) 嘉(jiü) 其(qí) 能(nãng) 行(xíng) 古(gǔ) 道(dào) ,作(zuî) 《师(shÿ) 说(shuō) 》以(yǐ) 贻(yí) 之(zhÿ) 。译(yì) 文(wãn) : 古(gǔ) 人(rãn) 求 (qiú) 学(xuã) 的(de) 人(rãn) 一(yí) 定(dìng) 有(yǒu) 老(lǎo) 师(shÿ) 。老(lǎo) 师(shÿ) 是(shì) 传(chuán) 授(shîu) 道(dào) 理(lǐ) ,传(chuán) 授(shîu) 学(xuã) 业(yâ) ,解(jiþ) 释(shì) 疑(yí) 难(nán) 的(de) 人(rãn) 。人(rãn) 不(bú) 是(shì) 生(shýng) 下(xià) 来(lái) 就(jiù) 懂(dǒng) 得(dã) 道(dào) 理(lǐ) 的(de) 谁(shuí) 能(nãng) 没(mãi) 有(yǒu) 疑(yí) 惑(huî) ,有(yǒu) 疑(yí) 惑(huî) 而(ãr) 不(bù) 从(cïng) 师(shÿ) 学(xuã) 习(xí) ,那(nà) 他(tü) 对(duì) 于(yú) 疑(yí) 惑(huî) 的(de) 问(wân) 题(tí) ,就(jiù) 始(shǐ) 终(zhōng) 不(bù) 能(nãng) 解(jiþ) 决(juã) 。出(chū) 生(shýng) 比(bǐ) 我(wǒ) 早(zǎo) 的(de) 人(rãn) ,他(tü) 闻(wãn) 知 (zhÿ) 道(dào) 道(dào) 理(lǐ) 本(bþn) 来(lái) 比(bǐ) 我(wǒ) 早(zǎo) , 我(wǒ) 跟(gýn) 从(cïng) 他(tü) 向(xià ng) 他(tü) 学(xuã) 习(xí) ; 比(bǐ) 我(wǒ) 出(chū) 生 (shýng) 迟(chí) 的(de) 人(rãn) ,他(tü) 闻(wãn) 知(zhÿ) 道(dào) 道(dào) 理(lǐ) 如(rú) 果(guǒ) 也(yþ) 比(bǐ) 我(wǒ) 早(zǎo) ,我(wǒ) 也(yþ) 跟(gýn) 从(cïng) 他(tü) 学(xuã) 习(xí) ,而(ãr) 且(qiþ) 把(bǎ) 当(dàng) 作(zuî) 老(lǎo) 师(shÿ) ,我(wǒ) 学(xuã) 习(xí) 的(de) 是(shì) 道(dào) 理(lǐ) ,哪(nǎ) 里(lǐ) 计(jì) 较 (jiào) 他(tü) 生(shýng) 年(nián) 比(bǐ) 我(wǒ) 早(zǎo) 还(hái) 是(shì) 晚(wǎn) 呢(ne) ,所(suǒ) 以(yǐ) , 不(bù) 论(lùn) 地(dì) 位(wâi) 显(xiǎn) 贵(guì) 还(hái) 是(shì) 地(dì) 位(wâi) 低(dÿ) 下(xià) ,不(bù) 论(lùn) 年(nián) 长(zhǎng) 年(nián) 少(shào) ,道(dào) 理(lǐ) 存(cún) 在(zài) 的(de) 地(dì) 方(füng) ,也(yþ) 是 (shì) 老(lǎo) 师(shÿ) 存(cún) 在(zài) 的(de) 地(dì) 方(füng) 。 唉(üi) ~ 从(cïng) 师(shÿ) 学(xuã) 道(dào) 的(de) 道(dào) 理(lǐ) 没(mãi) 人(rãn) 传(chuán) 布 (bù) 已(yǐ) 经(jÿng) 很(hþn) 久(jiǔ) 了(le) ,要(yào) 人(rãn) 们(men) 没(mãi) 有(yǒu) 疑(yí) 惑(huî) 很(hþn) 难(nán) 哪(nɑ) ~古(gǔ) 代(dài) 的(de) 圣(shâng) 人(rãn) , 他(tü) 们(men) 超(chüo) 过(guî) 一(yì) 般(bün) 人(rãn) 很(hþn) 远(yuǎn) 了(le) , 而(ãr) 且(qiþ) 跟(gýn) 从(cïng) 老(lǎo) 师(shÿ) 向(xiàng) 老(lǎo) 师 (shÿ) 请(qǐng) 教(jiào) ;现(xiàn) 在(zài) 的(de) 许(xǔ) 多(duō) 人(rãn) ,他(tü) 们(men) 跟(gýn) 圣(shâng) 人(rãn) 相(xiüng) 比(bǐ) 相(xiüng) 差(chà) 很(hþn) 远(yuǎn) 了(le) ,却(quâ) 以(yǐ) 向(xiàng) 老(lǎo) 师(shÿ) 学(xuã) 为(wãi) 羞(xiū) 耻(chǐ) 。所(suǒ) 以(yǐ) 圣(shâng) 人(rãn) 就(jiù) 更(gâng) 加(jiü) 圣(shâng) 明(míng) ,愚(yú) 人(rãn) 就(jiù) 更(gâng) 加(jiü) 愚(yú) 味(wâi) 。圣(shâng) 人(rãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 以(yǐ) 成(chãng) 为(wãi) 圣(shâng) 人(rãn) ,愚(yú) 人(r ãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 以(yǐ) 成(chãng) 为(wãi) 愚(yú) 人(rãn) , 大(dà) 概(gài) 都(dōu) 是(shì) 由(yïu) 于(yú) 这(zhâ) 个(gâ) 原(yuán) 因(yÿn) 而(ãr) 引(yǐn) 起 (qǐ) 的(de) 呢(ne) ,众(zhîng) 人(rãn) 喜(xǐ) 爱(ài) 他(tü) 们(men) 的(de) 孩(hái) 子(zi) , 选(xuǎn) 择(zã) 老(lǎo) 师(shÿ) 教(jiào) 育(yù) 孩(hái) 子(zi) ; 对(du ì) 于(yú) 他(tü) 们(men) 自(zì) 己(jǐ) 呢(ne) ,却(quâ) 耻(chǐ) 于(yú) 让(ràng) 老(lǎo) 师(shÿ) 教(jiào) 他(tü) 们(men) ,这(zhâ) 真(zhýn) 是(shì) 糊(hú) 涂(t ú) 啊(ɑ) ~那(nà) 孩(hái) 子(zi) 的(de) 老(lǎo) 师(shÿ) ,教(jiào) 孩(hái) 子(zi) 读(dú) 书(shū) 来(lái) 熟(shú) 悉(xÿ) 书(shū) 中(zhōng) 的(de) 句(jù) 子(zi) , 尚(shàng) 不(bú) 是(shì) 我(wǒ) 所(suǒ) 说(shuō) 的(de) 给(gþi) 人(rãn) 传(chuán) 授(shîu) 道(dào) 理(lǐ) ,给(gþi ) 人(rãn) 解(jiþ) 释(shì) 疑(yí) 惑(huî) 的 (de) 老(lǎo) 师(shÿ) 。 文(wãn) 句(jù) 不(bù) 理(lǐ) 解(jiþ) , 疑(yí) 惑(huî) 不(bù) 能(nãng) 解(jiþ) 决(juã) , 有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 向(xiàng) 老(lǎo) 师(shÿ) 学 (xuã) 习(xí) ,有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 却(quâ) 不(bù) 向(xiàng) 老(lǎo) 师(shÿ) 求(qiú) 教(jiào) ,小(xiǎo) 的(de) 方(füng) 面(miàn) 学(xuã) 习(xí) ,大(dà) 的 (de) 方(füng) 面(miàn) 丢(diū) 充(chōng) ,我(wǒ) 看(kàn) 不(bù) 出(chū) 他(tü) 们(men) 有(yǒu) 什(shãn) 么(me) 明(míng) 智(zhì) 的(de) 呢(ne) 。巫(wū) 医 (yÿ) , 乐(yuâ) 师(shÿ) 及(jí) 各(gâ) 种(zhǒng) 工(gōng) 匠(jiàng) , 不(bù) 以(yǐ) 互(hù) 相(xiüng) 学(xuã) 习(xí) 为(wãi) 耻(chǐ) 。 士(shì) 大(dà) 夫(fū) 这(zh â) 类(lâi) 人(rãn) 中(zhōng) ,如(rú) 有(yǒu) 人(rãn) 称(chýng) 人(rãn) 家(jiü) 为(wãi) 老(lǎo) 师(shÿ) ,称(chýng) 自(zì) 己(jǐ) 为(wãi) 学(xuã) 生(shýng) , 这(zhâi) 些(xiý) 人(rãn) 就(jiù) 聚(jù) 集(jí) 在(zài) 一(yì) 起(qǐ) 朝(cháo) 笑(xiào) 他(tü) 。 问(wân) 那(nâi) 些(xiý) 嘲(cháo) 笑(xiào) 者(zhþ) , 他(tü) 们(men) 就(jiù) 说(shuō) : “那(nà) 个(gâ) 人(rãn) 与(yǔ) 某(mǒu) 个(gâ) 年(nián) 龄(líng) 相(xiüng) 近(jìn) ,修(xiū) 养(yǎng) 和(hã) 学(xuã) 业(yâ) 也(yþ) 差(chà) 不 (bù) 多(duō) , (怎(zþn) 么(me) 能(nãng) 称(chýng) 他(tü) 为(wãi) 老(lǎo) 师(shÿ) 呢(ne) ,)以(yǐ) 地(dì) 位(wâi) 低(dÿ) 的(de) 人(rãn) 为(wãi) 师(shÿ) ,那 (nà) 是(shì) 很(hþn) 使(shǐ) 人(rãn) 丢(diū) 脸(liǎn) 的(de) 事(shì) ,称(chýng) 官(guün) 位(wâi) 高(güo) 的(de) 人(rãn) 为(wãi) 师(shÿ) 就(jiù) 近(jìn) 于(yú) 谄(chǎn) 媚(mâi) 。 ”啊(ɑ) ~从(cïng) 师(shÿ) 学(xuã) 习(xí) 的(de) 道(dào) 理(lǐ) 不(bù) 能(nãng) 恢(huÿ) 复(fù) ,由(yïu) 此(cǐ) 就(jiù) 可(kþ) 以(yǐ) 知(zh ÿ) 道(dào) 了(le) 。巫(wū) 医(yÿ) 、 乐(yuâ) 师(shÿ) 及(jí) 各(gâ) 种(zhǒng) 工(gōng) 匠(jiàng) ,士(shì) 大(dà) 夫(fū) 之(zhÿ) 族(zú) 是(shì) 不(bù) 屑(xiâ) 与 (yǔ) 他(tü) 们(men) 并(bìng) 列(liâ) 的(de) ,现(xiàn) 在(zài) 士(shì) 大(dà) 夫(fū) 们(men) 的(de) 智(zhì) 慧(huì) 反(fǎn) 而(ãr) 赶(gǎn) 不(bù) 上(shàng) 他 (tü) 们(men) 。 这(zhâ) 不(bú) 是(shì) 很(hþn) 奇(qí) 怪(guài) 的(de) 事(shì) 么(me) ~ 圣(shâng) 人(rãn) 没(mãi) 有(yǒu) 固(gù) 定(dìng) 的(de) 老(lǎo) 师 (shÿ) ,孔(kǒng) 子(zǐ) 曾(zýng) 以(yǐ) 郯(tán) 子(zǐ) 、苌(cháng) 弘(hïng) 、师(shÿ) 襄(xiüng) 、老(lǎo) 聘(pìn) 为(wãi) 师(shÿ) 。郯(tán) 子(zǐ) 这(zhâ) 一 (yÿ) 类(lâi) 人(rãn) , 他(tü) 们(men) 的(de) 品(pǐn) 德(dã) 才(cái) 能(nãng) 当(düng) 然(rán) 赶(gǎn) 不(bù) 上(shàng ) 孔(kǒng) 子(zǐ) 。 孔(kǒng) 子(zǐ) 说(shu ō) : “几(jǐ) 个(gâ) 人(rãn) 走(zǒu) 在(zài) 一(yì) 起(qǐ) , 其(qí) 中(zhōng) 就(jiù) 一(yí) 定(dìng) 有(yǒu) 我(wǒ) 的(de) 老(lǎo) 师(shÿ) 。 所(suǒ) 以(yǐ) 学 ” (xuã) 生(shýng) 不(bù) 一(yí) 定(dìng) 不(bù) 如(rú) 老(lǎo) 师(shÿ) , 老(lǎo) 师(shÿ) 也(yþ) 不(bù) 一(yí) 定(dìng) 比(bǐ) 学(xuã) 生(shýng) 强(qiáng) , 知(zh ÿ) 道(dào) 道(dào) 理(lǐ) 有(yǒu) 先(xiün) 有(yǒu) 后(hîu) ,技(jì) 能(nãng) 学(xuã) 业(yâ) 各(gâ) 有(yǒu) 专(zhuün) 门(mãn) 研(yán) 究(jiū) ,如(rú) 此(cǐ) 而(ãr) 已(yǐ) 。 李(lǐ) 蟠(pán) ,十(shí) 七(qÿ) 岁(suì) ,爱(ài) 好(hào) 古(gǔ) 文(wãn) , 《诗(shÿ) 》《书(shū) 》等(dþng) 六(liù) 经(jÿng) 经(jÿng) 文(wã 、 n) 及(jí) 解(jiþ) 释(shì) 经(jÿng) 文(wãn) 的(de) 著(zhù) 作(zuî) 都(dōu) 普(pǔ) 遍(biàn) 地(dì) 研(yán) 习(xí) 过(guî) ,又(yîu) 不(bù) 被(bâi) 耻(chǐ) 学(xu ã) 于(yú) 师(shÿ) 的(de) 习(xí) 俗(sú) 所(suǒ) 约(yuý) 束(shù) ,向(xiàng) 我(wǒ) 学(xuã) 习(xí) 。我(wǒ) 赞(zàn) 许(xǔ) 他(tü) 能(nãng) 实(shí) 行(xíng) 古 (gǔ) 人(rãn) 从(cïng) 师(shÿ) 学(xuã) 习(xí) 的(de) 道(dào) 理(lǐ) ,特(tâ) 别(biã) 写(xiþ) 了(le) 这(zhâ) 篇(piün) 《师(shÿ) 说(shuō) 》来(lái) 赠(zâng) 给(gþi) 他(tü) 。 阿(ý) 房(páng) 宫(gōng) 赋(fù) 杜(dù) 牧(mù) 原(yuán) 文(wãn) : 六(liù) 王(wáng) 毕(bì) , 四(sì) 海(hǎi) 一(yÿ) , 蜀(shǔ) 山(shün) 兀 (wū) ,阿(ý) 房(páng) 出(chū) 。覆(fù) 压(yü) 三(sün) 百(bǎi) 余(yú) 里(lǐ) ,隔(gã) 离(lí) 六(liù) 日(rì) 。骊(lí) 山(shün) 北(bþi) 构(gîu) 而(ãr) 西(xÿ) 折(sh ã) ,直(zhí) 走(zǒu) 咸(xián) 阳(yáng) 。二(âr) 川(chuün) 溶(rïng) 溶(rïng) ,流(liú) 入(rù) 宫(gōng) 墙(qiáng) 。五(wǔ) 步(bù) 一(yÿ) 楼(lïu) ,十(shí) 步(b ù) 一(yÿ) 阁(gã) ;廊(láng) 腰(yüo) 缦(màn) 回(huí) ,檐(yán) 牙(yá) 高(güo) 啄(zhuï) ;各(gâ) 抱(bào) 地(dì) 势(shì) ,钩(gōu) 心(xÿn) 斗(dîu) 角(jiǎo) 。 盘(pán) 盘(pán) 焉(yün) ,囷(qūn) 囷(qūn) 焉(yün) ,蜂(fýng) 房(fáng) 水(shuǐ) 涡(wō) ,矗(chù) 不(bù) 知(zhÿ) 其(qí) 几(jǐ) 千(qiün) 万(wàn) 落(luî) 。长(ch áng) 桥(qiáo) 卧(wî) 波(bō) ,未(wâi) 云(yún) 何(hã) 龙(lïng) ,复(fù) 道(dào) 行(hãng) 空(kōng) ,不(bù) 霁(jì) 何(hã) 虹(hïng) ,高(güo) 低(dÿ) 冥(míng) 迷(mí) ,不(bù) 知(zhÿ) 西(xÿ) 东(dōng) 。歌(gý) 台(tái) 暖(nuǎn) 响(xiǎng) ,春(chūn) 光(guüng) 融(rïng) 融(rïng) ;舞(wǔ) 殿(diàn) 冷(lþng) 袖(xiù) ,风(f ýng) 雨(yǔ) 凄(qÿ) 凄(qÿ) 。一(yÿ) 日(rì) 之(zhÿ) 内(nâi) ,一(yÿ) 宫(gōng) 之(zhÿ) 间(jiün) ,而(ãr) 气(qì) 候(hîu) 不(bù) 齐(qí) 。 妃(fýi) 嫔(pín) 媵(y ìng) 嫱(qiáng) ,王(wáng) 子(zǐ) 皇(huáng) 孙(sūn) ,辞(cí) 楼(lïu) 下(xià) 殿(diàn) ,辇(niǎn) 来(lái) 于(yú) 秦(qín) 。朝(zhüo) 歌(gý) 夜(yâ) 弦(xián) ,为 (wãi) 秦(qín) 宫(gōng) 人(rãn) 。明(míng) 星(xÿng) 荧(yíng) 荧(yíng) ,开(küi) 妆(zhuüng) 镜(jìng) 也(yþ) ;绿(lǜ) 云(yún) 扰(rǎo) 扰(rǎo) ,梳(shū) 晓(xiǎ o) 鬟(huán) 也(yþ) ;渭(wâi) 流(liú) 涨(zhǎng) 腻(nì) ,弃(qì) 脂(zhÿ) 水(shuǐ) 也(yþ) ;烟(yün) 斜(xiã) 雾(wù) 横(hãng) ,焚(fãn) 椒(jiüo) 兰(lán) 也(yþ) 。 雷(lãi) 霆(tíng) 乍(zhà) 惊(jÿng) ,宫(gōng) 车(chý) 过(guî) 也(yþ) ;辘(lù) 辘(lù) 远(yuǎn) 听(tÿng) ,杳(yǎo) 不(bù) 知(zhÿ) 其(qí) 所(suǒ) 之(zhÿ) 也(yþ) 。 一(yÿ) 肌(jÿ) 一(yÿ) 容(rïng) ,尽(jìn) 态(tài) 极(jí) 妍(yán) ,缦(màn) 立(lì) 远(yuǎn) 视(shì) ,而(ãr) 望(wàng) 幸(xìng) 焉(yün) ;有(yǒu) 不(bù) 得(dã) 见 (jiàn) 者(zhþ) 三(sün) 十(shí) 六(liù) 年(nián) 。燕(yün) 赵(zhào) 之(zhÿ) 收(shōu) 藏(cáng) ,韩(hán) 魏(wâi) 之(zhÿ) 经(jÿng) 营(yíng) ,齐(qí) 楚(chǔ) 之(zh ÿ) 精(jÿng) 英(yÿng) ,几(jǐ) 世(shì) 几(jǐ) 年(nián) ,剽(piüo) 掠(lûâ) 其(qí) 人(rãn) ,倚(yǐ) 叠(diã) 如(rú) 山(shün) ;一(yÿ) 旦(dàn) 不(bù) 能(nãng) 有(yǒ u) ,输(shū) 来(lái) 其(qí) 间(jiün) ,鼎(dǐng) 铛(chýng) 玉(yù) 石(shí) ,金(jÿn) 块(kuài) 珠(zhū) 砾(lì) ,弃(qì) 掷(zhì) 逦(lǐ) 迤(yǐ) ,秦(qín) 人(rãn) 视 (shì) 之(zhÿ) ,亦(yì) 不(bù) 甚(shân) 惜(xÿ) 。 嗟(jiý) 乎(hū) ~一(yÿ) 人(rãn) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,千(qiün) 万(wàn) 人(rãn) 之(zhÿ) 心(xÿn) 也(yþ) 。秦(q ín) 爱(ài) 纷(fýn) 奢(shý) , 人(rãn) 亦(yì) 念(niàn) 其(qí) 家(jiü) 。 奈(nài) 何(hã) 取(qǔ) 之(zhÿ) 尽(jìn) 锱(zÿ) 铢(zhū) , 用(yîng) 之(zhÿ) 如(rú) 泥(ní) 沙(sh ü) ,使(shǐ) 负(fù) 栋(dîng) 之(zhÿ) 柱(zhù) , 多(duō) 于(yú) 南(nán) 亩(mǔ) 之(zhÿ) 农(nïng) 夫(fū) ; 架(jià) 梁(liáng) 之(zhÿ) 椽(chuán) , 多(duō) 于(yú) 机 (jÿ) 上(shàng) 之(zhÿ) 工(gōng) 女(nǚ) ; 瓦(wǎ) 缝(fâng) 参(cýn) 差(cÿ) , 多(duō) 于(yú) 周(zhōu) 身(shýn) 之(zhÿ) 帛(bï) 缕(lǚ) ; 直(zhí) 栏 (lán) 横(hãng) 槛 (kǎn) 多(duō) 于(yú) 九(jiǔ) 土(tǔ) 之(zhÿ) 城(chãng) 郭(guō) ;钉(dÿng) 头(tïu) 磷(lín) 磷(lín) ,多(duō) 于(yú) 在(zài) 庾(yǔ) 之(zhÿ) 粟(sù) 粒(lì) ;管(guǎ n) 弦(xián) 呕(ǒu) 哑(yü) ,多(duō) 于(yú) 市(shì) 人(rãn) 之(zhÿ) 言(yán) 语(yǔ) 。使(shǐ) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 人(rãn) ,不(bù) 敢(gǎn) 言(yán) 而(ãr) 敢 (gǎn) 怒(nù) 。独(dú) 夫(fū) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,日(rì) 益(yì) 骄(jiüo) 固(gù) 。戍(shù) 卒(zú) 叫(jiào) ,函 (hán) 谷(gǔ) 举(jǔ) ,楚(chǔ) 人(rãn) 一(yÿ) 炬(jù) , 可(kþ) 怜(lián) 焦(jiüo) 土(tǔ) ~ 呜(wū) 呼(hū) ~ 灭(miâ) 六(liù) 国(guï) 者(zhþ) 六(liù) 国(guï) 也(yþ) , 非(fýi) 秦(qín) 也(yþ) 。 族(zú) 秦(qín) 者(zhþ) 秦 (qín) 也(yþ) ,非(fýi) 天(tiün) 下(xià) 也(yþ) 。嗟(jiý) 夫(fū) ~使(shǐ) 六(liù) 国(guï) 各(gâ) 爱(ài) 其(qí) 人(rãn) ,则(zã) 足(zú) 以(yǐ) 拒(jù) 秦(qín) ;使 (shǐ) 秦(qín) 复(fù) 爱(ài) 六(liù) 国(guï) 之(zhÿ) 人(rãn) ,则(zã) 递(dì) 三(sün) 世(shì) 可(kþ) 至(zhì) 万(wàn) 世(shì) 而(ãr) 为(wãi) 君(jūn) ,谁(shuí) 得 (de) 而(ãr) 族(zú) 灭(miâ) 也(yþ) ,秦(qín) 人(rãn) 不(bù) 暇(xiá) 自(zì) 哀(üi) ,而(ãr) 后(hîu) 人(rãn) 哀(üi) 之(zhÿ) ;后(hîu) 人(rãn) 哀(üi) 之(zhÿ) 而(ãr) 不(bù) 鉴(jiàn) 之(zhÿ) ,亦(yì) 使(shǐ) 后(hîu) 人(rãn) 而(ãr) 复(fù) 哀(üi) 后(hîu) 人(rãn) 也(yþ) 。译(yì) 文(wãn) : 六(liù) 国(guï) 覆(fù) 灭(miâ) , 天(tiün) 下(xià) 统(tǒng) 一(yÿ) 。 四(sì) 川(chuün) 山(shün) 林(lín) 中(zhōng) 的(de) 树(shù) 木(mù) 被(bâi) 砍(kǎn) 伐(fá) 一(yÿ) 空(kōng) , 阿(ý) 房(páng) 宫 (gōng) 殿(diàn) 得(dã) 以(yǐ) 建(jiàn) 成(chãng) 。 (它(tü) )覆(fù) 盖(gài) 了(le) 三(sün) 百(bǎi) 多(duō) 里(lǐ) 地(dì) ,几(jÿ) 乎(hū) 遮(zhý) 蔽(bì) 了(le) 天 (tiün) 日(rì) 。从(cïng) 骊(lí) 山(shün) 的(de) 北(bþi) 面(miàn) 建(jiàn) 起(qǐ) ,曲(qū) 折(zhã) 地(dì) 向(xiàng) 西(xÿ) 延(yán) 伸(shýn) ,一(yÿ) 直(zhí) 通 (tōng) 到(dào) 咸(xián) 阳(yáng) 。渭(wâi) 水(shuǐ) 和(hã) 樊(fán) 川(chuün) ,浩(hào) 浩(hào) 荡(dàng) 荡(dàng) 地(dì) 流(liú) 进(jìn) 了(le) 宫(gōng) 墙(qiá ng) 。五(wǔ) 步(bù) 一(yÿ) 座(zuî) 高(güo) 楼(lïu) ,十(shí) 步(bù) 一(yÿ) 座(zuî) 亭(tíng) 阁(gã) ;长(cháng) 廊(láng) 如(rú) 带(dài) ,迂(yū) 回(huí) 曲(qū) 折(zhã) ,屋(wū) 檐(yán) 高(güo) 挑(tiǎo) ,象(xiàng) 鸟(niǎo) 喙(huì) 一(yí) 样(yàng) 在(zài) 半(bàn) 空(kōng) 飞(fýi) 啄(zhuï) 。这(zhâi) 些(xiý) 亭(tíng) 台 (tái) 楼(lïu) 阁(gã) 啊(ü) ,各(gâ) 自(zì) 凭(píng) 借(jiâ) 不(bù) 同(tïng) 的(de) 地(dì) 势(shì) ,参(cýn) 差(cÿ) 环(huán) 抱(bào) ,回(huí) 廊(láng) 环(huán) 绕(rào) 象(xiàng) 钩(gōu) 心(xÿn) ,飞(fýi) 檐(yán) 高(güo) 耸(sǒng) 象(xiàng) 斗(dîu) 角(jiǎo) 。弯(wün) 弯(wün) 转(zhuǎn) 转(zhuǎn) ,曲(qū) 折(zhã) 回(hu í) 环(huán) ,象(xiàng) 蜂(fýng) 房(fáng) 那(nà) 样(yàng) 密(mì) 集(jí) ,如(rú) 水(shuǐ) 涡(wō) 那(nà) 样(yàng) 套(tào) 连(lián) ,巍(wýi) 巍(wýi) 峨(ã) 峨 (ã) ,不(bù) 知(zhÿ) 道(dào) 它(tü) 们(men) 有(yǒu) 几(jǐ) 千(qiün) 万(wàn) 座(zuî) 。那( nà) 长(cháng) 桥(qiáo) 卧(wî) 在(zài) 水(shuǐ) 面(miàn) 上(shàng) (象(xiàng) 蛟(jiüo) 龙(lïng) ) , (可(kþ) 是(shì) ) 没(mãi) 有(yǒu) 一(yì) 点(diǎn) 云(yún) 彩(cǎi) , 怎(zþn) 么(me) 会(huì) 有(yǒu) 蛟(jiüo) 龙(lïng) 飞(fýi) 腾 (tãng) ,那(nà) 楼(lïu) 阁(gã) 之(zhÿ) 间(jiün) 的(de) 通(tōng) 道(dào) 架(jià) 在(zài) 半(bàn) 空(kōng) (象(xiàng) 彩(cǎi) 虹(hïng) )(可(kþ) 是(shì) )并(b , ìng) 非(fýi) 雨(yǔ) 过(guî) 天(tiün) 晴(qíng) , 怎(zþn) 么(me) 会(huì) 有(yǒu) 虹(hïng) 霓(ní) 产(chǎn) 生(shýng) ,高(güo) 高(güo) 低(dÿ) 低(dÿ) 的(de) 楼(l ïu) 阁(gã) ,幽(yōu) 冥(míng) 迷(mí) 离(lí) ,使(shǐ) 人(rãn) 辨(biàn) 不(bù) 清(qÿng) 南(nán) 北(bþi) 西(xÿ) 东(dōng) 。高(güo) 台(tái) 上(shàng) 传(chuán) 来(lái) 歌(gý) 声(shýng) ,使(shǐ) 人(rãn) 感(gǎn) 到(dào) 暖(nuǎn) 意(yì) ,如(rú) 同(tïng) 春(chūn) 天(tiün) 一(yì) 般(bün) 温(wýn) 暖(nuǎn) ;大(dà) 殿(di àn) 里(lǐ) 舞(wǔ) 袖(xiù) 飘(piüo) 拂(fú) , 使(shǐ) 人(rãn) 感(gǎn) 到(dào) 寒(hán) 气(qì) , 仿(fǎng) 佛(fú) 风(fýng) 雨(yǔ) 交(jiüo) 加(jiü) 那(nà) 样(yàng) 凄 (qÿ) 冷(lþng) 。就(jiù) 在(zài) 同(tïng) 一(yì) 天(tiün) 内(nâi) ,同(tïng) 一(yÿ) 座(zuî) 宫(gōng) 里(lǐ) ,而(ãr) 气(qì) 候(hîu) 冷(lþng) 暖(nuǎn) 却(quâ) 截(ji ã) 然(rán) 不(bù) 同(tïng) 。 (六(liù) 国(guï) 的(de) )宫(gōng) 女(nǚ) 妃(fýi) 嫔(pín) 、诸(zhū) 侯(hïu) 王(wáng) 族(zú) 的(de) 女(nǚ) 儿(ãr) 孙(sūn) 女 (nǚ) ,辞(cí) 别(biã) 了(le) 故(gù) 国(guï) 的(de) 宫(gōng) 殿(diàn) 阁(gã) 楼(lïu) ,乘(chãng) 坐(zuî) 辇(niǎn) 车(chý) 来(lái) 到(dào) 秦(qín) 国(guï) 。 (她 (tü) 们(men) )早(zǎo) 上(shàng) 唱(chàng) 歌(gý) ,晚(wǎn) 上(shàng) 弹(tán) 琴(qín) ,成(chãng) 为(wãi) 秦(qín) 皇(huáng) 的(de) 宫(gōng) 人(rãn) 。 (清(q ÿng) 晨(chãn) )只(zhÿ) 见(jiàn) 星(xÿng) 光(guüng) 闪(shǎn) 烁(shuî) , (原(yuán) 来(lái) 是(shì) 她(tü) 们(men) )打(dǎ) 开(küi) 了(le) 梳(shū) 妆(zhuüng) 的 (de) 明(míng) 镜(jìng) ; 又(yîu) 见(jiàn) 乌(wū) 云(yún) 纷(fýn) 纷(fýn) 扰(rǎo) 扰(rǎo) , (原(yuán) 来(lái) 是(shì) 她(tü) 们(men) ) 一(yÿ) 早(zǎo) 在(zài) 梳 (shū) 理(lǐ) 发(fà) 鬓(bìn) ;渭(wâi) 水(shuǐ) 泛(fàn) 起(qǐ) 一(yÿ) 层(cãng) 油(yïu) 腻(nì) , (是(shì) 她(tü) 们(men) )泼(pō) 下(xià) 的(de) 脂(zhÿ) 粉(fþn) 水(shuǐ) 呀(yü) ; 轻(qÿng) 烟(yün) 缭(liáo) 绕(rào) , 香(xiüng) 雾(wù) 弥(mí) 漫(màn) ,是(shì) 她(tü) 们(men) 焚(fãn) 烧(shüo) 的(de) 椒(jiüo) 兰(lán) 异(yì) 香(xiüng) 。忽(hū) 然(rán) 雷(lãi) 霆(tíng) 般(bün) 的(de) 响(xiǎng) 声(shýng) 震(zhân) 天(tiün) , (原(yuán) 来(lái) 是(shì) )宫(gōng) 车(chý) 从(cïng) 这(zhâ) 里(lǐ) 驰(chí) 过(guî) ;辘(lù) 辘(lù) 的(de) 车(chý) 轮(lún) 声(shýng) 渐(jiàn) 听(tÿng) 渐(jiàn) 远(yuǎn) ,不(bù) 知(zhÿ) 它(tü) 驶(shǐ) 向(xiàng) 何(hã) 方(f üng) 。 (宫(gōng) 女(nǚ) 们(men) )极(jí) 力(lì) 显(xiǎn) 示(shì) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 妩(wǔ) 媚(mâi) 娇(jiüo) 妍(yán) ,每(mþi) 一(yÿ) 处(chǔ) 肌(jÿ) 肤(fū) , 每(mþi) 一(yÿ) 种(zhǒng) 姿(zÿ) 态(tài) , 都(dōu) 极(jí) 为(wãi) 动(dîng) 人(rãn) 。 (她(tü) 们(men) )久(jiǔ) 久(jiǔ) 地(dì) 伫(zhù) 立(lì) 着(zhe) ,眺(tiào) 望 (wàng) 着(zhe) , 希(xÿ) 望(wàng) 皇(huáng) 帝(dì) 能(nãng) 宠(chǒng) 幸(xìng) 光(guüng) 临(lín) ; 可(kþ) 怜(lián) ) ( 有(yǒu) 的(de) 人(rãn) 三(sün) 十(shí) 六 (liù) 年(nián) 始(shǐ) 终(zhōng) 未(wâi) 曾(cãng) 见(jiàn) 过(guî) 皇(huáng) 帝(dì) 的(de) 身(shýn) 影(yǐng) 。燕(yün) 国(guï) 赵(zhào) 国(guï) 收(shōu) 藏(c áng) 的(de) 奇(qí) 珍(zhýn) , 韩(hán) 国(guï) 魏(wâi) 国(guï) 聚(jù) 敛(liǎn) 的(de) 金(jÿn) 银(yín) , 齐(qí) 国(guï) 楚(chǔ) 国(guï) 保(bǎo) 存(cún) 的(de) 瑰 (guÿ) 宝(bǎo) ,都(dōu) 是(shì) 多(duō) 少(shào) 年(nián) 、多(duō) 少(shǎo) 代(dài) ,从(cïng) 人(rãn) 民(mín) 手(shǒu) 中(zhōng) 掠(lûâ) 夺(duï) 来(lái) 的 (de) , 堆(duÿ) 积(jÿ) 如(rú) 山(shün) 。 一(yÿ) 旦(dàn) 国(guï) 家(jiü) 破(pî) 亡(wáng) , 不(bù) 能(nãng) 再(zài) 占(zhàn) 有(yǒu) , 都(dōu) 运(yùn) 送(sîng) 到 (dào) 阿(ý) 房(páng) 宫(gōng) 中(zhōng) 。 (从(cïng) 此(cǐ) )宝(bǎo) 鼎(dǐng) (看(kàn) 作(zuî) )铁(tiþ) 锅(guō) ,宝(bǎo) 玉(yù) (看(kàn) 作(zuî) )石(sh í) 头(tou) ,黄(huáng) 金(jÿn) (当(dàng) 成(chãng) )土(tǔ) 块(kuài) ,珍(zhýn) 珠(zhū) (当(dàng) 作(zuî) )砂(shü) 砾(lì) ,乱(luàn) 丢(diū) 乱(luàn) 扔(r ýng) ,秦(qín) 人(rãn) 看(kàn) 着(zhe) ,也(yþ) 不(bù) 觉(juã) 得(de) 可(kþ) 惜(xÿ) 。 唉(üi) ~一(yí) 个(gâ) 人(rãn) 所(suǒ) 想(xiǎng) 的(de) ,也(yþ) 是 (shì) 千(qiün) 万(wàn) 人(rãn) 所(suǒ) 想(xiǎng) 的(de) 。秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 喜(xǐ) 欢(huün) 繁(fán) 华(huá) 奢(shý) 侈(chǐ) ,老(lǎo) 百(bǎi) 姓(xìng) 也(yþ) 眷(juàn) 念(niàn) 着(zhe) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 家(jiü) 。为(wâi) 什(shãn) 么(me) 搜(sōu) 刮(guü) 财(cái) 宝(bǎo) 时(shí) 连(lián) 一(yÿ) 分(fýn) 一(yÿ) 厘(lí) 也(yþ) 不(bù) 放(fàng) 过(guî) ,挥(huÿ) 霍(huî) 起(qǐ) 来(lái) 却(quâ) 把(bǎ) 它(tü) 当(dàng) 作(zuî) 泥(ní) 沙(shü) 一(yí) 样(yàng) 呢(ne) ,甚(shân) 至(zhì) 使(shǐ) 得(de) (阿(ý) 房(páng) 宫(gōng) )支(zhÿ) 承(chãng) 大(dà) 梁(lián g) 的(de) 柱(zhù) 子(zi) ,比(bǐ) 田(tián) 里(lǐ) 的(de) 农(nïng) 夫(fū) 还 (hái) 要(yào) 多(duō) ;架(jià) 在(zài) 屋(wū) 梁(liáng) 上(shàng) 的(de) 椽(chuán) 子(zǐ) ,比(bǐ) 织(zhÿ) 机(jÿ) 上(shàng) 的(de) 织(zhÿ) 女(nǚ) 还(hái) 要(y ào) 多(duō) ;参(cýn) 差(cÿ) 不(bù) 齐(qí) 的(de) 瓦(wǎ) 缝(fâng) ,比(bǐ) 人(rãn) 们(men) 身(shýn) 上(shàng) 穿(chuün) 的(de) 丝(sÿ) 缕(lǚ) 还(hái) 要(yào) 多(duō) ;直(zhí) 的(de) 栏(lán) 杆(gün) ,横(hãng) 的(de) 门(mãn) 槛(kǎn) ,比(bǐ) 九(jiǔ) 州(zhōu) 的(de) 城(chãng) 廊(láng) 还(hái) 要(yào) 多(duō) ;琴(q ín) 声(shýng) 笛(dí) 声(shýng) , 嘈(cáo) 杂(zá) 一(yÿ) 片(piàn) , 比(bǐ) 闹(nào) 市(shì) 里(lǐ) 的(de) 人(rãn) 声(shýng) 还(hái) 要(yào) 喧(xuün) 闹(nào) 。 (这 (zhâ) )使(shǐ) 天(tiün) 下(xià) 人(rãn) 们(men) 口(kǒu) 里(lǐ) 虽(suÿ) 不(bù) 敢(gǎn) 说(shuō) ,但(dàn) 心(xÿn) 里(lǐ) 却(quâ) 充(chōng) 满(mǎn) 了(le) 愤(f ân) 怒(nù) 。秦(qín) 始(shǐ) 皇(huáng) 这(zhâ) 暴(bào) 君(jūn) 的(de) 心(xÿn) 却(quâ) 日(rì) 益(yì) 骄(jiüo) 横(hâng) 顽(wán) 固(gù) 。于(yú) 是(shì) 陈(chã n) 胜(shâng) 吴(wú) 广(guǎng) 揭(jiý) 竿(gün) 而(ãr) 起(qǐ) ,刘(liú) 邦(büng) 攻(gōng) 破(pî) 函(hán) 谷(gǔ) 关(guün) ;项(xiàng) 羽(yǔ) 放(fàng) 了(le) 一(y ÿ) 把(bǎ) 大(dà) 火(huǒ) ,可(kþ) 惜(xÿ) 那(nà) 豪(háo) 华(huá) 的(de) 宫(gōng) 殿(diàn) 就(jiù) 变(biàn) 成(chãng) 了(le) 一(yÿ) 片(piàn) 焦(jiüo) 土(tǔ) ~ 唉(üi) ~灭(miâ) 六(liù) 国(guï) 的(de) 是(shì) 六(liù) 国(guï) 自(zì) 己(jǐ) ,不(bú) 是(shì) 秦(qín) 国(guï) 。灭(miâ) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 是(shì) 秦(qín) 王(wáng) 自(zì) 己(jǐ) ,不(bú) 是(shì) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 人(rãn) 民(mín) 。唉(üi) ~如(rú) 果(guǒ) 六(liù) 国(guï) 的(de) 国(guï) 君(jūn) 能(nãng) 各(g â) 自(zì) 爱(ài) 抚(fǔ) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) , 就(jiù) 足(zú) 以(yǐ) 抵(dǐ) 抗(kàng) 秦(qín) 国(guï) 了(le) ; 秦(qín) 统(tǒng) 一(yÿ) 后(hîu) ) ( 如(rú) 果(guǒ) 也(yþ) 能(nãng) 爱(ài) 惜(xÿ) 六(liù) 国(guï) 的(de) 百(bǎi) 姓(xìng) ,那(nà) 就(jiù) 可(kþ) 以(yǐ) 传(chuán) 位(wâi) 到(dào) 三(sün) 世(shì) 以(yǐ) 至(zhì) 传(chuán) 到(dào) 万(wàn) 世(shì) 做(zuî) 皇(huáng) 帝(dì) ,谁(shuí) 能(nãng) 够(gîu) 灭(miâ) 亡(wáng) 他(tü) 呢(ne) ,秦(qín) 国(guï) 的 (de) 统(tǒng) 治(zhì) 者(zhþ) 来(lái) 不(bù) 及(jí) 为(wãi) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 灭(miâ) 亡(wáng) 而(ãr) 哀(üi) 叹(tàn) ,却(quâ) 使(shǐ) 后(hîu) 代(dài) 人(rã n) 为(wãi) 它(tü) 哀(üi) 叹(tàn) ;如(rú) 果(guǒ) 后(hîu) 代(dài) 人(rãn) 哀(üi) 叹(tàn) 它(tü) 而( ãr) 不(bù) 引(yǐn) 以(yǐ) 为(wãi) 鉴(jiàn) ,那(nà) 么(me) 又 (yîu) 要(yào) 让(ràng) 更(gýng) 后(hîu) 的(de) 人(rãn) 来(lái) 哀(üi) 叹(tàn) 他(tü) 们(men) 了(le) 。 六(liù) 国(guï) 论(lùn) 苏(sū) 洵(xún) 原(yuán) 文(wãn) : 六(liù) 国(guï) 破(pî) 灭(miâ) ,非(fýi) 兵(bÿng) 不(bù) 利(lì) ,战(zhàn) 不(bù) 善(shàn) ,弊(bì) 在(zài) 赂(lù) 秦(qín) 。赂(lù) 秦(qín) 而(ãr) 力(lì) 亏(ku ÿ) ,破(pî) 灭(miâ) 之(zhÿ) 道(dào) 也(yþ) 。或(huî) 曰(yuý) : “六(liù) 国(guï) 互(hù) 丧(sàng) ,率(lǜ) 赂(lù) 秦(qín) 耶(yã) ,”曰(yuý) :不(bù) 赂(lù) 者 (zhþ) 以(yǐ) 赂(lù) 者(zhþ) 丧(sàng) ,盖(gài) 失(shÿ) 强(qiáng) 援(yuán) ,不(bù) 能(nãng) 独(dú) 完(wán) 。故(gù) 曰(yuý) ‘弊(bì) 在(zài) 赂(lù) 秦(qín) ’ 也(yþ) 。 秦(qín) 以(yǐ) 攻(gōng) 取(qǔ) 之(zhÿ) 外(wài) ,小(xiǎo) 则(zã) 获(huî) 邑(yì) ,大(dà) 则(zã) 得(de) 城(chãng) ,较(jiào) 秦(qín) 之(zhÿ) 所 (suǒ) 得(de) , 与(yǔ) 战(zhàn) 胜(shâng) 而(ãr) 得(de) 者(zhþ) , 其(qí) 实(shí) 百(bǎi) 倍(bâi) ; 诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 所(suǒ) 亡(wáng) , 与(yǔ) 战(zhàn) 败 (bài) 而(ãr) 亡(wáng) 者(zhþ) ,其(qí) 实(shí) 亦(yì) 百(bǎi) 倍(bâi) 。则(zã) 秦(qín) 国(guï) 之(zhÿ) 所(suǒ) 大(dà) 欲(yù) ,诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 所(suǒ) 大(dà) 患(huàn) ,固(gù) 不(bù) 在(zài) 战(zhàn) 矣(yǐ) 。思(sÿ) 厥(juã) 先(xiün) 祖(zǔ) 父(fù) ,暴(bào) 霜(shuüng) 露(lù) ,斩(zhǎn) 荆(jÿng) 棘(jí) ,以(yǐ) 有(yǒu) 尺(chǐ) 寸(cùn) 之(zhÿ) 地(dì) 。子(zǐ) 孙(sūn) 视(shì) 之(zhÿ) 不(bù) 甚(shân) 惜(xÿ) ,举(jǔ) 以(yǐ) 予(yǔ) 人(rãn) ,如(rú) 弃(qì) 草(cǎo) 弃(qì) 。 今(jÿn) 日(rì) 割(gý) 五(wǔ) 城(chãng) ,明(míng) 日(rì) 割(gý) 十(shí) 城(chãng) ,然(rán) 后(hîu) 得(dã) 一(yÿ) 夕(xÿ) 安(ün) 寝(qǐn) 。起(qǐ) 视(shì) 四 (sì) 境(jìng) ,而(ãr) 秦(qín) 兵(bÿng) 又(yîu) 至(zhì) 矣(yǐ) 。然(rán) 则(zã) 诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 地(dì) 有(yǒu) 限(xiàn) ,暴(bào) 秦(qín) 之(zhÿ) 欲 (yù) 无(wú) 厌(yàn) ,奉(fâng) 之(zhÿ) 弥(mí) 繁(fán) ,侵(qÿn) 之(zhÿ) 愈(yù) 急(jí) 。故(gù) 不(bù) 战(zhàn) 而(ãr) 强(qiáng) 弱(ruî) 胜(shâng) 负(fù) 已(y ǐ) 判(pàn) 矣(yǐ) 。至(zhì) 于(yú) 颠(diün) 覆(fù) ,理(lǐ) 固(gù) 宜(yí) 然(rán) 。古(gǔ) 人(rãn) 云(yún) : “以(yǐ) 地(dì) 事(shì) 秦(qín) ,犹(yïu) 抱(bào) 薪(xÿn) 救(jiù) 草(cǎo) ,薪(xÿn) 不(bù) 尽(jìn) 火(huǒ) 不(bù) 灭(miâ) 。 ”此(cǐ) 言(yán) 得(de) 之(zhÿ) 。 齐(qí) 人(rãn) 未(wâi) 尝(cháng) 赂(lù) 秦(qí n) ,终(zhōng) 继(jì) 五(wǔ) 国(guï) 迁(qiün) 灭(miâ) ,何(hã) 哉(züi) ,与(yǔ) 嬴(y íng) 而(ãr) 不(bù) 助(zhù) 五(wǔ) 国(guï) 也(yþ) 。五(wǔ) 国(guï) 既(jì) 丧(sàng) ,齐(qí) 亦(yì) 不(bù) 免(miǎn) 矣(yǐ) 。燕(yün) 赵(zhào) 之(zhÿ) 君(jūn) ,始(shǐ) 有(yǒu) 远(yuǎn) 略(lûâ) ,能(nãng) 守(shǒu) 其(qí) 土(tǔ) ,义 (yì) 不(bù) 赂(lù) 秦(qín) 。是(shì) 故(gù) 燕(yàn) 虽(suÿ) 小(xiǎo) 国(guï) 而(ãr) 后(hîu) 亡(wáng) ,斯(sÿ) 用(yîng) 兵(bÿng) 之(zhÿ) 效(xiào) 也(yþ) 。至 (zhì) 丹(dün) 以(yǐ) 荆(jÿng) 卿(qÿng) 为(wãi) 计(jì) , 始(shǐ) 速(sù) 祸(huî) 焉(yün) 。 赵(zhào) 尝(cháng) 五(wǔ) 战(zhàn) 于(yú) 秦(qín) , 二(âr) 败(bài) 而 (ãr) 三(sün) 胜(shâng) 。后(hîu) 秦(qín) 击(jÿ) 赵(zhào) 者(zhþ) 再(zài) ,李(lǐ) 牧(mù) 连(lián) 却(quâ) 之(zhÿ) 。洎(jì) 牧(mù) 以(yǐ) 谗(chán) 诛(zhū) ,邯 (hán) 郸(dün) 为(wãi) 郡(jùn) ,惜(xÿ) 其(qí) 用(yîng) 武(wǔ) 而(ãr) 不(bù) 终(zhōng) 也(yþ) 。且(qiþ) 燕(yün) 赵(zhào) 处(chǔ) 秦(qín) 革(gã) 灭(miâ) 殆(dà i) 尽(jìn) 之(zhÿ) 际(jì) 可(kþ) 谓(wâi) 智(zhì) 力(lì) 孤(gū) 危(wýi) ,战(zhàn) 败(bài) 而(ãr) 亡(wáng) ,诚(chãng) 不(bù) 得(dã) 已(yǐ) 。向(xiàng) 使(shǐ) 三(sün) 国(guï) 各(gâ) 爱(ài) 其(qí) 他(tü) , 齐(qí) 人(rãn) 勿(wù) 附(fù) 于(yú) 秦(qín) , 刺(cì) 客(kâ) 不(bù) 行(xíng) , 良(liáng) 将(jiàng) 犹(yïu) 在(zài) , 则(zã) 胜(shâng) 负(fù) 之(zhÿ) 数(shù) ,存(cún) 亡 (wáng) 之(zhÿ) 理(lǐ) ,当(düng) 与(yǔ) 秦(qín) 相(xiüng) 较(jiào) ,或(huî) 未(wâi) 易(yì) 量(liàng) 。 呜(wū) 呼(hū) ~以(yǐ) 赂(lù) 秦(qín) 之(zhÿ) 地(dì) 封(fýng) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 谋(mïu) 臣(chãn) ,以(yǐ) 事(shì) 秦(qín) 之(zhÿ) 心(xÿn) ,礼(lǐ) 天 (tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 奇(qí) 才(cái) ,并(bìng) 力(lì) 西(xÿ) 向(xiàng) ,则(zã) 吾(wú) 恐(kǒng) 秦(qín) 人(rãn) 食(shí) 之(zhÿ) 不(bù) 得(dã) 下(xià) 咽(yàn) 也(yþ) 。悲(býi) 夫(fū) ~有(yǒu) 如(rú) 此(cǐ) 之(zhÿ) 势(shì) ,而(ãr) 为(wãi) 秦(qín) 人(rãn) 积(jÿ) 威(wýi) 之(zhÿ) 所(suǒ) 劫(jiã) ,日(rì) 削(xuý) 月(yuâ) 割(gý) , 以(yǐ) 趋(qū) 于(yú) 亡(wáng) 。 为(wâi) 国(guï) 者(zhþ) , 无(wú) 使(shǐ) 为(wãi) 积(jÿ) 威(wýi) 之(zhÿ) 所(suǒ) 劫(jiã) 哉(züi) ~ 夫(fū) 六(liù) 国 (guï) 与(yǔ) 秦(qín) 皆(jiý) 诸(zhū) 侯(hïu) , 其(qí) 势(shì) 弱(ruî) 于(yú) 秦(qín) , 而(ãr) 犹(yïu) 有(yǒu) 可(kþ) 以(yǐ) 不(bù) 赂(lù) 而(ãr) 胜(shâng) 之(zh ÿ) 之(zhÿ) 势(shì) ; 苟(gǒu) 以(yǐ) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 大(dà) , 下(xià) 而(ãr) 从(cïng) 六(liù) 国(guï) 破(pî) 亡(wáng) 之(zhÿ) 故(gù) 事(shì) , 是(shì) 又 (yîu) 在(zài) 六(liù) 国(guï) 下(xià) 矣(yǐ) 。译(yì) 文(wãn) : 六(liù) 国(guï) 的(de) 灭(miâ) 亡(wáng) ,并(bìng) 不(bú) 是(shì) (因(yÿn) 为(wâi) 他(t ü) 们(men) 的(de) )武(wǔ) 器(qì) 不(bù) 锋(fýng) 利(lì) ,仗(zhàng) 打(dǎ) 不(bù) 好(hǎo) ,弊(bì) 病(bìng) 在(zài) 于(yú) 拿(ná) 土(tǔ) 地(dì) 贿(huì) 赂(l ù) 秦(qín) 国(guï) 。拿(ná) 土(tǔ) 地(dì) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 亏(kuÿ) 损(sǔn) 了(le) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 力(lì) 量(liàng) , (这(zhâ) 就(jiù) )是(sh ì) 灭(miâ) 亡(wáng) 的(de) 原(yuán) 因(yÿn) 。有(yǒu) 人(rãn) 会(huì) 问(wân) : “六(liù) 国(guï) 接(jiý) 连(lián) 灭(miâ) 亡(wáng) ,都(dōu) 是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 有(yǒu) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 吗(ma) ,” (回(huí) 答(dá) ) 说(shuō) : “不(bù) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 国(guï) 家(jiü) 因 (yÿn) 为(wâi) 有(yǒu) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 国(guï) 家(jiü) 而(ãr) 灭(miâ) 亡(wáng) 。原(yuán) 因(yÿn) 是(shì) 不(bù) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 失(shÿ) 掉(diào) 了(le) 强(qiáng) 有(yǒu) 力(lì) 的(de) 外(wài) 援(yuán) ,不(bù) 能(nãng) 单(dün) 独(dú) 地(dì) 保(bǎo) 全(quán) 。所(suǒ) 以(yǐ) 说 (shuō) : ‘弊(bì) 病(bìng) 在(zài) 于(yú) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) ’” 。 秦(qín) 国(guï) 在(zài) 用(yîng) 战(zhàn) 争(zhýng) 夺(duï) 取(qǔ) 土(tǔ) 地 (dì) 以(yǐ) 外(wài) (还(hái) 受(shîu) 到(dào) 诸(zhū) 侯(hïu) 的(de) 贿(huì) 赂(lù) ) ,小(xiǎo) 的(de) 就(jiù) 获(huî) 得(dã) 邑(yì) 镇(zhân) ,大(dà) 的(de) 就(jiù) 获(huî) 得(dã) 城(chãng) 市(shì) 。比(bǐ) 较(jiào) 秦(qín) 国(guï) 受(shîu) 贿(huì) 赂(lù) 所(suǒ) 得(dã) 到(dào) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) ,实(shí) 际(jì) 多(duō) 到(dào) 百(bǎi) 倍(bâi) 。六(liù) 国(guï) 诸(zhū) 侯(hïu) (贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) )所(suǒ) 丧(sàng) 失(shÿ) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) ,比(bǐ) 战 (zhàn) 败(bài) 所(suǒ) 丧(sàng) 失(shÿ) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) , 实(shí) 际(jì) 也(yþ) 要(yào) 多(duō) 到(dào) 百(bǎi) 倍(bâi) , 那(nà) 么(me) 秦(qín) 国(guï) 最 (zuì) 大(dà) 的(de) 欲(yù) 望(wàng) ,六(liù) 国(guï) 诸(zhū) 侯(hïu) 最(zuì) 大(dà) 的(de) 祸(huî) 患(huàn) ,当(düng) 然(rán) 不(bù) 在(zài) 于(yú) 战(zhà n) 争(zhýng) 。他(tü) 们(men) 的(de) 祖(zǔ) 辈(bâi) 父(fù) 辈(bâi) ,冒(mào) 着(zhe) 寒(hán) 霜(shuüng) 雨(yǔ) 露(lù) ,披(pÿ) 荆(jÿng) 斩(zhǎn) 棘(jí) ,才(c ái) 有(yǒu) 了(le) 很(hþn) 少(shǎo) 的(de) 一(yì) 点(diǎn) 土(tǔ) 地(dì) 。子(zǐ) 孙(sūn) 对(duì) 那(nâi) 些(xiý) 土(tǔ) 地(dì) 却(quâ) 不(bù) 很(hþn) 爱(ài) 惜 (xÿ) ,全(quán) 把(bǎ) 他(tü) 送(sîng) 给(gþi) 别(biã) 人(rãn) ,好(hǎo) 象(xiàng) 抛(püo) 弃(qì) (不(bù) 值(zhí) 钱(qián) 的(de) )小(xiǎo) 草(cǎo) 一(yí) 样 (yàng) 。 今(jÿn) 天(tiün) 割(gý) 去(qù) 五(wǔ) 座(zuî) 城(chãng) , 明(míng) 天(tiün) 割(gý) 去(qù) 十(shí) 座(zuî) 城(chãng) , 这(zhâ) 才(cái) 能(nãng) 睡(shu ì) 一(yÿ) 夜(yâ) 安(ün) 稳(wþn) 觉(juã) 。 (可(kþ) 是(shì) 第(dì) 二(âr) 天(tiün) )起(qǐ) 床(chuáng) 向(xiàng) 四(sì) 境(jìng) 一(yÿ) 看(kàn) ,秦(qín) 国(gu ï) 的(de) 军(jūn) 队(duì) 又(yîu) 来(lái) 了(le) 。既(jì) 然(rán) 这(zhâ) 样(yàng) ,那(nà) 么(me) 诸(zhū) 侯(hïu) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) 有(yǒu) 限(xiàn) ,强(qi áng) 暴(bào) 的(de) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 贪(tün) 心(xÿn) 永(yǒng) 远(yuǎn) 没(mãi) 有(yǒu) 满(mǎn) 足(zú) 。 (诸(zhū) 侯(hïu) ) 送(sîng) 给(gþi) 秦(qín) 国 (guï) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) 越(yuâ) 多(duō) , 秦(qín) 国(guï) 对(duì) 诸(zhū) 侯(hïu) 的(de) 侵(qÿn) 略(lûâ) 也(yþ) 越(yuâ) 急(jí) 。 所(suǒ) 以(yǐ) 用(yîng) 不 (bù) 着(zháo) 战(zhàn) 争(zhýng) ,谁(shuí) 强(qiáng) 谁(shuí) 弱(ruî) ,谁(shuí) 胜(shâng) 谁(shuí) 负(fù) 就(jiù) 已(yǐ) 经(jÿng) 分(fýn) 得(de) 清(qÿng) 清 (qÿng) 楚(chǔ) 楚(chǔ) 了(le) 。终(zhōng) 于(yú) 落(luî) 到(dào) 全(quán) 部(bù) 覆(fù) 亡(wáng) ,是(shì) 理(lǐ) 所(suǒ) 当(düng) 然(rán) 的(de) 事(shì) 。古 (gǔ) 人(rãn) 说(shuō) :用(yîng) 土(tǔ) 地(dì) 侍(shì) 奉(fâng) 秦(qín) 国(guï) , “ 就(jiù) 好(hǎo) 像(xiàng) 抱(bào) 柴(chái) 救(jiù) 火(huǒ) , 柴(chái) 不(bù) 烧 (shüo) 完(wán) ,火(huǒ) 就(jiù) 不(bú) 会(huì) 灭(miâ) 。 ”这(zhâ) 话(huà) 说(shuō) 对(duì) 了(le) 。 齐(qí) 国(guï) 并(bìng) 没(mãi) 有(yǒu) 贿(huì) 赂 (lù) 秦(qín) 国(guï) , (可(kþ) 是(shì) )终(zhōng) 于(yú) 也(yþ) 随(suí) 着(zhe) 五(wǔ) 国(guï) 灭(miâ) 亡(wáng) 了(le) ,为(wâi) 什(shãn) 么(me) 呢(ne) , (是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 齐(qí) 国(guï) )跟(gýn) 秦(qín) 国(guï) 交(jiüo) 好(hǎo) 而(ãr) 不(bù) 帮(büng) 助(zhù) 其(qí) 他(tü) 五(wǔ) 国(guï) 。五(wǔ) 国 (guï) 已(yǐ) 经(jÿng) 灭(miâ) 亡(wáng) 了(le) ,齐(qí) 国(guï) 也(yþ) 就(jiù) 没(mãi) 法(fǎ) 避(bì) 免(miǎn) 了(le) 。燕(yün) 国(guï) 和(hã) 赵(zhào) 国(guï) 的(de) 国(guï) 君(jūn) ,起(qǐ) 初(chū) 有(yǒu) 长(cháng) 远(yuǎn) 的(de) 打(dǎ) 算(suàn) ,能(nãng) 够(gîu) 守(shǒu) 住(zhù) 他(tü) 的(de) 国(guï) 土(tǔ) , 坚(jiün) 持(chí) 正(zhâng) 义(yì) , 不(bù) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 。 所(suǒ) 以(yǐ) 燕(yàn) 虽(suÿ) 然(rán) 是(shì) 个(gâ) 小(xiǎo) 国(guï) , 却(quâ) 最 (zuì) 后(hîu) 灭(miâ) 亡(wáng) ,这(zhâ) 就(jiù) 是(shì) 用(yîng) 兵(bÿng) 抗(kàng) 秦(qín) 的(de) 效(xiào) 果(guǒ) 。等(dþng) 到(dào) 后(hîu) 来(lái) 燕(yà n) 太(tài) 子(zǐ) 丹(dün) 用(yîng) 派(pài) 遣(qiǎn) 荆(jÿng) 轲(ký) 刺(cì) 杀(shü) 秦(qín) 王(wáng) 作(zuî) 对(duì) 付(fù) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 计(jì) 策(c â) ,这(zhâ) 才(cái) 招(zhüo) 致(zhì) 了(le) (灭(miâ) 亡(wáng) 的(de) )祸(huî) 患(huàn) 。赵(zhào) 国(guï) 曾(cãng) 经(jÿng) 对(duì) 秦(qín) 国(guï) 五(w ǔ) 次(cì) 作(zuî) 战(zhàn) 。 打(dǎ) 了(le) 两(liǎng) 次(cì) 败(bài) 仗(zhàng) , 三(sün) 次(cì) 胜(shâng) 仗(zhàng) 。 后(hîu) 来(lái) 秦(qín) 国(guï) 两(liǎng) 次 (cì) 攻(gōng) 打(dǎ) 赵(zhào) 国(guï) 。 (赵(zhào) 国(guï) 大(dà) 将(jiàng) )李(lǐ) 牧(mù) 接(jiý) 连(lián) 打(dǎ) 退(tuì) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 进(jìn) 攻(gō ng) 。 等(dþng) 到(dào) 李(lǐ) 牧(mù) 因(yÿn) 受(shîu) 诬(wū) 陷(xiàn) 而(ãr) 被(bâi) 杀(shü) 死(sǐ) , (赵(zhào) 国(guï) 都(dū) 城(chãng) ) 邯(hán) 郸(dün) 变 (biàn) 成(chãng) (秦(qín) 国(guï) 的(de) 一(yí) 个(gâ) )郡(jùn) ,可(kþ) 惜(xÿ) 赵(zhào) 国(guï) 用(yîng) 武(wǔ) 力(lì) 抗(kàng) 秦(qín) 而(ãr) 没(mãi) 能 (nãng) 坚(jiün) 持(chí) 到(dào) 底(dǐ) 。而(ãr) 且(qiþ) 燕(yün) 赵(zhào) 两(liǎng) 国(guï) 正(zhâng) 处(chǔ) 在(zài) 秦(qín) 国(guï) 把(bǎ) 其(qí) 他(tü) 国(gu ï) 家(jiü) 快(kuài) 要(yào) 消(xiüo) 灭(miâ) 干(gün) 净(jìng) 的(de) 时(shí) 候(hîu) ,可(kþ) 以(yǐ) 说(shuō) (他(tü) 们(men) 的(de) )智(zhì) 谋(mïu) 和(hã) 力(lì) 量(liàng) 都(dōu) 很(hþn) 单(dün) 薄(bï) ,战(zhàn) 败(bài) 了(le) 而(ãr) 亡(wáng) 国(guï) ,确(quâ) 实(shí) 是(shì) 不(bù) 得(dã) 已(yǐ) 的(de) 事(sh ì) 。假(jiǎ) 使(shǐ) 韩(hán) 、魏(wâi) 、楚(chǔ) 三(sün) 国(guï) 都(dū) 爱(ài) 护(hù) 他(tü) 们(men) 的(de) 国(guï) 土(tǔ) ,齐(qí) 国(guï) 不(bù) 依(yÿ) 附(f ù) 秦(qín) 国(guï) 。 (燕(yün) 国(guï) 的(de) ) 刺(cì) 客(kâ) 不(bù) 去(qù) (刺(cì) 秦(qín) 王(wáng) ) (赵(zhào) 国(guï) 的(de) ) 良(liáng) 将(jiàng) 李(lǐ) 牧 (mù) 还(hái) 活(huï) 着(zhe) ,那(nà) 么(me) 胜(shâng) 败(bài) 的(de) 命(mìng) 运(yùn) ,存(cún) 亡(wáng) 的(de) 道(dào) 理(lǐ) ,假(jiǎ) 若(ruî) 与(yǔ) 秦 (qín) 国(guï) 相(xiüng) 比(bǐ) 较(jiào) , 也(yþ) 许(xǔ) 还(hái) 不(bù) 容(rïng) 易(yì) 判(pàn) 断(duàn) (出(chū) 高(güo) 低(dÿ) 来(lái) ) 呢(ne) 。 唉(üi) ~ (如(rú) 果(guǒ) 六(liù) 国(guï) 诸(zhū) 侯(hïu) )用(yîng) 贿(huì) 赂(lù) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 土(tǔ) 地(dì) 来(lái) 封(fýng) 给(gþi) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 谋(mïu) 臣(chãn) ,用(yîng) 侍(shì) 奉(fâng) 秦(qín) 国(guï) 的(de) 心(x ÿn) 来(lái) 礼(lǐ) 遇(yù) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 奇(qí) 才(cái) ,齐(qí) 心(xÿn) 合(h ã) 力(lì) 地(dì) 向(xiàng) 西(xÿ) (对(duì) 付(fù) 秦(qín) 国(guï) ) ,那(nà) 么(me) ,我(wǒ) 恐(kǒng) 怕(pà) 秦(qín) 国(guï) 人(rãn) 吃(chÿ) 饭(fàn) 都(dōu) 咽(yâ) 不(bù) 下(xià) 的(de) 。真(zhýn) 可(kþ) 悲(býi) 叹(tàn) 啊(ɑ) ~有(yǒu) 这(zhâ) 样(yàng) 的(de) 有(yǒu) 利(lì) 形(xíng) 势(shì) ,却(quâ) 被(bâi) 秦(qí n) 国(guï) 积(jÿ) 久(jiǔ) 的(de) 威(wýi) 势(shì) 所(suǒ) 胁(xiã) 迫(pî) ,天(tiün) 天(tiün) 割(gý) 地(dì) ,月(yuâ) 月(yuâ) 割(gý) 地(dì) ,以(yǐ) 至(zhì) 于(y ú) 走(zǒu) 向(xiàng) 灭(miâ) 亡(wáng) 。治(zhì) 理(lǐ) 国(guï) 家(jiü) 的(de) 人(rãn) 不(bú) 要(yào) 被(bâi) 积(jÿ) 威(wýi) 所(suǒ) 胁(xiã) 迫(pî) 啊(ɑ) ~ 六(liù) 国(guï) 和(hã) 秦(qín) 国(guï) 都(dōu) 是(shì) 诸(zhū) 侯(hïu) 之(zhÿ) 国(guï) 。六(liù) 国(guï) 的(de) 势(shì) 力(lì) 虽(suÿ) 然(rán) 比(bǐ) 秦(qín) 国(guï) 弱(ruî) ,可(kþ) 是(shì) 还(hái) 有(yǒu) 可(kþ) 以(yǐ) 用(yîng) 不(bù) 赂(lù) 秦(qín) 的(de) 手(shǒu) 段(duàn) 战(zhàn) 胜(shâng) 秦(qín) 国(guï) 的 (de) 形(xíng) 势(shì) 。假(jiǎ) 如(rú) 我(wǒ) 们(men) 凭(píng) 仗(zhàng) 着(zhe) 这(zhâ) 样(yàng) 大(dà) 的(de) 国(guï) 家(jiü) ,而(ãr) 重(zhîng) 蹈(dǎo) 六 (liù) 国(guï) 灭(miâ) 亡(wáng) 的(de) 老(lǎo) 路(lù) ,这(zhâ) 就(jiù) 是(shì) 又(yîu) 在(zài) 六(liù) 国(guï) 之(zhÿ) 下(xià) 了(le) 。 (chán) 山(shün) 记(jì) 王(wáng) 安(ün) 石(shí) 原(yuán) 文(wãn) : 游(yïu) 褒(büo) 禅 褒(büo) 禅(chán) 山(shün) 亦(yì) 谓(wâi) 之(zhÿ) 华(huà) 山(shün) , 唐(táng) 浮(fú) 图 (tú) 慧(huì) 褒(büo) 始(shǐ) 舍(shâ) 於(yū) 其(qí) 址(zhǐ) ,而(ãr) 卒(zú) 葬(zàng) 之(zhÿ) ;以(yǐ) 故(gù) 其(qí) 後(hîu) 名(míng) 之(zhÿ) 曰(yuý) “褒(bü o) 禅(chán) ” 。今(jÿn) 所(suǒ) 谓(wâi) 慧(huì) 空(kōng) 禅(chán) 院(yuàn) 者(zhþ) ,褒(büo) 之(zhÿ) 庐(lú) 冢(zhǒng) 也(yþ) 。距(jù) 其(qí) 院(yuàn) 东(dōng) 五(wǔ) 里(lǐ) ,所(suǒ) 谓(wâi) 华(huá) 阳(yáng) 洞(dîng) 者(zhþ) ,以(yǐ) 其(qí) 乃(nǎi) 华(huà) 山(shün) 之(zhÿ) 阳(yáng) 名(míng) 之(zhÿ) 也(yþ) 。距(jù) 洞(dîng) 百(bǎi) 馀(yú) 步(bù) ,有(yǒu) 碑(býi) 仆(pú) 道(dào) ,其(qí) 文(wãn) 漫(màn) 灭(miâ) ,独(dú) 其(qí) 为(wãi) 文(wãn) 犹(yïu) 可(kþ) 识(shí) 曰 (yuý) “花(huü) 山(shün) ” 。今(jÿn) 言(yán) “华(huá) ”如(rú) “华(huü) 实(shí) ”之(zhÿ) “华(huá) ”者(zhþ) ,盖(gài) 音(yÿn) 谬(miù) 也(yþ) 。 其(q í) 下(xià) 平(píng) 旷(kuàng) ,有(yǒu) 泉(quán) 侧(câ) 出(chū) ,而(ãr) 记(jì) 游(yïu) 者(zhþ) 甚( shân) 众(zhîng) ,??所(suǒ) 谓(wâi) 前(qián) 洞(dîng) 也 (yþ) 。由(yïu) 山(shün) 以(yǐ) 上(shàng) 五(wǔ) 六(liù) 里(lǐ) ,有(yǒu) 穴(xuã) 窈(yǎo) 然(rán) ,入(rù) 之(zhÿ) 甚(shân) 寒(hán) , 问(wân) 其(qí) 深(shýn) , 则(zã) 其(qí) 虽(suÿ) 好(hǎo) 游(yïu) 者(zhþ) 不(bù) 能(nãng) 穷(qiïng) 也(yþ) , ??谓(wâi) 之(zhÿ) 後(hîu) 洞(dîng) 。 余(yú) 与(yǔ) 四(sì) 人(rãn) 拥(yōng) 火(huǒ) 以(yǐ) 入(rù) , 入(rù) 之(zhÿ) 愈(yù) 深(shýn) , 其(qí) 进(jìn) 愈(yù) 难(nán) ,而(ãr) 其(qí) 见(jiàn) 愈(yù) 奇(qí) 。有(yǒu) 怠(dài) 而(ãr) 欲(yù) 出 (chū) 者(zhþ) ,曰(yuý) : “不(bù) 出(chū) ,火(huǒ) 且(qiþ) 尽(jìn) ” ;遂(suì) 与(yǔ) 之(zhÿ) 俱(jù) 出(chū) 。盖(gài) 余(yú) 所(suǒ) 至(zhì) ,比(bǐ) 好(hǎ o) 游(yïu) 者(zhþ) 尚(shàng) 不(bù) 能(nãng) 十(shí) 一(yÿ) ,然(rán) 视(shì) 其(qí) 左(zuǒ) 右(yîu) ,来(lái) 而(ãr) 记(jì) 之(zhÿ) 者(zhþ) 已(yǐ) 少(shǎo) 。 盖(gài) 其(qí) 又(yîu) 深(shýn) ,则(zã) 其(qí) 至(zhì) 又(yîu) 加(jiü) 少(shǎo) 矣(yǐ) 。方(füng) 是(shì) 时(shí) ,予(yǔ) 之(zhÿ) 力(lì) 尚(shàng) 足(zú) 以 (yǐ) 入(rù) , 火(huǒ) 尚(shàng) 足(zú) 以(yǐ) 明(míng) 也(yþ) 。 既(jì) 其(qí) 出(chū) , 则(zã) 或(huî) 咎(jiù) 其(qí) 欲(yù) 出(chū) 者(zhþ) , 而(ãr) 余(yú) 亦 (yì) 悔(huǐ) 其(qí) 随(suí) 之(zhÿ) , 而(ãr) 不(bù) 得(dã) 极(jí) 夫(fū) 游(yïu) 之(zhÿ) 乐(yuâ) 也(yþ) 。 于(yú) 是(shì) 余(yú) 有(yǒu) 叹(tàn) 焉(yün) : 古(gǔ) 人(rãn) 之(zhÿ) 观(guün) 於(yū) 天(tiün) 地(dì) 、山(shün) 川(chuün) 、草(cǎo) 木(mù) 、虫(chïng) 鱼(yú) 、鸟(niǎo) 兽(shîu) ,往(wǎng) 往(wǎng) 有 (yǒu) 得(de) ,以(yǐ) 其(qí) 求(qiú) 思(sÿ) 之(zhÿ) 深(shýn) ,而(ãr) 无(wú) 不(bù) 在(zài) 也(yþ) 。夫(fū) 夷(yí) 以(yǐ) 近(jìn) ,则(zã) 游(yïu) 者(zhþ) 众 (zhîng) ;险(xiǎn) 以(yǐ) 远(yuǎn) ,则(zã) 至(zhì) 者(zhþ) 少(shǎo) 。而(ãr) 世(shì) 之(zhÿ) 奇(qí) 伟(wþi) 、瑰(guÿ) 怪(guài) 、非(fýi) 常(cháng) 之(zhÿ) 观 (guün) , 常(cháng) 在(zài) 於(yū) 险(xiǎn) 远(yuǎn) , 而(ãr) 人(rãn) 之(zhÿ) 所(suǒ) 罕(hǎn) 至(zhì) 焉(yün) , 故(gù) 非(fýi) 有(yǒu) 志(zhì) 者(zhþ) 不(bù) 能 (nãng) 至(zhì) 也(yþ) 。 有(yǒu) 志(zhì) 矣(yǐ) , 不(bù) 随(suí) 以(yǐ) 止(zhǐ) 也(yþ) , 然(rán) 力(lì) 不(bù) 足(zú) 者(zhþ) 亦(yì) 不(bù) 能(nãng) 至(zhì) 也 (yþ) 。有(yǒu) 志(zhì) 与(yǔ) 力(lì) ,而(ãr) 又(yîu) 不(bù) 随(suí) 以(yǐ) 怠(dài) ,至(zhì) 於(yū) 幽(yōu) 暗(àn) 昏(hūn) 惑(huî) 而(ãr) 无(wú) 物(wù) 以(y ǐ) 相(xiüng) 之(zhÿ) ,亦(yì) 不(bù) 能(nãng) 至(zhì) 也(yþ) 。然(rán) 力(lì) 足(zú) 以(yǐ) 至(zhì) 焉(yün) 而(ãr) 不(bù) 至(zhì) ,於(yū) 人(rãn) 为(wãi) 可 (kþ) 讥(jÿ) ,而(ãr) 在(zài) 己(jǐ) 为(wâi) 有(yǒu) 悔(huǐ) ;尽(jìn) 吾(wú) 志(zhì) 也(yþ) ,而(ãr) 不(bù) 能(nãng) 至(zhì) 者(zhþ) ,可(kþ) 以(yǐ) 无(wú) 悔 (huǐ) 矣(yǐ) ,其(qí) 孰(shú) 能(nãng) 讥(jÿ) 之(zhÿ) 乎(hū) ,此(cǐ) 余(yú) 之(zhÿ) 所(suǒ) 得(de) 也(yþ) ~ 余(yú) 于(yú) 仆(pū) 碑(býi) ,又(yîu) 以(y ǐ) 悲(býi) 夫(fū) 古(gǔ) 书(shū) 之(zhÿ) 不(bù) 存(cún) ,后(hîu) 世(shì) 之(zhÿ) 谬(miù) 其(qí) 传(chuán) 而(ãr) 莫(mî) 能(nãng) 名(míng) 者(zhþ) ,何(hã) 可(kþ) 胜(shâng) 道(dào) 也(yþ) 哉(züi) ~此(cǐ) 所(suǒ) 以(yǐ) 学(xuã) 者(zhþ) 不(bù) 可(kþ) 以(yǐ) 不(bù) 深(shýn) 思(sÿ) 而(ãr) 慎(shân) 取(qǔ) 之(zhÿ) 也 (yþ) 。 四(sì) 人(rãn) 者(zhþ) :庐(lú) 陵(líng) 萧(xiüo) 君(jūn) 圭(guÿ) 君(jūn) 玉(yù) ,长(cháng) 乐(lâ) 王(wáng) 回(huí) 深(shýn) 父(fù) ,余(yú) 弟(d ì) 安(ün) 国(guï) 平(píng) 父(fǔ) 、安(ün) 上(shàng) 纯(chún) 父(fǔ) 。至(zhì) 和(hã) 元(yuán) 年(nián) 七(qÿ) 月(yuâ) 某(mǒu) 日(rì) ,临(lín) 川(chuün) 王 (wáng) 某(mǒu) 记(jì) 。 译(yì) 文(wãn) : 褒(büo) 禅(chán) 山(shün) 也(yþ) 称(chýng) 为(wãi) 华(huà) 山(shün) 。唐(táng) 代(dài) 和(hã) 尚(shàng) 慧(hu ì) 褒(büo) 当(düng) 初(chū) 在(zài) 这(zhâ) 里(lǐ) 筑(zhù) 室(shì) 居(jū) 住(zhù) ,死(sǐ) 后(hîu) 又(yîu) 葬(zàng) 在(zài) 那(nà) 里(lǐ) ;因(yÿn) 为(wâi) 这 (zhâ) 个(gâ) 缘(yuán) 故(gù) ,后(hîu) 人(rãn) 就(jiù) 称(chýng) 此(cǐ) 山(shün) 为(wãi) 褒(büo) 禅(chán) 山(shün) 。现(xiàn) 在(zài) 人(rãn) 们(men) 所(suǒ) 说(shuō) 的(de) 慧(huì) 空(kōng) 禅(chán) 院(yuàn) , 就(jiù) 是(shì) 慧(huì) 褒(büo) 和(hã) 尚(shàng) 的(de) 墓(mù) 舍(shâ) 。 距(jù) 离(lí) 那(nà) 禅(chán) 院 (yuàn) 东(dōng) 边(biün) 五(wǔ) 里(lǐ) , 是(shì) 人(rãn) 们(men) 所(suǒ) 说(shuō) 的(de) 华(huà) 山(shün) 洞(dîng) , 因(yÿn) 为(wâi) 它(tü) 在(zài) 华(huà) 山 (shün) 南(nán) 面(miàn) 而(ãr) 这(zhâ) 样(yàng) 命(mìng) 名(míng) 。 距(jù) 离(lí) 山(shün) 洞(dîng) 一(yÿ) 百(bǎi) 多(duō) 步(bù) , 有(yǒu) 一(yÿ) 座(zuî) 石 (shí) 碑(býi) 倒(dǎo) 在(zài) 路(lù) 旁(páng) , 上(shàng) 面(miàn) 的(de) 文(wãn) 字(zì) 已(yǐ) 被(bâi) 剥(bō) 蚀(shí) 、 损(sǔn) 坏(huài) 近(jìn) 乎(hū) 磨(mï) 灭(miâ) ,只(zhǐ) 有(yǒu) 从(cïng) 勉(miǎn) 强(qiǎng) 能(nãng) 认(rân) 得(dã) 出(chū) 的(de) 地(dì) 方(füng) 还(hái) 可(kþ) 以(yǐ) 辨(biàn) 识(shí) 出(chū) “花(huü) 山(shün) ”的(de) 字(zì) 样(yàng) 。现(xiàn) 在(zài) 将(jiüng) “华(huá) ”读(dú) 为(wãi) “华(huü) 实(shí) ”的(de) “华(huá) ” ,大(dà) 概(gài) 是 (shì) (因(yÿn) 字(zì) 同(tïng) 而(ãr) 产(chǎn) 生(shýng) 的(de) )读(dú) 音(yÿn) 上(shàng) 的(de) 错(cuî) 误(wù) 。 由(yïu) 此(cǐ) 向(xiàng) 下(xià) 的 (de) 那(nà) 个(gâ) 山(shün) 洞(dîng) 平(píng) 坦(tǎn) 而(ãr) 空(kōng) 阔(kuî) ,有(yǒu) 一(yÿ) 股(gǔ) 山(shün) 泉(quán) 从(cïng) 旁(páng) 边(biün) 涌(yǒng) 出(chū) ,在(zài) 这(zhâ) 里(lǐ) 游(yïu) 览(lǎn) 、题(tí) 记(jì) 的(de) 人(rãn) 很(hþn) 多(duō) , (这(zhâ) 就(jiù) )叫(jiào) 做(zuî) “前(qián) 洞(dîng) ” 。经 (jÿng) 由(yïu) 山(shün) 路(lù) 向(xiàng) 上(shàng) 五(wǔ) 六(liù) 里(lǐ) , 有(yǒu) 个(gâ) 洞(dîng) 穴(xuã) , 一(yÿ) 派(pài) 幽(yōu) 深(shýn) 的(de) 样(yàng) 子 (zi) ,进(jìn) 去(qù) 便(biàn) (感(gǎn) 到(dào) )寒(hán) 气(qì) 逼(bÿ) 人(rãn) ,打(dǎ) 问(wân) 它(tü) 的(de) 深(shýn) 度(dù) ,就(jiù) 是(shì) 那(nâi) 些(xi ý) 喜(xǐ) 欢(huün) 游(yïu) 险(xiǎn) 的(de) 人(rãn) 也(yþ) 未 (wâi) 能(nãng) 走(zǒu) 到(dào) 尽(jìn) 头(tïu) ??这(zhâ) 是(shì) 人(rãn) 们(men) 所(suǒ) 说 (shuō) 的(de) “后(hîu) 洞(dîng) ” 。我(wǒ) 与(yǔ) 四(sì) 个(gâ) 人(rãn) 打(dǎ) 着(zháo) 火(huǒ) 把(bǎ) 走(zǒu) 进(jìn) 去(qù) ,进(jìn) 去(qù) 越(yuâ) 深(sh ýn) ,前(qián) 进(jìn) 越(yuâ) 困(kùn) 难(nán) ,而(ãr) 所(suǒ) 见(jiàn) 到(dào) 的(de) 景(jǐng) 象(xiàng) 越(yuâ) 奇(qí) 妙(miào) 。有(yǒu) 个(gâ) 懈(xiâ) 怠 (dài) 而(ãr) 想(xiǎng) 退(tuì) 出(chū) 的(de) 伙(huǒ) 伴(bàn) 说(shuō) :再(zài) 不(bù) 出(chū) 去(qù) , “ 火(huǒ) 把(bǎ) 就(jiù) 要(yào) 熄(xÿ) 灭(miâ) 了(le) 。 ” 于(yú) 是(shì) ,只(zhǐ) 好(hǎo) 都(dōu) 跟(gýn) 他(tü) 退(tuì) 出(chū) 来(lái) 。我(wǒ) 们(men) 走(zǒu) 进(jìn) 去(qù) 的(de) 深(shýn) 度(dù) ,比(bǐ) 起(qǐ) 那(nâi) 些(xiý) 喜(xǐ) 欢(huün) 游(yïu) 险(xiǎn) 的(de) 人(rãn) 来(lái) , 大(dà) 概(gài) 还(hái) 不(bù) 足(zú) 十(shí) 分(fýn) 之(zhÿ) 一(yÿ) , 然(rán) 而(ãr) 看 (kàn) 看(kàn) 左(zuǒ) 右(yîu) 的(de) 石(shí) 壁(bì) ,来(lái) 此(cǐ) 而(ãr) 题(tí) 记(jì) 的(de) 人(rãn) 已(yǐ) 经(jÿng) 很(hþn) 少(shǎo) 了(le) 。洞(dîng) 内(n âi) 更(gýng) 深(shýn) 的(de) 地(dì) 方(füng) ,大(dà) 概(gài) 来(lái) 到(dào) 的(de) 游(yïu) 人(rãn) 就(jiù) 更(gâng) 少(shǎo) 了(le) 。当(düng) (决(juã) 定(d ìng) 从(zîng) 洞(dîng) 内(nâi) 退(tuì) 出(chū) ) 时(shí) , 我(wǒ) 的(de) 体(tǐ) 力(lì) 还(hái) 足(zú) 够(gîu) 前(qián) 进(jìn) , 火(huǒ) 把(bǎ) 还(hái) 能(nãng) 够(gîu) 继(jì) 续(xù) 照(zhào) 明(míng) 。 我(wǒ) 们(men) 出(chū) 洞(dîng) 以(yǐ) 后(hî u) , 就(jiù) 有(yǒu) 人(rãn) 埋(mán) 怨(yuàn) 那(nà) 主(zhǔ) 张(zhüng) 退(tuì) 出(chū) 的(de) 人(rãn) ,我(wǒ) 也(yþ) 后(hîu) 悔(huǐ) 跟(gýn) 他(tü) 出(chū) 来(lái) ,而(ãr) 未(wâi) 能(nãng) 极(jí) 尽(jìn) 游(yïu) 洞(dîng) 的(de) 乐(lâ) 趣(qù) 。 于(yú) 是(shì) 我(wǒ) 有(yǒu) 所(suǒ) 感(gǎn) 慨(kǎi) 。 古(gǔ) 人(rãn) 观(guün) 察(chá) 天(tiün) 地(dì) 、 山(shün) 川(chuün) 、 草(cǎo) 木 (mù) 、虫(chïng) 鱼(yú) 、鸟(niǎo) 兽(shîu) ,往(wǎng) 往(wǎng) 有(yǒu) 所(suǒ) 得(dã) 益(yì) ,是(shì) 因(yÿn) 为(wâi) 他(tü) 们(men) 探(tàn) 究(jiū) 、思 (sÿ) 考(kǎo) 深(shýn) 邃(suì) 而(ãr) 且(qiþ) 广(guǎng) 泛(fàn) 。平(píng) 坦(tǎn) 而(ãr) 又(yîu) 近(jìn) 的(de) 地(dì) 方(füng) ,前(qián) 来(lái) 游(yïu) 览(lǎ n) 的(de) 人(rãn) 便(biàn) 多(duō) ;危(wýi) 险(xiǎn) 而(ãr) 又(yîu) 远(yuǎn) 的(de) 地(dì) 方(füng) ,前(qián) 来(lái) 游(yïu) 览(lǎn) 的(de) 人(rãn) 便(biàn) 少(shǎo) 。但(dàn) 是(shì) 世(shì) 上(shàng) 奇(qí) 妙(miào) 雄(xiïng) 伟(wþi) 、珍(zhýn) 异(yì) 奇(qí) 特(tâ) 、非(fýi) 同(tïng) 寻(xún) 常(cháng) 的(de) 景 (jǐng) 观(guün) ,常(cháng) 常(cháng) 在(zài) 那(nà) 险(xiǎn) 阻(zǔ) 、僻(pì) 远(yuǎn) ,少(shǎo) 有(yǒu) 人(rãn) 至(zhì) 的(de) 地(dì) 方(füng) ,所(suǒ) 以 (yǐ) ,不(bú) 是(shì) 有(yǒu) 意(yì) 志(zhì) 的(de) 人(rãn) 是(shì) 不(bù) 能(nãng) 到(dào) 达(dá) 的(de) 。 (虽(suÿ) 然(rán) )有(yǒu) 了(le) 志(zhì) 气(qì) , 也(yþ) 不(bù) 盲(máng) 从(cïng) 别(biã) 人(rãn) 而(ãr) 停(tíng) 止(zhǐ) ,但(dàn) 是(shì) 体(tǐ) 力(lì) 不(bù) 足(zú) 的(de) ,也(yþ) 不(bù) 能(nãng) 到(dào) 达(dá) 。有(yǒu) 了(le) 志(zhì) 气(qì) 与(yǔ) 体(tǐ) 力(lì) ,也(yþ) 不(bù) 盲(máng) 从(cïng) 别(biã) 人(rãn) 、有(yǒu) 所(suǒ) 懈(xiâ) 怠(dài) ,但(dàn) 到(d ào) 了(le) 那(nà) 幽(yōu) 深(shýn) 昏(hūn) 暗(àn) 、令(lìng) 人(rãn) 迷(mí) 乱(luàn) 的(de) 地(dì) 方(füng) 却(quâ) 没(mãi) 有(yǒu) 必(bì) 要(yào) 的(de) 物 (wù) 件(jiàn) 来(lái) 支(zhÿ) 持(chí) , 也(yþ) 不(bù) 能(nãng) 到(dào) 达(dá) 。 可(kþ) 是(shì) , 力(lì) 量(liàng) 足(zú) 以(yǐ) 达(dá) 到(dào) 目(mù) 的(dì) (而 (ãr) 未(wâi) 能(nãng) 达(dá) 到(dào) ) 在(zài) 别(biã) 人(rãn) (看(kàn) 来(lái) ) , 是(shì) 可(kþ) 以(yǐ) 讥(jÿ) 笑(xiào) 的(de) , 在(zài) 自(zì) 己(jǐ) 来(lái) 说 (shuō) 也(yþ) 是(shì) 有(yǒu) 所(suǒ) 悔(huǐ) 恨(hân) 的(de) ; 尽(jìn) 了(le) 自(zì) 己(jǐ) 的(de) 主(zhǔ) 观(guün) 努(nǔ) 力(lì) 而(ãr) 未(wâi) 能(nãng) 达(dá) 到(dào) ,便(biàn) 可(kþ) 以(yǐ) 无(wú) 所(suǒ) 悔(huǐ) 恨(hân) ,这(zhâ) 难(nán) 道(dào) 谁(shuí) 还(hái) 能(nãng) 讥(jÿ) 笑(xiào) 吗(ma) ,这(zhâ) 就(jiù) 是(shì) 我(wǒ) 这(zhâ) 次(cì) 游(yïu) 山(shün) 的(de) 收(shōu) 获(huî) 。 我(wǒ) 对(duì) 于(yú) 那(nà) 座(zuî) 倒(dǎo) 地(dì) 的(de) 石(shí) 碑(býi) , 又(yîu) 感(gǎn) 叹(tàn) 古(gǔ) 代(dài) 刻(kâ) 写(xiþ) 的(de) 文(wãn) 献(xiàn) 未(wâi) 能(nãng) 存(cún) 留(liú) ,后(hîu) 世(shì) 讹(ã) 传(chuán) 而(ãr) 无(wú) 人(rãn) 弄(nîng) 清(qÿng) 其(qí) 真(zhýn) 相(xiàng) 的(de) 事(shì) ,哪(nǎ) 能(nãng) 说(shuō) 得(de) 完(wán) 呢(ne) ,这(zhâ) 就(jiù) 是(shì) 学(xuã) 者(zhþ) 不(bù) 可(kþ) 不(bù) 深(shýn) 入(rù) 思(sÿ) 考(kǎo) 而(ãr) 谨(jǐn) 慎(shân) 地(dì) 援(yuán) 用(yîng) 资(zÿ) 料(liào) 的(de) 缘(yuán) 故(gù) 。 同(tïng) 游 (yïu) 的(de) 四(sì) 个(gâ) 人(rãn) 是(shì) :庐(lú) 陵(líng) 人(rãn) 萧(xiüo) 君(jūn) 圭(guÿ) ,字(zì) 君(jūn) 玉(yù) ;长(cháng) 乐(lâ) 人(rãn) 王(wáng) 回(hu í) ,字(zì) 深(shýn) 父(fù) ;我(wǒ) 的(de) 弟(dì) 弟(di) 安(ün) 国(guï) ,字(zì) 平(píng) 父(fǔ) ;安(ün) 上(shàng) ,字(zì) 纯(chún) 父(fǔ) 。至(zhì) 和(h ã) 元(yuán) 年(nián) 七(qÿ) 月(yuâ) ,临(lín) 川(chuün) 人(rãn) 王(wáng) 安(ün) 石(shí) 记(jì) 。 伶(líng) 官(guün) 传(chuán) 序(xù) 欧(ōu) 阳(yáng) 修(xiū) 原(yuán) 文(wãn) : 呜(wū) 呼(hū) ~盛(shâng) 衰(shuüi) 之(zhÿ) 理(lǐ) ,虽(suÿ) 曰(yuý) 天(tiün) 命(mìng) ,岂(qǐ) 非(fýi) 人(rãn) 事(shì) 哉(züi) ~原(yu án) 庄(zhuüng) 宗(zōng) 之(zhÿ) 所(suǒ) 以(yǐ) 得(dã) 天(tiün) 下(xià) ,与(yǔ) 其(qí) 所(suǒ) 以(yǐ) 失(shÿ) 之(zhÿ) 者(zhþ) ,可(kþ) 以(yǐ) 知(zhÿ) 人(rãn) 矣(yǐ) 。 世(shì) 言(yán) 晋(jìn) 王(wáng) 之(zhÿ) 将(jiàng) 终(zhōng) 也(yþ) ,以(yǐ) 三(sün) 矢(shǐ) 赐(cì) 庄(zhuüng) 宗(zōng) ,而(ãr) 告(gào) 之(zhÿ) 曰(yuý) : “梁(liáng) ,吾(wú) 仇(chïu) 也(yþ) ;燕(yün) 王(wáng) ,吾(wú) 所(suǒ) 立(lì) ;契(qì) 丹(dün) ,与(yǔ) 吾(wú) 约(yuý) 为(wãi) 兄(xiōng) 弟(dì) , 而(ãr) 皆(jiý) 背(bâi) 晋(jìn) 以(yǐ) 归(guÿ) 梁(liáng) 。 此(cǐ) 三(sün) 者(zhþ) , 吾(wú) 遗(yí) 恨(hân) 也(yþ) 。 与(yǔ) 尔(þr) 三(sün) 矢(shǐ) , 尔(þr) 其(qí) 无 (wú) 忘(wàng) 乃(nǎi) 父(fù) 之(zhÿ) 志(zhì) ~ ”庄(zhuüng) 宗(zōng) 受(shîu) 而(ãr) 藏(cáng) 之(zhÿ) 于(yú) 庙(miào) 。其(qí) 后(hîu) 用(yîng) 兵(bÿng) , 则(zã) 遣(qiǎn) 从(cïng) 事(shì) 以(yǐ) 一(yÿ) 少(shào) 牢(láo) 告(gào) 庙(miào) ,请(qǐng) 其(qí) 矢(shǐ) ,盛(shâng) 以(yǐ) 绵(mián) 囊(náng) ,负(fù) 而(ã r) 前(qián) 驱(qū) ,及(jí) 凯(kǎi) 旋(xuán) 而(ãr) 纳(nà) 之(zhÿ) 。 方(füng) 其(qí) 系(xì) 燕(yàn) 父(fù) 子(zǐ) 以(yǐ) 组(zǔ) ,函(hán) 梁(liáng) 君(jū n) 臣(chãn) 之(zhÿ) 首(shǒu) ,入(rù) 于(yú) 太(tài) 庙(miào) ,还(huán) 矢(shǐ) 先(xiün) 王(wáng) ,而(ãr) 告(gào) 以(yǐ) 成(chãng) 功(gōng) ,其(qí) 意(yì) 气(qì) 之(zhÿ) 盛(shâng) ,可(kþ) 谓(wâi) 壮(zhuàng) 哉(züi) ~及(jí) 仇(chïu) 雠(chïu) 已(yǐ) 灭(miâ) ,天(tiün) 下(xià) 已(yǐ) 定(dìng) ,一(yÿ) 夫(fū) 夜(y â) 呼(hū) ,乱(luàn) 者(zhþ) 四(sì) 应(yìng) ,仓(cüng) 皇(huáng) 东(dōng) 出(chū) ,未(wâi) 及(jí) 见(jiàn) 贼(zãi) ,而(ãr) 士(shì) 卒(zú) 离(lí) 散(sàn) , 君(jūn) 臣(chãn) 相(xiüng) 顾(gù) ,不(bù) 知(zhÿ) 所(suǒ) 归(guÿ) ;至(zhì) 于(yú) 誓(shì) 天(tiün) 断(duàn) 发(fà) ,泣(qì) 下(xià) 沾(zhün) 襟(jÿn) ,何(hã) 其(qí) 衰(shuüi) 也(yþ) ~岂(qǐ) 得(de) 之(zhÿ) 难(nàn) 而(ãr) 失(shÿ) 之(zhÿ) 易(yì) 欤(yú) ,抑(yì) 本(bþn) 其(qí) 成(chãng) 败(bài) 之(zhÿ) 迹(jì) ,而(ãr) 皆(jiý) 自(zì) 于(yú) 人(rãn) 欤(yú) ,《书(shū) 》 曰(yuý) : “满(mǎn) 招(zhüo) 损(sǔn) ,谦(qiün) 受(shîu) 益(yì) 。 忧(yōu) 劳(láo) 可(kþ) 以(yǐ) 兴(xÿng) 国 ” (guï) ,逸(yì) 豫(yù) 可(kþ) 以(yǐ) 亡(wáng) 身(shýn) ,自(zì) 然(rán) 之(zhÿ) 理(lǐ) 也(yþ) 。 故(gù) 方(füng) 其(qí) 盛(shâng) 也(yþ) ,举(jǔ) 天(tiün) 下(xià) 之(zhÿ) 豪(háo) 杰(jiã) 莫(mî) 能(nãng) 与(yǔ) 之(zhÿ) 争(zhýng) ;及(jí) 其(qí) 衰(shuüi) 也(yþ) ,数(shù) 十(shí) 伶(líng) 人(rãn) 困(kùn) 之(zhÿ) , 而(ãr) 身(shýn) 死(sǐ) 国(guï) 灭(miâ) ,为(wãi) 天(tiün) 下(xià) 笑(xiào) 。夫(fū) 祸(huî) 患(huàn) 常(cháng) 积(jÿ) 于(yú) 忽(hū) 微(wýi) ,而(ãr) 智(zhì) 勇 (yǒng) 多(duō) 困(kùn) 于(yú) 所(suǒ) 溺(nì) , 岂(qǐ) 独(dú) 怜(lián) 人(rãn) 也(yþ) 哉(züi) ~ 作(zuî) 《伶(líng) 官(guün) 传(chuán) 》 译(yì) 文(wãn) : 。 唉 (üi) ~盛(shâng) 衰(shuüi) 的(de) 道(dào) 理(lǐ) ,虽(suÿ) 说(shuō) 是(shì) 天(tiün) 命(mìng) 决(juã) 定(dìng) 的(de) ,难(nán) 道(dào) 说(shuō) 不(bú) 是 (shì) 人(rãn) 事(shì) 造(zào) 成(chãng) 的(de) 吗(ma) ,推(tuÿ) 究(jiū) 庄(zhuüng) 宗(zōng) 所(suǒ) 以(yǐ) 取(qǔ) 得(dã) 天(tiün) 下(xià) ,与(yǔ) 他(tü) 所(suǒ) 以 (yǐ) 失(shÿ) 去(qù) 天(tiün) 下(xià) 的(de) 原(yuán) 因(yÿn) , 就(jiù) 可(kþ) 以(yǐ) 明(míng) 白(bái) 了(le) 。 世(shì) 人(rãn) 传(chuán) 说(shuō) 晋(jìn) 王 (wáng) 临(lín) 死(sǐ) 时(shí) ,把(bǎ) 三(sün) 枝(zhÿ) 箭(jiàn) 赐(cì) 给(gþi) 庄(zhuüng) 宗(zōng) ,并(bìng) 告(gào) 诉(sù) 他(tü) 说(shuō) : “梁(liáng) 国(gu ï) 是(shì) 我(wǒ) 的(de) 仇(chïu) 敌(dí) , 燕(yün) 王(wáng) 是(shì) 我(wǒ) 推(tuÿ) 立(lì) 的
本文档为【初高中文言文全集注音大全】,请使用软件OFFICE或WPS软件打开。作品中的文字与图均可以修改和编辑, 图片更改请在作品中右键图片并更换,文字修改请直接点击文字进行修改,也可以新增和删除文档中的内容。
该文档来自用户分享,如有侵权行为请发邮件ishare@vip.sina.com联系网站客服,我们会及时删除。
[版权声明] 本站所有资料为用户分享产生,若发现您的权利被侵害,请联系客服邮件isharekefu@iask.cn,我们尽快处理。
本作品所展示的图片、画像、字体、音乐的版权可能需版权方额外授权,请谨慎使用。
网站提供的党政主题相关内容(国旗、国徽、党徽..)目的在于配合国家政策宣传,仅限个人学习分享使用,禁止用于任何广告和商用目的。
下载需要: 免费 已有0 人下载
最新资料
资料动态
专题动态
is_168504
暂无简介~
格式:doc
大小:405KB
软件:Word
页数:142
分类:
上传时间:2018-03-09
浏览量:61