Delft荷兰语教学31-45 text

31 Bezoek Henk en Margriet wonen in een nieuw huis. Dat is voor veel vrienden een goede aanleiding eens bij hen langs te gaan. Vanavond verwachten ze bezoek. Margriet ruimt van tevoren de woonkamer op, terwijl Henk boven met de kinderen bezig is. Hij leest nog een kort verhaal met ze. Opeens klinkt de bel. Hij roept naar beneden: Doe jij even open? Dat zullen Paul en Laila zijn. - Ja, ik ga al, roept Margriet. Ze doet de deur open. 'Hallo, kom binnen!' Hallo, hoe is het? Kijk, ik heb wat meegebracht. Laila geeft Margriet bloemen. - O wat prachtig, dank je wel, maar dat is echt niet nodig hoor. Ik zal ze snel in het water zetten. Doe je jas uit. Geef maar, dan hang ik ze in de gang. Ga zitten. Henk komt zo. Wat willen jullie drinken? Waar hebben jullie zin in? Terwijl Margriet wat te drinken haalt, komt Henk beneden. Als hij in de kamer verschijnt, geeft hij Laila een hand en hij slaat Paul vriendelijk op z'n schouder. 'Hallo, hoe gaat het?' 'Uitstekend!' Henk vindt het leuk zijn oude vrienden weer te ontmoeten. 'Wat een verandering,' merkt Paul op. 'Eerst woonden jullie zo klein, nu hebben jullie een zee van ruimte.' Hij werpt een blik in de tuin. 'Wat een mooie bomen. Kijk, er zitten ook vogels in. Die bomen geven zeker veel schaduw in de zomer?' Nadat Margriet de koffie heeft gebracht, wordt er gezellig gepraat, eerst over het huis, later voornamelijk over het werk. En de opvoeding van de kinderen is natuurlijk ook een belangrijk onderwerp van gesprek. Iedereen vindt dat de opvoeding een taak voor beide ouders is. Daarover zijn de vrienden het onderling wel eens. Maar welk aandeel heeft de vader in wezen? Wie schenkt in de praktijk de meeste aandacht aan de kinderen? 'Ik breng ze regelmatig naar bed,' zegt Henk. Margriet kijkt hem aan en zegt: 'Ja, maar je ziet ze de hele dag niet vanwege je werk.' Henk knikt, hij moet toegeven dat zijn werk veel tijd eist. Door de week komt hij gewoonlijk pas om zeven uur thuis. 'Ik wil wel minder gaan werken,' zegt hij. 'Maar zouden we dan het huis nog kunnen betalen?' voegt hij er vragend aan toe. Margriet kijkt eerst verbaasd, maar dan moet ze lachen. Het is inmiddels al diep in de nacht wanneer Paul opstaat en zegt: 'Kom, 't is al laat, we moeten naar huis. Het was erg gezellig. Komen jullie snel eens bij ons?' 'Goed, dat beloven we.' 32 Oom agent of 'de sterke arm' ? Gisteren zag ik in onze straat een politieagent toen ik toevallig uit het raam keek. Hij stond voor de deur van iemand die tegenover mij woont. Ik dacht meteen: O, o, zou die iets gedaan hebben? Laatst reed er op de weg een politieagent achter mij. Zodra ik hem in het oog kreeg, dacht ik direct: Rijd ik te hard, ging ik door rood, deed ik iets verkeerd? Hebben jullie ook last van zo'n gevoel? Is dat een algemeen verschijnsel? Hebben jullie ook zulke ervaringen? - O ja, wanneer ik een agent zie, ben ik bang. Ook als ik mijn paspoort moet laten zien, zit ik in angst. Je weet maar nooit of er iets niet in orde is. Hoe verklaar je dat veel mensen zo negatief reageren op de politie? - Volgens mij komt dat doordat je pas merkt dat er politie is als zich problemen voordoen. De politie verschijnt wanneer mensen dingen doen die niet zijn toegestaan. Bijvoorbeeld bij geweld op straat, in een caf‚ of discotheek, waarbij met wapens wordt gestoken of geschoten. Vooral de laatste jaren is dat erger geworden. Ook voor, tijdens en na een voetbalwedstrijd zie je steeds vaker geweld. Zelfs lang nadat de wedstrijd is afgelopen, vooral als de tegenstander heeft gewonnen. De politie treedt in zulke omstandigheden op, en soms, als ze dat noodzakelijk acht, met harde hand. Op tv verschijnt dan al gauw iemand die zich als slachtoffer van de politie beschouwt. Dat geeft een negatieve indruk van de politie. [meer uitleg bij dit deel van de tekst] - Misschien heb je gelijk. Aan de andere kant zijn er mensen die van mening zijn dat 'de sterke arm' niet hard genoeg optreedt. Het lijkt wel alsof alles hier mag. Daar zijn ze het niet mee eens. Sla, steek of schiet je iemand per ongeluk dood, dan word je met begrip behandeld. Veroorzaak je een ongeluk doordat je teveel gedronken hebt, dan kun je ook op begrip rekenen. Zoiets kan de gemiddelde Nederlander maar moeilijk aanvaarden. [meer uitleg bij dit deel van de tekst] Er bestaat toch ook een positief beeld van de politie? Op de tv had iemand het laatst over 'oom agent'. Een oom is iemand die aardig is en die je helpt als dat nodig is. - Inderdaad. Als er een ongeluk is gebeurd, waarschuwt de politie het ziekenhuis. Als iemand schade veroorzaakt aan je auto of je huis, vraag je de politie om hulp. Hetzelfde geldt als je iets verloren hebt. Je hoort dan ook vaak: Goed dat er politie is. Maar volgens sommigen nog te weinig. Zij eisen meer 'blauw' op straat (de politie draagt meestal blauwe kleren, vandaar). Zou er meer politie zijn, dan zouden ze zich beter beschermd voelen. Bovendien zou dat veel moeilijkheden voorkomen. 33 De bank Dag mevrouw. Ik woon sinds kort in Nederland. Ik wil graag een rekening openen. Wat moet ik daarvoor doen? - U moet een formulier invullen met uw persoonlijke gegevens. U moet ook uw paspoort meenemen, zodat we uw gegevens kunnen controleren. Daarna krijgt u direct het nummer van uw rekening. U krijgt ook een pinpas en een pincode. Dat duurt ongeveer een week. Waarvoor dient die pinpas? - Daarmee kunt u in de meeste winkels betalen zonder dat u geld bij u hebt. Het gebruik ervan is eenvoudig. U hoeft alleen maar uw pincode te onthouden. De pinpas biedt meer mogelijkheden: U kunt er ook geld mee uit de muur halen, dat is praktisch voor kleine bedragen. Los geld hebt u bijvoorbeeld nodig voor de krant, een kopje koffie, een bos bloemen, enzovoort. Wat zijn de kosten verbonden aan zo'n rekening? - Een rekening voor priv‚-gebruik is gratis. Meent u dat echt? Dat is geweldig. Volgens mij kan iets dergelijks alleen in Nederland. Gratis rekening, gratis school, huursubsidie. Wat een prachtig land is dit! Geld speelt een belangrijke rol in de huidige samenleving. We hebben geld nodig voor onze dagelijkse behoeften: eten, drinken, kleren, woning. Kleine bedragen betalen we meestal contant, dat wil zeggen (d.w.z.) met geld dat je kunt zien en voelen. Voor je woning betaal je iedere maand huur of rente. In je woning gebruik je gas, licht en water. Daarvoor krijg je elke maand een rekening. Dit soort bedragen betalen we in het algemeen automatisch. Je geeft ‚‚n keer opdracht aan je bank voor automatische betaling. Een goede methode: je loopt dan geen gevaar dat je vergeet de rekening te betalen. De meeste andere rekeningen maak je in orde per post. Ook als je geld ontvangt, van je werk, van je ouders of misschien van de gemeente, gebeurt dat via je rekening bij de bank. Dat voorkomt dat we voortdurend geld moeten brengen en halen. 34 Een eigen woning Wie heeft een eigen woning? - Ik niet. Ik huur een flat, even buiten het centrum. Gelukkig is er vlak bij mijn huis een bushalte en op de hoek van de straat is de metro. De afstand naar het centrum vormt daardoor geen bezwaar. Is het een grote woning? - Mijn flat bevat drie kamers: een grote woonkamer en twee slaapkamers. Verder is er een badkamer, een wc en uiteraard een keuken. Met hoeveel mensen woon je en hoeveel betaal je aan huur? - Ik woon helemaal alleen en ik betaal 300 euro per maand, exclusief gas, licht en water. Daarvoor betaal ik op dit moment 75 euro per maand. Het bedrag gaat elk jaar een beetje omhoog. Je hebt zeker een goede baan. Anders kun je dat allemaal toch niet betalen? - Nee, ik krijg een uitkering van 600 euro per maand en ook nog huursubsidie. En u mevrouw, huurt u ook een woning? - Nee, mijn man en ik hebben een huis gekocht. We konden het kopen voor een interessante prijs. Die kans hebben we onmiddellijk gegrepen. Natuurlijk bezitten we niet zoveel geld. We hebben ons flink in de schulden gestoken bij de bank. Aanvankelijk durfden we niet zoveel geld te lenen. Het is een moeilijke beslissing geweest. U moet dan zeker veel rente betalen? - De rente is de laatste jaren vrij laag. Bovendien heb je het voordeel dat je minder belasting betaalt. Het gevolg is dat we per maand minder kwijt zijn dan de gemiddelde huur. Ja, dat klinkt heel mooi. Maar in feite geldt dit niet voor iedereen. Alleen indien je een baan hebt waarmee je voldoende verdient, is de bank bereid jou te helpen. In andere gevallen is dat uitgesloten. Een huis kopen met geleend geld is alleen mogelijk voor wie een goede baan heeft. Die conclusie kun je wel trekken! 35 De kaart van Nederland In onze klas hangen allerlei platen aan de muur. Er hangt ook een kaart waar de hele aarde op staat en een kaart van Nederland. Wijs eens aan waar je woont. Je weet inmiddels dat Nederland klein is. Van noord naar zuid is het ongeveer 300 kilometer, van west naar oost nauwelijks 180! Hier in het oosten loopt de grens met Duitsland. En in het zuiden zien we de grens met België. Het land is verdeeld in twaalf provincies. In het westen liggen Noord- en Zuid-Holland. Daar liggen ook de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. In het midden heb je Utrecht. Het westen van Nederland vormt een gebied dat 'de Randstad' heet. Daar wonen miljoenen mensen. De Randstad trekt nu eenmaal veel mensen aan. Er zijn talloze bedrijven en ondernemingen gevestigd. De meeste industrie vind je dan ook in de Randstad. En op de wegen in de Randstad is het praktisch altijd druk. Daarmee vergeleken is het in het noorden en oosten van het land een stuk rustiger. Je treft in dat gedeelte van Nederland nog grote gebieden met mooie natuur en veel rust. Een halve eeuw geleden is in Groningen gas ontdekt, zogenaamd aardgas. Dat gebruiken de Nederlanders voor de verwarming van hun huis en om te koken. En ook voor veel bedrijven is aardgas heel belangrijk. Friesland, eveneens in het noorden, heeft een eigen taal en cultuur. Die provincie staat ook bekend vanwege de watersport. In het uiterste noorden zie je vijf eilanden, bijzonder geschikt voor een korte vakantie. Ben je daar ooit geweest? In het zuidwesten ligt Zeeland. Er liggen veel dijken en dammen. Die hebben het doel dit gebied te beschermen tegen de zee. Er dreigt altijd het gevaar dat er een dijk breekt. Nederland ligt immers laag, het water kan soms erg hoog stijgen. In feite levert Nederland voortdurend strijd tegen het water. Met 'het zuiden' bedoelen we in Nederland de provincies Noord-Brabant en Limburg. In het zuiden spreekt men het Nederlands een beetje anders uit dan in de Randstad of in het noorden. Heb je dat wel eens opgemerkt? Of is dat je nooit opgevallen? 36 Vrije tijd Hoe besteden wij onze tijd? Laten we eens een lijst van activiteiten opstellen van een volwassen Nedetrlander met een volledige baan. [zie de lijst in het boek] Deze cijfers tonnen aan dat we veel vrije tijd hebben: ruim twintig uur per week. - Waaraan besteden we al die vrije tijd? TV kijken staat op de eerste plaats. Zowel door de week als in het weekend wordt er veel gekeken. Als je 's avonds langs de huizen loopt, kun je dat vaststellen: overal staat de tv aan. Sommige wetenschappers beweren dat veel tv kijken niet goed is. Vooral op kinderen heeft het een slechte invloed, menen ze. Niet alle programma's zijn geschikt voor jonge kinderen. Wat denk je van films waarin veel doden vallen en series waarin voortdurend wordt geschoten? Misschien kun je zelf nog een paar andere voorbeelden bedenken. Sport staat op nummer twee. Voetballen en fietsen zijn populaire sporten. Op zondag wandelen veel mensen in de vrije natuur om van de rust te genieten. Of ze hebben gewoon behoefte aan een frisse neus. Met name ouderen doen tegenwoordig bewust aan beweging. Ze proberen op die manier gezond te blijven. En de jongeren dan? - Als je het mij vraagt, houdt de jeugd vooral van feest vieren en uitgaan: met vrienden naar een café een discotheek of naar de film gaan. Het weekend is uiteraard de meest geschikte tijd om uit te gaan: de volgende dag kun je langer slapen. Lezen en muziek maken worden ook in de lijst genoemd. - Ja, maar daaraan besteden we veel minder tijd, hoewel het van persoon tot persoon sterk kan verschillen. Wat doe jij zelf in je vrije tijd? Vroeger maakte ik muziek. Ik speelde piano. Helaas moest ik ermee stoppen: gebrek aan tijd vanwege mijn kinderen. Die vragen veel aandacht. Maar nu gaan ze naar school. Ik krijg weer meer vrije tijd. Binnenkort ga ik een cursus Spaans volgen. Dan kan ik deze zomer op onze vakantie tenminste wat Spaans praten! 37 Een brief Lieve moeder, Heb je mijn brief van afgelopen week al ontvangen? Ik heb daarin geschreven dat ik Nederlands leer. Nou, ik kan je melden dat het uitstekend gaat. Het lukt me al om eenvoudige dingen in het Nederlands te zeggen. Als ik iets in de winkel nodig heb, vraag ik het nu in het Nederlands. Vroeger moest ik alles aanwijzen of zelf pakken. Telkens als ik iets wilde hebben wat ik niet zag, kon ik het niet kopen. Dat is gelukkig voorbij. Ik heb de indruk dat de mensen nu ook aardiger tegen mij zijn. Ik ben dus blij dat ik Nederlands ben gaan leren. Het heeft duidelijk resultaat. Het leven is hier wel volledig anders dan bij ons thuis. De winkels sluiten vroeg, de meeste gaan al om zes uur dicht en op zondag zijn ze de hele dag gesloten. 's Avonds is er buiten niets te doen. De straten, ook in de stad, zijn bijna geheel verlaten. De restaurants zijn na acht uur 's avonds volkomen leeg. Het lijkt wel alsof Nederlanders niet van eten buitenshuis houden. Iedereen maakt hier zelf zijn eten klaar. Na het eten kijken ze nog wat televisie en vervolgens gaan ze slapen. Ik vroeg me laatst af waarom de mensen hier zo anders leven. Toen ik dat aan iemand vroeg, moest hij diep nadenken. Tenslotte zei hij: "Door het klimaat, denk ik. Het is buiten meestal te koud, er staat veel wind of het regent. Dat dwingt de mensen thuis te blijven." Ze noemen dat hier een `zacht' klimaat! Het klimaat heeft kennelijk grote invloed op de manier van leven. Maar in een paar grote steden schijnt de sfeer en de wijze van leven anders te zijn. Dat komt misschien omdat daar zoveel buitenlanders wonen. O ja, dat vergat ik nog: ik woon hier maar voorlopig. Ik denk nog tot het einde van de volgende maand. Ik krijg dan waarschijnlijk een grotere kamer in een huis hier tegenover. Ik beschik hier over weinig ruimte. Ik stop nu met schrijven. Je bent weer van alles op de hoogte. Maak je over mij geen zorgen. Tot slot: schrijf gauw terug, want ik hoor graag hoe het daar gaat met jullie allemaal! Jullie zijn steeds in mijn gedachten. Liefs, ... 38 De gemeente In plaats van 'stad' of 'dorp' gebruiken we soms het woord 'gemeente'. Onder gemeente verstaan we in het algemeen de stad of het dorp (of meerdere dorpen) als organisatie. Aan het hoofd van een gemeente staat de burgemeester. De gemeente is voor iedere burger van belang. Het gemeentehuis is het gebouw waar alle diensten van de gemeente zijn gevestigd. Daar bevinden zich de gegevens over de inwoners: in welke straat en op welk nummer iemand woont; of men al dan niet is getrouwd, of men kinderen heeft en wanneer ze zijn geboren, dat staat allemaal bij de gemeente beschreven. Voor allerlei officiële zaken ga je daarheen. Bijvoorbeeld als je in een gemeente komt wonen. Ook als je wilt trouwen, meld je dat van tevoren bij het gemeentehuis. De gemeente beschikt over de informatie die daarvoor nodig is: ben je oud genoeg, ben je misschien al getrouwd of getrouwd geweest. Misschien vragen ze een verklaring van de gemeente waar je bent geboren. Dit soort maatregelen zijn nodig om te voorkomen dat mensen te jong trouwen of trouwen met meer dan één persoon tegelijk. Dat gebruik is in Nederland namelijk onbekend. Dat mag zelfs niet. Het is in strijd met de wet. Als je een zoon of dochter hebt gekregen, moet je weer naar het gemeentehuis: je meldt officieel hoe je het kind zult noemen, of het een jongen of een meisje is, hoe de vader en de moeder heten, waar en wanneer het kind is geboren. Als een lid van je gezin of familie is gestorven, moet je dat ook laten weten. De gemeente zorgt verder dat zowel de straten als de wegen in orde zijn. 's Avonds, wanneer het donker is, is er licht in de straat. Ook komt de gemeente elke week langs om vuil op te halen. Stel je voor dat iedereen het afval op straat zou gooien! Wat een idee! Flessen (zonder waarde) en gebroken glas gooi je in speciale bakken, evenals oude kleren die je niet meer draagt. Oud papier, zoals kranten en bladen, moet je dikwijls apart buiten zetten: die worden op speciale dagen opgehaald. Heb je een paspoort of een rijbewijs nodig? Je gaat weer naar de gemeente, naar de afdeling die zich daarmee bezig houdt. Je moet voor deze diensten natuurlijk wel een bedrag betalen. Ik vraag me wel eens af: wat regelt de gemeente eigenlijk niet? 39 Een verzekering Stel je voor: je breekt een arm of been of je wordt ernstig ziek en je hebt geen geld. Een ziekenhuis is duur en ook een dokter kost geld. Je hebt dan een probleem. Hoe los je dat op? Stel je voor: je hebt een auto en je veroorzaakt een ernstig ongeluk. Je geeft toe dat het jouw schuld is - tenminste als je eerlijk bent en de waarheid zegt. Niet alleen je eigen auto is stuk, maar ook die van de andere partij. Dat moet jij betalen. Ben je in staat al die kosten te dragen? Stel je voor: eindelijk heb je een mooi huis gekocht. Dat heeft zoveel geld gekost dat je een groot bedrag van de bank hebt geleend. Er ontstaat ineens brand in je huis. Hoe betaal je de schade? Hoe voorkom je in zulke gevallen dat je in moeilijkheden raakt? - Je neemt een verzekering. Als er sprake is van schade, betaalt de verzekering. Hoe werkt een verzekering? Hoe kan de verzekering al die kosten betalen? - Iedereen betaalt een klein bedrag. Niet iedereen wordt ziek of veroorzaakt een ongeluk. Uit al die kleine bedragen ontstaat een groot bedrag. Daaruit betaalt de verzekering de kosten als er schade is. Dat lukt alleen wanneer veel mensen een verzekering sluiten. Hoe slaagt men daarin? - Soms kun je mensen overtuigen door slechts een gering bedrag te vragen. Wie op reis gaat, is wel bereid een paar procent van het totale bedrag aan een verzekering te besteden. Soms dwingt de overheid je tot een verzekering, bijvoorbeeld tegen ziektekosten. Veel mensen zijn 'verplicht' verzekerd via het ziekenfonds. Als je een auto bezit, ben je ook verplicht verzekerd. Rijd je voorzichtig, dan betaal je minder dan iemand die vaak een ongeluk maakt. Dat verschil wordt elk jaar groter. Ook een bank die jou geld heeft geleend voor een huis, eist dat je huis goed verzekerd is. Soms stelt de bank nog een eis: degene die de rente betaalt, moet zijn of haar 'leven' verzekeren. Dat houdt in: in het geval dat die persoon plotseling sterft, betaalt de verzekering de rest van de schuld. Het doel van zo'n verzekering is duidelijk. Het voorkomt dat de familie met de schuld blijft zitten. 40 Water Nederland is rijk aan water. Dat heb je vast al geconstateerd. Het grootste deel van Nederland ligt aan zee: het hele westen van noord tot zuid en het hele noorden. Maar ook binnen Nederland is er water: overal vind je meren en rivieren. Aan water is er ge